"Τυφλά σημεία" στην τηλεδιοίκηση του Σιδηροδρομικού Σταθμού της Λάρισας

Σε επίπεδα πριν το 2019, με «τυφλά» σημεία στο σιδηροδρομικό δίκτυο έχει επιστρέψει η τηλεδιοίκηση στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Λάρισας, ένα χρόνο μετά την εθνική τραγωδία στα Τέμπη.

Συγκεκριμένα οι σταθμοί που είναι στην αρμοδιότητα του Κέντρου Ελέγχου Κυκλοφορίας Λάρισας πριν το Μεζούρλο, δηλαδή Κραννώνας, Δοξαρά, Ορφανά, Παλαιοφάρσαλος έχουν υποστεί ζημιές από την κακοκαιρία «Daniel» και τα συστήματα φωτοσήμανσης που αποτελούν προαπαιτούμενο για τη λειτουργία της τηλεδιοίκησης, έχουν βγει εκτός λειτουργίας. Ίδια είναι η εικόνα και στον σταθμό του Εμπορικού (Ζάχαρη) έξω από τη Λάρισα.

Τα “τυφλά” σημεία στον πίνακα τηλεδιοίκησης σήμερα φωτ. larissanet

Η υπάρχουσα κατάσταση, έστω και σε μικρότερο βαθμό, θυμίζει εποχές πριν το 2019 όταν η τηλεδιοίκηση λειτουργούσε μεν αλλά είχε αρκετά «τυφλά» σημεία. Με τη φωτιά στη Ζάχαρη το καλοκαίρι του ‘19 βγήκε εντελώς εκτός λειτουργίας και επαναλειτούργησε πλήρως τον Αύγουστο του 2023. Τέσσερα δηλαδή χρόνια μετά την πλήρη κατάργηση και πέντε μήνες μετά την τραγωδία στα Τέμπη.

Τον Σεπτέμβριο όμως η κακοκαιρία Daniel και τα πλημμυρικά φαινόμενα που ακολούθησαν δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα στο σιδηροδρομικό δίκτυο όχι μόνο στις περιοχές που είναι αρμοδιότητα του ΚΕΚ Λάρισας αλλά και σε αυτές του ΚΕΚ Λιανοκλαδίου καθώς τα νερά από τις πλημμύρες εισέβαλαν στα υπόγεια του σταθμού του Δομοκού. Να σημειωθεί επίσης πως στο κομμάτι του δικτύου που αφορά την τηλεδιοίκηση της Λάρισας δηλαδή από Παλαιοφάρσαλο μέχρι Πλατύ δεν μπήκε ακόμα σε λειτουργία το σύστημα ETCS που επιτρέπει την αυτόματη πέδηση σε περίπτωση που υπάρξει πρόβλημα στη γραμμή που κινείται το τρένο.

Τα “τυφλά” σημεία στον πίνακα τηλεδιοίκησης σήμερα φωτ. larissanet

Η κίνηση σήμερα σ’ αυτά τα σημεία γίνεται σύμφωνα με όσα προβλέπει ο Γενικός Κανονισμός Κυκλοφορίας για μηχανοδηγούς και σταθμάρχες. Ο Γενικός Κανονισμός αποτελεί «ευαγγέλιο» για τους ρυθμιστές της κυκλοφορίας τη στιγμή που δεν υπάρχουν επιπρόσθετα συστήματα ασφαλείας όπως η φωτοσήμανση ή ένας δεύτερος πίνακας ελέγχου όπως η τηλεδιοίκηση. Οι συνθήκες δηλαδή κάτω από τις οποίες δούλευε ο σταθμάρχης Λάρισας το μοιραίο βράδυ.

