Καρκίνος: Πάνω από 2.000 νέες στοχευμένες θεραπείες υπό μελέτη

Περίπου 32 εκατ. άνθρωποι αναμένεται να προσβάλλει ο καρκίνος ως το 2050, με τα νέα κρούσματα να αυξάνονται κατά 12 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως.

Η παγκόσμια φαρμακευτική δαπάνη για αντικαρκινικά σκευάσματα έφτασε στα 223 δισ. δολ. το 2023, αυξημένη κατά 25 δισ. δολ. από το 2022, ενώ ως το 2028 αναμένεται να φτάσει τα 409 δισ. δολ.

Πέρυσι, κυκλοφόρησαν παγκοσμίως 25 νέες ογκολογικές δραστικές ουσίες, ανεβάζοντας τα ογκολογικά φάρμακα σε 193 συνολικά, από το 2014. Τα φάρμακα αυτά δεν είναι όμως διαθέσιμα σε όλους τους ασθενείς, διεθνώς.

Σε ότι αφορά τα ερευνητικά προγράμματα, το 2023 ξεκίνησαν πάνω από 2.000 ογκολογικές κλινικές μελέτες, με σημαντικές υποσχέσεις για τη θεραπεία του καρκίνου, πολλές από αυτές κάνοντας χρήση κυτταρικών και γονιδιακών θεραπειών, συνδέοντας αντισώματα με φάρμακα, χρησιμοποιώντας αντισώματα που στοχεύουν πολλαπλούς στόχους και θεραπείες που συνδέονται με ακτινοθεραπεία.

Οι αντικαρκινικές θεραπείες αυξάνονται κατά 9% κάθε χρόνο από το 2019, όμως δεν είναι όλοι οι ασθενείς που μπορούν να πάρουν καινοτόμες θεραπείες, καθώς δεν έχουν υιοθετηθεί διεθνώς οι βιοδείκτες που δείχνουν ποιά θεραπεία είναι η ενδεδειγμένη, και επιπλέον, δεν διαθέτουν όλα τα κράτη τις νέες θεραπείες ή τις υποδομές που απαιτούνται για να εφαρμόσουν τις πιο προηγμένες από αυτές.

Στην αποτύπωση αυτή προχώρησε η τελευταία μελέτη της μεγαλύτερης εταιρείας μελετών υγείας IQVIA σε ότι αφορά τις «Παγκόσμιες Τάσεις στην ογκολογία 2024 – Προοπτικές ως το 2028». H έκθεση επισημαίνει πως η αυξανόμενη συχνότητα της νόσου, ο αυξανόμενος αριθμός ασθενών που μπαίνουν σε θεραπεία και η αναμενόμενη αύξηση των δαπανών σε αυτόν τον τομέα θα πυροδοτήσουν μια σειρά από περίπλοκες προκλήσεις για πολλά χρόνια αργότερα.

Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, οι νέοι ογκολογικοί μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη νέων θεραπειών, αποτελούν πλέον το 25% των κλινικών μελετών, εστιάζοντας στις γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες, τη σύζευξη αντισωμάτων με εξειδικευμένες θεραπευτικές δραστικές ουσίες, αλλά και στα αντισώματα πολλαπλών στόχων (πολυειδικά αντισώματα). Όλα αυτά, αποτελούν στοχευμένες θεραπείες που αξιοποιούν καινοτόμους μηχανισμούς δράσης και χρησιμοποιούνται κατά του καρκίνου την τελευταία δεκαετία.

Η έρευνα

Οι κλινικές μελέτες για αιματολογικούς καρκίνους μειώθηκαν κατά 17% το 2023, ενώ για τους συμπαγείς όγκους οι μελέτες κλινικής ανάπτυξης παρέμεινε σταθερή, μετά την κορύφωση που έφτασαν το 2021.

Οι αναστολείς σημείων ελέγχου PD-1/PD-L1, οι οποίοι σημείωσαν σημαντική ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία, αυξήθηκαν κατά 29% τα τελευταία πέντε χρόνια και έχουν αρχίσει να μειώνονται τα τελευταία χρόνια, δείχνοντας την ανοδική πορεία τους στην αγορά, γεγονός που οδηγεί σε στροφή σε ακόμη νεότερα μόρια για το συγκεκριμένο στόχο.

Η χρήση των αναστολέων αυτών, διαφοροποιείται σημαντικά μεταξύ των χωρών, με τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τη Γαλλία να χρησιμοποιούν δύο έως τρεις φορές περισσότερους αναστολείς σημείων ελέγχου κατά κεφαλήν από ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νότια Κορέα.

