Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών: Η ιστορία της Ναυτιλίας σε επιτραπέζιο παιχνίδι

 Ένα διασκεδαστικό εκπαιδευτικό ταξίδι στον κόσμο της Ναυτιλίας, της Γεωγραφίας και της Ιστορίας της Μεσογείου κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα επιχειρεί το επιτραπέζιο παιχνίδι «Sealit», που αποτελεί δημιούργημα του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).

   Οι παίκτες αναλαμβάνουν το ρόλο των πλοιοκτητών και προσπαθούν να αναπτύξουν την επιχείρησή τους εξερευνώντας το σύμπαν του θαλάσσιου εμπορίου. Μέσα από το επιτραπέζιο ανακαλύπτουν την ιστορική εξέλιξη της Ναυτιλίας και του εμπορίου στη Μεσόγειο, τους κύριους τύπους ιστιοφόρων και ατμόπλοιων, τα σημαντικά λιμάνια της Μεσογείου και τα κύρια προϊόντα που διακινούνταν (βαμβάκι, μαλλί, σιτηρά, λάδι, κρασί, ξυλεία, καπνός, σίδηρος και επεξεργασμένα βιομηχανικά προϊόντα). Επίσης, μαθαίνουν τους κανόνες της ναυσιπλοΐας και τους μηχανισμούς της ναυτιλιακής βιομηχανίας, δηλαδή τη ναύλωση του πλοίου, το πιστωτικό σύστημα, την ασφάλιση και την επισκευή πλοίων.

   Το παιχνίδι διαδραματίζεται κατά τον 19ο αιώνα και συγκεκριμένα την περίοδο από τη Γαλλική Επανάσταση ως το 1910, στις παραμονές του Α' Παγκόσμιου πολέμου. Η περίοδος αυτή, που οριοθετείται από τα δύο μεγάλα γεγονότα, αναφέρεται ως ο μακρύς 19ος αιώνας από τον ιστορικό Έρικ Χομπσμπάουμ. «Η Γαλλική Επανάσταση ανοίγει το κομμάτι της ανόδου του αστικού κόσμου στην εξουσία και όλη αυτή η ανάπτυξη και η δημιουργία πολλών κρατών έρχεται να κλείσει με τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο που διαλύει ό,τι γνωρίζαμε μέχρι τότε», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δημιουργός του παιχνιδιού και ερευνητής στο Κέντρο Ναυτιλιακής Ιστορίας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ, Απόστολος Δελής. 

   Στη Ναυτιλία, προσθέτει ο ίδιος, «η περίοδος αυτή έχει χαρακτηριστικά μεγάλης ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου γιατί συμπίπτει και με τη Βιομηχανική επανάσταση, που μαζί με την αστικοποίηση διαμορφώνει άλλες ανάγκες. Επομένως, η Ναυτιλία αναπτύσσεται γιατί έρχεται να τροφοδοτήσει όλες αυτές τις αγορές». Ο 19ος αιώνας σηματοδοτείται και από άλλα σημαντικά γεγονότα, τη μετάβαση από τα ιστιοφόρα στα ατμόπλοια, αλλά και το τέλος της πειρατείας.

   Ο ερευνητής της Ναυτιλιακής Ιστορίας, Απόστολος Δελής, θέλησε να δείξει μέσα από το επιτραπέζιο παιχνίδι «όλο αυτό το μηχανισμό που κινείται στη Μεσόγειο τη συγκεκριμένη εποχή. Ήθελα να δείξω κάποιες πτυχές ότι αυτό που λέμε καινοτομία και εξέλιξη είναι μια μακρόσυρτη διαδικασία και οι άνθρωποι προσαρμόζονται στις νέες τεχνολογίες σιγά σιγά. Επίσης, ήθελα να αναδείξω τις γεωγραφικές διαφορές. Οι παίκτες έχουν διαφορετικές πιθανότητες να πετύχουν ανάλογα με το λιμάνι από το οποίο ξεκινούν».

   Επιπλέον, χαρακτηρίζει τη δημιουργία του παιχνιδιού την πιο δύσκολη ερευνητική διαδικασία που έχει αναλάβει. «Όλη αυτή η προσαρμογή της επιστημονικής πληροφορίας σε ένα ευρύ κοινό για να μπορεί να κατανοήσει το παιχνίδι και να το απολαύσει είναι πάρα πολύ δύσκολη», λέει χαρακτηριστικά.

   Το παιχνίδι εμπλουτίστηκε και ολοκληρώθηκε στο πλαίσιο του ομότιτλου ερευνητικού προγράμματος, το οποίο υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση των Starting Grants του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC) και είχε ως θέμα τη μετάβαση από το ιστίο στον ατμό στη Μεσόγειο και τις επιπτώσεις του φαινομένου στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις και στις ναυτικές κοινότητες της Μεσογείου. 

   Το παιχνίδι που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, θα παρουσιαστεί στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου στις 13 Δεκεμβρίου, στις 6 μ.μ. Οι παίκτες ηλικίας 12 ετών και άνω θα χωριστούν σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων και θα έχουν την ευκαιρία να παίξουν το επιτραπέζιο. 

   Η υπεύθυνη της βιβλιοθήκης, Χαρά Μπρίντεζη, χαρακτηρίζει το «Sealit» διαθεματικό παιχνίδι «που μιλάει για Ναυτιλία, Οικονομία, Εμπόριο και Γεωγραφία και σε κάνει να αναπτύξεις την κριτική σου σκέψη». Όπως τονίζει η ίδια, «θεωρούμε το παιχνίδι αυτό πολύ σημαντικό γιατί είναι προϊόν ερευνητικής δουλειάς, ακριβώς πάνω στους στόχους της βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Ευγενίδου, που έχουν να κάνουν με Επιστήμη, Τεχνολογία, Ναυτιλία και με τη γνωριμία των παιδιών με τους επιστημονικούς τομείς με ευχάριστο τρόπο».

   Η συμμετοχή στο πρόγραμμα παρουσίασης του επιτραπέζιου θα είναι δωρεάν ενώ οι ενδιαφερόμενοι έχουν τη δυνατότητα να παίξουν το παιχνίδι και εκτός της συγκεκριμένης δράσης, προσερχόμενοι στη βιβλιοθήκη. Η βιβλιοθήκη του Ιδρύματος λειτουργεί κάθε Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο, 8.30 π.μ.- 4 μ.μ., και κάθε Πέμπτη, 12 το μεσημέρι- 8 μ.μ.