Δύο κουμπιά αρκούσαν

Στο δωμάτιο του Σταθμαρχείου ο Γιώργος Ζήνδρος μας εξηγεί τη λειτουργία του πίνακα τηλεχειρισμού. Στο δωμάτιο αυτό βρισκόταν τη νύχτα της 28ης ο προφυλακισμένος σήμερα σταθμάρχης. «Δύο κουμπιά να πατούσε δεν θα γινόταν αυτό» μας λέει ο κ. Ζήνδρος. Ο έμπειρος σταθμάρχης αναφέρεται στην αυτόματη χάραξη δρομολογίου κάτι το οποίο δεν έκανε τότε ο συνάδελφός του. Αντιθέτως, παραβλέποντας όσα αναφέρει ο Γενικός Κανονισμός Κυκλοφορίας πραγματοποίησε όλες τις ενέργειες χειροκίνητα με αποτέλεσμα να στείλει την επιβατική αμαξοστοιχία στη γραμμή καθόδου και να συγκρουστεί στη συνέχεια μετωπικά με την εμπορική αμαξοστοιχία.

Ο Γιώργος Ζήνδρος στο Σταθμαρχείο Λάρισας (φωτ. larissanet)

Ο πίνακας τηλεχειρισμού επιτρέπει στον σταθμάρχη να παρακολουθεί την πορεία των αμαξοστοιχιών για μια διαδρομή περίπου τριών χιλιομέτρων. Αν ο σταθμάρχης παρακολουθούσε τον πίνακα όπως μας λέει ο κ. Ζήνδρος, ακόμα και μετά τον λάθος χειρισμό, θα έβλεπε ότι η επιβατική κινούνταν σε λάθος γραμμή.

Μαζί μας στο δωμάτιο είναι και οι δύο σταθμάρχες της απογευματινής βάρδιας. Ελέγχουν την κυκλοφορία την ίδια στιγμή που λίγα μέτρα παραπέρα στο Κέντρο Ελέγχου Κυκλοφορίας η τηλεδιοικήτρια επιβλέπει επίσης την κυκλοφορία των τρένων και επικοινωνεί με τους συναδέλφους της αν υπάρξει πρόβλημα. Με εξαίρεση τους σταθμούς που αναφέραμε στην αρχή, το δίκτυο από το Μεζούρλο μέχρι το Πλατύ είναι πλήρως λειτουργικό και επιτηρείται από την τηλεδιοίκηση η οποία τότε το βράδυ της σύγκρουσης ήταν εκτός λειτουργίας.

Τα προβλήματα όμως στο συγκεκριμένο σύστημα σύμφωνα με τον κ. Ζήνδρο προϋπήρχαν από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας.

Καλή λειτουργία μόνο τα πρώτα χρόνια

Ο κ. Ζήνδρος τοποθετείται για δεύτερη φορά μετά από χρόνια στη θέση του τηλεδιοικητή το καλοκαίρι του 2019. Εκεί βλέπει μια εντελώς προβληματική κατάσταση και συντάσσει επιστολή απευθυνόμενη προς την Διεύθυνση Κυκλοφορίας του ΟΣΕ όπου καταγράφει αναλυτικά όσα αντίκρισε στο Κέντρο Ελέγχου Κυκλοφορίας.

Τμήμα τηλεδιοίκησης εκτός λειτουργίας πριν τη φωτιά στη Ζάχαρη

Όπως μας λέει, η τηλεδιοίκηση μπήκε στη Λάρισα το 2007 και λειτούργησε χωρίς προβλήματα περίπου μέχρι το 2010. Τα χρόνια που ακολούθησαν άρχισαν να καταγράφονται τα πρώτα προβλήματα στο δίκτυο είτε λόγω βλαβών, είτε λόγω κλοπών τα οποία στη συνέχεια δεν επιδιορθώθηκαν. Ο ΟΣΕ σε ανακοίνωσή του μετά την τραγωδία ανέφερε για τη λειτουργία της τηλεδιοίκησης ότι τον Ιούλιο του 2015 μετά την πυρκαγιά στην περιοχή του Λιτοχώρου, υποβαθμίστηκε σημαντικά και πρακτικά έπαψε να λειτουργεί ως πλήρης τηλεδιοίκηση. «Η μόνη δυνατότητα που διατηρούσε το σύστημα τηλεδιοίκησης ήταν η παρακολούθηση της διαδρομής από την είσοδο της Λάρισας έως την είσοδο των Νέων Πόρων. Δεν υπήρχε δυνατότητα τηλεχειρισμών για τη χάραξη διαδρομών μεταξύ των Σταθμών παρά μόνο διευθέτηση μεμονωμένων αλλαγών τροχιάς» ανέφερε η ανακοίνωση.

