Ανακάλυψη «περίεργου» μορίου στον Τιτάνα

Πρόκειται για μόριο C₃H₂ (κυκλοπροπενυλιδένιο) – ένα απλό μόριο με βάση τον άνθρακα που είναι προπομπός πιο πολύπλοκων ενώσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να σχηματίζουν ή να τρέφουν πιθανές μορφές ζωής στον Τιτάνα.

Οι ερευνητές το βρήκαν μέσω του ραδιοτηλεσκοπίου ALMA. Το μόριο, που αποτελείται από άνθρακα και υδρογόνο, εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια ερευνών σε ένα φάσμα μοναδικών «υπογραφών» φωτός που κατεγράφησαν από το τηλεσκόπιο, οι οποίες αποκάλυψαν τη χημική σύνθεση της ατμόσφαιρας του Τιτάνα μέσω της ενέργειας που τα μόριά του εκπέμπουν ή απορροφούν.

«Όταν συνειδητοποίησα πως έβλεπα κυκλοπροπενυλιδένιο, η πρώτη μου σκέψη ήταν πως “αυτό είναι απρόσμενο”» είπε ο Κόνορ Νίξον, πλανητικός επιστήμονας στο Διαστημικό Κέντρο Γκόνταρντ στο Γκρίνμπελτ του Μέριλαντ, που ηγήθηκε της έρευνας του ALMA. Τα ευρήματα της ομάδας του δημοσιεύτηκαν στις 15 Οκτωβρίου στο Astronomical Journal.

Aν και επιστήμονες έχουν ανιχνεύσει θύλακές του ανά τον γαλαξία, ο εντοπισμός του σε μια ατμόσφαιρα αποτέλεσε έκπληξη, καθώς μπορεί να αντιδρά εύκολα με άλλα μόρια με τα οποία έρχεται σε επαφή και να σχηματίζει διαφορετικά είδη. Οι αστρονόμοι το έχουν βρει ως τώρα μόνο σε νέφη αερίου και σκόνης μεταξύ αστρικών συστημάτων- δηλαδή σε περιοχές πολύ ψυχρές και αφιλόξενες για πολλές χημικές αντιδράσεις.

Ωστόσο πυκνές ατμόσφαιρες σαν του Τιτάνα αποτελούν εστίες έντονης χημικής δραστηριότητας- και αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι επιστήμονες ενδιαφέρονται για αυτό το φεγγάρι, που θα αποτελέσει τον προορισμό της επερχόμενης αποστολής Dragonfly της NASA.

H ομάδα του Νίξον ήταν σε θέση να εντοπίσει μικροποσότητες κυκλοπροπενυλιδενίου στον Τιτάνα επειδή μελετούσε τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του φεγγαριού, όπου υπάρχουν λιγότερα άλλα αέρια για να αλληλεπιδράσει μαζί τους. Μέχρι τώρα είναι άγνωστο γιατί εμφανίζεται στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα αλλά σε καμιά άλλη ατμόσφαιρα. «Ο Τιτάνας είναι μοναδικός στο ηλιακό μας σύστημα» είπε ο Νίξον. «Έχει αποδειχτεί θησαυρός για νέα μόρια».

Πρόκειται για το μεγαλύτερο από τα 62 φεγγάρια του Κρόνου και παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον επειδή έχει μια πυκνή ατμόσφαιρα, τέσσερις φορές πιο πυκνή από της Γης, συν σύννεφα, βροχή, λίμνες και ποταμούς- και ακόμα και έναν υπόγειο ωκεανό. Η ατμόσφαιρά του αποτελείται κυρίως από άζωτο, μαζί με μεθάνιο. Όταν μόρια μεθανίου και ζώτου διασπώνται κάτω από τις ακτίνες του ήλιου, τα άτομά τους προκαλούν μια πολύπλοκη αλληλουχία οργανικής χημικής δραστηριότητας που ενδιαφέρει πολύ τους επιστήμονες και τον καθιστά έναν από τους ισχυρότερους υποψηφίους ως προς την αναζήτηση ιχνών ζωής στο ηλιακό μας σύστημα.