Πολλές από τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αντίστοιχα ποσοστά χρήσης με άλλες ανεπτυγμένες αγορές, όπως οι σκανδιναβικές χώρες.

• Οι αναδυόμενες βιοφαρμακευτικές εταιρείες ήταν υπεύθυνες για το 60% των ογκολογικών δοκιμών το 2023, από 33% πριν από μια δεκαετία.
• Οι ογκολογικές δοκιμές από εταιρείες με έδρα την Κίνα έχουν αυξηθεί στο 35% από μόλις 5% πριν από μια δεκαετία.
• Οι μελέτες κυτταρικών και γονιδιακών θεραπειών επικεντρώνονται σε θεραπείες με κύτταρα CAR-Τ, ιδιαίτερα σε αιματολογικούς καρκίνους. Περισσότερες από 250 τέτοιες κλινικές μελέτες ξεκίνησαν το 2023, με αυξανόμενο αριθμό σε συμπαγείς όγκους.
• Τα συζευγμένα αντισώματα που έχουν εγκριθεί παγκοσμίως φτάνουν τα 15 και οι νέες μελέτες γι΄ αυτά έχουν αυξηθεί με ρυθμό 22% κατά μέσο όρο ετησίως τα τελευταία πέντε χρόνια.
• Δέκα διειδικά αντισώματα διατίθενται στην αγορά παγκοσμίως για την ογκολογία, με πολλά να αναπτύσσονται για συμπαγείς όγκους.
• Οι θεραπείες με συνδυασμό ακτινοθεραπείας δοκιμάζονται σε μια σειρά όγκων, κυρίως του προστάτη και των νευροενδοκρινών όγκων.
• Πολλαπλές καινοτόμες μέθοδοι εξελίσσονται γρήγορα με σημαντικές δυνατότητες τόσο μόνες τους όσο και ειδικά σε συνδυασμό μεταξύ τους.
• Οι ρυθμιστικές αρχές και η βιομηχανία επεκτείνουν τα όρια γύρω από την ανάπτυξη φαρμάκων για τον καρκίνο για να επιταχύνουν τις λύσεις στους ασθενείς. Στην κατεύθυνση αυτή αυξάνονται τα στοιχεία για τις δυνατότητες χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης, όσο οι υποψήφιοι ερευνητές προχωρούν στην κλινική ανάπτυξη.

Νέα αντικαρκινικά φάρμακα

Συνολικά 125 ογκολογικές νέες δραστικές ουσίες έχουν κυκλοφορήσει παγκοσμίως τα τελευταία 5 χρόνια – σχεδόν διπλάσια από τα 67 νέα φάρμακα της αμέσως προηγούμενης πενταετίας-  και 259 σε διάστημα 20ετίας. Όμως η κυκλοφορία των νέων αυτών σκευασμάτων δεν έγινε σε όλα τα κράτη του κόσμου.

Οι περισσότερες ογκολογικές θεραπείες κυκλοφορούν στις ΗΠΑ, όμως την τελευταία πενταετία, η Κίνα την ξεπέρασε, διαθέτοντας 83 νέα φάρμακα την τελευταία πενταετία, από 24 νέες θεραπείες το 2014–2018. Από αυτά τα 83 νέα φάρμακα, τα 37, αφορούσαν μόνο την Κίνα, και δεν έχουν κυκλοφορήσει σε άλλες χώρες.

Η δαπάνη

Οι δαπάνες για τα φάρμακα κατά του καρκίνου αυξήθηκαν σε 223 δισ. δολ. παγκοσμίως το 2023, με το 74% να επικεντρώνεται στις μεγάλες ανεπτυγμένες αγορές (Ηνωμένες Πολιτείες, οι τέσσερις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία), οι οποίες παρέμειναν σταθερές τα τελευταία πέντε χρόνια.

Η αύξηση των δαπανών σε αυτές τις μεγάλες ανεπτυγμένες αγορές αναμένεται να είναι παρόμοια την επόμενη πενταετία με την τελευταία πενταετία, με ρυθμό ανάπτυξης την ερχόμενη πενταετία ως το 2028 να αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 11-14% τόσο για τις ΗΠΑ και τις τέσσερις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ για την Ιαπωνία ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να κυμανθεί μεταξύ 4–7%.

Οι δαπάνες των ΗΠΑ για την ογκολογία αυξήθηκαν από σε 99 δισ. δολ. το 2023, έναντι 65 δισ. δολ. το 2019. Το ποσό αυτό, αντιπροσωπεύει το 45% των παγκόσμιων δαπανών και το 2028 αναμένεται να αυξηθεί σε 180 δισ. δολ. περίπου.