Να σημειωθεί πως η σύμβαση 717 που υπεγράφη το 2014 μεταξύ ΕΡΓΟΣΕ και Κοινοπραξίας θα αποκαθιστούσε τα προβλήματα στην σηματοδότηση και την τηλεδιοίκηση. Τα προβλήματα τελικά αποκαταστάθηκαν εννιά χρόνια μετά, όμως μετά τον «Daniel» θα πρέπει να περάσει τουλάχιστον ένας χρόνος για να αποκτήσει ξανά πλήρη τηλεδιοίκηση το ΚΕΚ Λάρισας.

Το ‘26 η πλήρης αποκατάσταση

Για το θέμα της αποκατάστασης της σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης απευθυνθήκαμε στον διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΣΕ κ. Παναγιώτη Τερεζάκη. «Από τη βόρεια έξοδο του Δομοκού μέχρι και τον Κραννώνα, θα γίνει μια προσωρινή αποκατάσταση της σηματοδότησης για να μπορεί να τα βλέπει το Κέντρο Τηλεδιοίκησης Λάρισας. Το χρονοδιάγραμμα είναι το πρώτο δίμηνο του 2025. Το πρώτο τετράμηνο του 2026 θα έχει αποκατασταθεί πλήρως η σηματοδότηση/τηλεδιοίκηση. Το πρόβλημα στη Ζάχαρη είναι μικρότερο και θα αποκατασταθεί άμεσα τους επόμενους μήνες» μας αναφέρει ο κ. Τερεζάκης και προσθέτει πως η κυκλοφορία στα προβληματικά σημεία του σιδηροδρομικού δικτύου γίνεται αυτή τη στιγμή με μειωμένες ταχύτητες, με επικοινωνία μέσω vhf και τήρηση του γενικού κανονισμού κυκλοφορίας, ενώ έχουν επανδρωθεί και οι ενδιάμεσοι σταθμοί.

O Π. Τερεζάκης στην παρουσίαση για τη νέα τηλεδιοίκηση στο ΚΕΚ Λάρισας (φωτ. larissanet)

Επίσης καθώς η κίνηση από την βόρεια έξοδο του Αγίου Στεφάνου μέχρι την είσοδο του Μεζούρλου γίνεται σε μονή γραμμή, τα δρομολόγια όπως μας αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να μην κινούνται ταυτόχρονα οι αμαξοστοιχίες στη μονή γραμμή.

«Δεν πρέπει να ξαναεπαναληφθεί»

Το δυστύχημα στα Τέμπη, όπως φάνηκε και στην κατάθεση του στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, δεν άφησε ανεπηρέαστο τον κ. Τερεζάκη. Συναισθηματικά φορτισμένος, αφηγήθηκε ένα πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα, όταν ήταν 9 ετών, από το οποίο γλίτωσαν μόνο ο ίδιος και η οικογένειά του. «Από τότε έβαλα σκοπό της ζωής μου να μην ξαναγίνει τέτοιο πράγμα, για αυτό αφιέρωσα τη ζωή μου στον σιδηρόδρομο» είπε.

Τα “τυφλά” σημεία στον πίνακα τηλεδιοίκησης σήμερα φωτ. larissanet

Ρωτήσαμε τον κ. Τερεζάκη ένα χρόνο μετά το πολύνεκρο δυστύχημα αν μπορεί να “διδάξει” κάτι αυτή η σύγκρουση σε ότι αφορά τη λειτουργία του ελληνικού σιδηροδρόμου:

«Το πρώτο πράγμα είναι ότι οι κανονισμοί που έχουν οι οργανισμοί που λειτουργούν είναι απαρέγκλιτοι και πρέπει να τηρούνται με ευλαβική προσήλωση. Και δεύτερον η συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού και στα καινούργια συστήματα. Επίσης τα καινούργια συστήματα που παραλαμβάνουμε πρέπει να συντηρούνται και να λειτουργούν και όχι να γίνει ότι έγινε μετά το 10-’11 που χάσαμε από το μεγαλύτερο μήκος του σιδηροδρομικού δικτύου τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης που υπήρχαν. Αυτό δεν πρέπει να ξαναεπαναληφθεί».