Εμβόλιο AstraZeneca: Οι επιστήμονες ανακάλυψαν την αιτία των σπάνιων θρομβώσεων

Ομάδα επιστημόνων ανακοίνωσε ότι βρήκε «το έναυσμα» που οδηγεί στους εξαιρετικά σπάνιους θρόμβους αίματος μετά το εμβόλιο της AstraZeneca κατά του κορωνοϊού.

Οι επιστήμονες στο Κάρντιφ της Αγγλίας και στις ΗΠΑ, έδειξαν με εξαιρετική λεπτομέρεια πώς μια πρωτεΐνη στο αίμα έλκεται από ένα βασικό συστατικό του εμβολίου. Πιστεύουν ότι αυτό πυροδοτεί μια αλυσιδωτή αντίδραση, στην οποία εμπλέκεται το ανοσοποιητικό σύστημα, που μπορεί να καταλήξει σε θρόμβωση.

Ωστόσο, οι ανησυχίες σχετικά με τις θρόμβωσεις διαμόρφωσαν τον τρόπο με τον οποίο το εμβόλιο χορηγήθηκε σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου ενός εναλλακτικού εμβολίου που προσφέρεται στους νέους κάτω των 40 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι επιστήμονες της AstraZeneca εντάχθηκαν επίσης στο ερευνητικό πρόγραμμα μετά τη δημοσίευση προηγούμενων αποτελεσμάτων της ομάδας.

Εκπρόσωπος της AstraZeneca τόνισε ότι οι θρόμβοι ήταν πιο πιθανό να εμφανιστούν λόγω μόλυνσης από Covid παρά από το εμβόλιο και ότι η πλήρης εξήγηση για το τι τους προκαλεί δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί.

«Αν και η έρευνα δεν είναι οριστική, προσφέρει ενδιαφέρουσες πληροφορίες και η AstraZeneca διερευνά τρόπους αξιοποίησης αυτών των ευρημάτων στο πλαίσιο των προσπαθειών μας για την εξάλειψη αυτής της εξαιρετικά σπάνιας παρενέργειας», πρόσθεσε.

Υπήρχαν δύο αρχικές ενδείξεις για τους επιστήμονες που ερεύνησαν τους σπάνιους θρόμβους αίματος:

– Ο μεγαλύτερος κίνδυνος θρόμβων παρατηρήθηκε μόνο με ορισμένες από τις τεχνολογίες εμβολίων

– Τα άτομα με θρόμβους είχαν ασυνήθιστα αντισώματα που επιτίθονταν σε μια πρωτεΐνη στο αίμα τους που ονομάζεται αιμοπεταλιακός παράγοντας τέσσερα.

Τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο προσπαθούν όλα να μεταφέρουν ένα απόσπασμα του γενετικού κώδικα του ιού Covid στον οργανισμό για να εκπαιδεύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Το εμβόλιο της AstraZeneca χρησιμοποίησε έναν αδενοϊό (συγκεκριμένα έναν ιό του κοινού κρυολογήματος από χιμπατζήδες) ως μικροσκοπικό «ταχυδρόμο». Οι ερευνητές θεώρησαν ότι ο αδενοϊός μπορεί να συνδέεται με τους σπάνιους θρόμβους που εμφανίζονται σε ορισμένους ανθρώπους. Έτσι χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται κρυο-ηλεκτρονική μικροσκοπία για να πάρουν εικόνες του αδενοϊού σε μοριακό επίπεδο.

Η μελέτη τους, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Science Advances», αποκαλύπτει ότι η εξωτερική επιφάνεια του αδενοϊού έλκει την πρωτεΐνη του παράγοντα 4 των αιμοπεταλίων σε αυτόν σαν μαγνήτης. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το επόμενο στάδιο είναι η «άστοχη ανοσία», αλλά αυτό θα πρέπει να επιβεβαιωθεί σε περαιτέρω έρευνα.

Πιστεύεται ότι ο οργανισμός αρχίζει να επιτίθεται στον παράγοντα τέσσερα των αιμοπεταλίων αφού τον μπερδεύει με μέρος του ξένου αδενοϊού στον οποίο έχει κολλήσει. Έτσι, απελευθερώνονται αντισώματα στο αίμα, τα οποία συσσωρεύονται μαζί με τον παράγοντα τέσσερα και προκαλούν το σχηματισμό επικίνδυνων θρόμβων αίματος. Ωστόσο, αυτό απαιτεί μια σειρά άτυχων γεγονότων, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί οι θρόμβοι είναι τόσο σπάνιοι.

Αυτή η παρενέργεια που ονομάζεται θρομβωτική θρομβοπενία, έχει συνδεθεί με 73 θανάτους από τα σχεδόν 50 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca που χορηγήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η εταιρεία εκτιμά ότι το εμβόλιο έχει σώσει περισσότερες από ένα εκατομμύριο ζωές σε όλο τον κόσμο και έχει αποτρέψει 50 εκατομμύρια κρούσματα Covid.

Ο Δρ Γουίλ Λέστερ, σύμβουλος αιματολόγος στο University Hospitals Birmingham NHS Trust, εξήρε την «πολύ λεπτομερή» έρευνα λέγοντας ότι βοηθά στην εξήγηση του «πιο πιθανού αρχικού βήματος» στην πήξη.

«Πολλά ερωτήματα παραμένουν ακόμη αναπάντητα, όπως το αν κάποιοι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι από άλλους και γιατί η θρόμβωση εμφανίζεται συχνότερα στις φλέβες του εγκεφάλου και του ήπατος. Αυτά τα ερωτήματα μπορεί να απαντηθούν με τον καιρό και την περαιτέρω έρευνα».

Η ομάδα του Κάρντιφ ελπίζει ότι τα ευρήματά της μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση των εμβολίων που βασίζονται στον αδενοϊό στο μέλλον, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος αυτών των σπάνιων συμβάντων.