Ηφαίστειο: Ερευνητές θα επιχειρήσουν να μετατρέψουν το μάγμα σε πηγή ενέργειας

Στο πιο ενεργό γεωλογικά σημείο της Γης τα τελευταία χρόνια, την Ισλανδία με τις συνεχείς ηφαιστειακές εκρήξεις, οργανώνεται ένα φιλόδοξο ερευνητικό πρόγραμμα. Το Krafla Magma Testbed (KMT) είναι η ερευνητική προσπάθεια στην οποία η επιστημονική ομάδα που την απαρτίζει θα πραγματοποιήσει γεωτρήσεις σε ηφαίστεια για να συλλεχθούν δεδομένα που θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση του πώς το μάγμα (λιωμένα πετρώματα) συμπεριφέρεται στο εσωτερικό της γης πριν κάνει την έξοδο του στην επιφάνεια.

Αυτή η γνώση θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να προβλέψουν τον κίνδυνο εκρήξεων και να δημιουργήσουν νέα επίπεδα αξιοποίησης της γεωθερμικής ενέργειας αξιοποιώντας τη δυνητικά απεριόριστη πηγή της ηφαιστειακής ενέργειας. Ξεκινώντας το 2026, η ομάδα του KMT θα ξεκινήσει τη διάνοιξη της πρώτης από τις δύο γεωτρήσεις για να δημιουργήσει ένα μοναδικό υπόγειο παρατηρητήριο μάγματος, περίπου 2,1 χιλιόμετρα κάτω από το έδαφος.

Σε όλο τον κόσμο υπολογίζεται ότι 800 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε απόσταση 100 χιλιομέτρων από επικίνδυνα ενεργά ηφαίστεια. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι το έργο τους μπορεί να βοηθήσει να σωθούν ζωές και χρήματα. Η Ισλανδία έχει 33 ενεργά ηφαιστειακά συστήματα και βρίσκεται στο ρήγμα όπου διαχωρίζονται οι τεκτονικές πλάκες της Ευρασίας και της Βόρειας Αμερικής.

Πιο πρόσφατα, ένα κύμα οκτώ εκρήξεων στη χερσόνησο Reykanes έχει καταστρέψει τις υποδομές και έχει ανατρέψει ζωές στην κοινότητα του Grindavik. Η έκρηξη στο ηφαίστειο Eyjafjallajökull το 2010 προκάλεσε χάος όταν ένα τεράστιο σύννεφο τέφρας προκάλεσε περισσότερες από 100.000 ακυρώσεις πτήσεων, περίπου 4 δισ. δολάρια. «Αν ήμασταν σε καλύτερη σε θέση να προβλέψουμε αυτή την έκρηξη, θα μπορούσαμε να είχαμε εξοικονομήσει πολλά χρήματα» λέει ο Μπγιορν Πορ Γκουόμουντσον, μέλος του ΚΜΤ.

Οι στόχοι

Η πρώτη γεώτρηση θα συλλέξει δεδομένα ενώ η δεύτερη θα δοκιμάσει τεχνολογίες για μια νέα γενιά γεωθερμικών σταθμών παραγωγής ενέργειας οι οποίοι θα εκμεταλλεύονται την ακραία θερμοκρασία του μάγματος.

«Το μάγμα είναι εξαιρετικά ενεργητικό. Είναι η πηγή θερμότητας που τροφοδοτεί τα υδροθερμικά συστήματα που οδηγούν σε γεωθερμική ενέργεια. Γιατί να μην πάμε λοιπόν κατευθείαν στην πηγή;» δήλωσε στο BBC ο Γιαν Λαβέλ, καθηγητής ηφαιστειολογίας στο Πανεπιστήμιο Ludvigs-Maximllian του Μονάχου που είναι επιστημονικός επικεφαλής στο KMT.

Περίπου το 65% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ισλανδίας και το 85% της θέρμανσης των νοικοκυριών προέρχεται από γεωθερμία, η οποία αντλεί θερμά υγρά βαθιά υπόγεια, ως πηγή θερμότητας για την κίνηση των τουρμπίνων και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

«Το σχέδιο είναι να τρυπήσουμε λίγο από το ίδιο το μάγμα. Ο γεωθερμικός πόρος βρίσκεται ακριβώς πάνω από το σώμα του μάγματος και πιστεύουμε ότι είναι περίπου 500-600 C» λέει ο Μπγιάρνι Πάλσον εκτελεστικός διευθυντής γεωθερμικής ανάπτυξης στον εθνικό πάροχο ενέργειας, Landsvirkjun.

«Η ηφαιστειακή δραστηριότητα συνήθως παρακολουθείται από εργαλεία όπως τα σεισμόμετρα. Αλλά σε αντίθεση με τη λάβα στην επιφάνεια, δεν γνωρίζουμε πολλά για το μάγμα κάτω από το έδαφος. Θα θέλαμε να οργανώσουμε το μάγμα για να μπορούμε πραγματικά να ακούμε τον παλμό της γης. Θα θέλαμε να διεισδύσουμε στο μάγμα για να μπορούμε πραγματικά να ακούμε τον παλμό της γης. Αισθητήρες πίεσης και θερμοκρασίας θα τοποθετηθούν στο λιωμένο πέτρωμα. Αυτές είναι οι δύο βασικές παράμετροι που πρέπει να διερευνήσουμε, για να μπορέσουμε να πούμε εκ των προτέρων τι συμβαίνει στο μάγμα»  εξηγεί ο καθηγητής Λαβέλ.