Τρεις ήρωες της Κυπριακής τραγωδίας από τη Λέσβο

Τρία νέα παιδιά της Λέσβου χάθηκαν πριν από 50 χρόνια στη διάρκεια της εισβολής του Αττίλα στην Κύπρο, υπηρετώντας τη στρατιωτική τους θητεία στη Μεγαλόνησο. Και οι τρεις κηρύχθηκαν αγνοούμενοι αφού «εξαφανίστηκαν» μετά τις μάχες για την απόκρουση του δεύτερου Αττίλα, στις 16 Αυγούστου του 1974.

Των δυο από αυτούς τα οστά βρέθηκαν χρόνια μετά σε ομαδικούς τάφους και μετά την ταυτοποίησή τους επιστράφηκαν με στρατιωτικές τιμές στην πατρίδα τους. Ο τρίτος παραμένει μέχρι σήμερα αγνοούμενος.

Ο Στρατιώτης Ασημάκης Μπουρέκας 22 ετών από τη Μόρια της Μυτιλήνης, είχε απολυθεί στις 15 Ιουλίου από την ΕΛΔΥΚ όπου είχε υπηρετήσει και επέστρεφε με στρατιωτικό πλοίο στη Λέσβο. Κοντά στη Ρόδο δόθηκε εντολή, το πλοίο να επιστρέψει στην Κύπρο. Τα οστά του βρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στο στρατιωτικό νεκροταφείο της Λακατάμειας, ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA και μεταφέρθηκαν στη Μόρια το 2001. Στην πλατεία της Μόρια τοποθετήθηκε η προτομή του. Προήχθη το 2008 με απόφαση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας σε Ανθυπασπιστή και παρασημοφορήθηκε και από την Κυπριακή Δημοκρατία με το μετάλλιο της προάσπισης της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας.

Ο Στρατιώτης Γιώργος Ζερβομανώλης 21 ετών παιδί οικογένειας ψαράδων, προσφύγων της Μικρασίας στα Παράκοιλα κοντά στην Καλλονή της δυτικής Λέσβου, μετατέθηκε στην Κύπρο στις αρχές του Ιουλίου του 1974 προκειμένου να υπηρετήσει το δεύτερο χρόνο της θητείας του στην ΕΛΔΥΚ. Όπως έχει αποδειχτεί, σκοτώθηκε αμυνόμενος, κατά τη διαδικασία απαγκίστρωσης των υπερασπιστών του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ από το ύψωμα Α στα περίχωρα της Λευκωσίας, στις 16 Αυγούστου 1974.

Στο τελευταίο γράμμα προς τους γονείς και τα αδέλφια του γραμμένο στις 9 Αυγούστου 1974, στο «διάλειμμα» των εχθροπραξιών μεταξύ «Αττίλα 1» και «Αττίλα 2» και το οποίο ελήφθη μετά την εξαφάνισή του ο Γιώργος Ζερβομανώλης έγραφε:

«Πολυαγαπημένοι μου και αξέχαστοι γονείς, πολυαγαπημένη μου αδελφούλα. Ο πόλεμος έχει τελειώσει πια εδώ και έχουν ησυχάσει τα πράγματα και για αυτό δεν θέλω να στεναχωριέστε καθόλου για μένα, αλλά να κοιτάτε τον εαυτό σας και να περνάτε καλά. Το ξέρω πόση λαχτάρα πήρατε με τα επεισόδια που έγιναν, αλλά τι να κάνουμε ήταν γραφτό μας και αυτό. Το ευχάριστο είναι ότι ζω και αυτό φτάνει. Τα άλλα θα περάσουν και θα τα ξεχάσουμε, αν και είναι δύσκολο για μένα να ξεχάσω αυτές τις δραματικές ημέρες μέσα στο καυτό βόλι που έπεφτε και τους συναδέλφους μου που σκοτώθηκαν. Κάθομαι και σκέφτομαι τη μητέρα τους, την πίκρα που θα πήραν όταν έμαθαν για τον σκοτωμό των παιδιών τους. Τι κάνει ο πατέρας μου, πηγαίνει στη θάλασσα, βγάζει καμιά σαρδέλα; Δώστε χαιρετισμούς σε όλη τη γειτονιά».

Εκτός από το γράμμα, επικοινώνησε μόνο μία φορά με την οικογένειά του για να τους ενημερώσει ότι είναι καλά, στέλνοντας ένα τηλεγράφημα στα γραφεία της κοινότητας του χωριού του, τις παραμονές του Δεκαπενταύγουστου του 1974.

Θάφτηκε από τους Τούρκους σε ομαδικό τάφο, που βρέθηκε 1.200 μέτρα βόρεια του στρατοπέδου, δίπλα από ένα ρυάκι μαζί με άλλα 11 άτομα. Αυτός ο τάφος ανασκάφτηκε, ενώ 10 από τους 12 θαμμένους εκεί ταυτοποιήθηκαν τα οστά με τη μέθοδο του DNA.

Τα οστά του μεταφέρθηκαν και τάφηκαν με τιμητική εκδήλωση στα Παράκοιλα. Στις 20 Ιουλίου 2019 το όνομά του δόθηκε στην πλατεία του χωριού του. Το επόμενο διάστημα σε ειδική τελετή θα γίνουν και τα αποκαλυπτήρια της προτομής του που φιλοτεχνήθηκε με πρωτοβουλία του Δήμου Δυτικής Λέσβου. Ο ανθυπασπιστής πλέον Γιώργος Ζερβομανώλης, βαθμός στον οποίο προήχθη το 2008 με απόφαση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας παρασημοφορήθηκε και από την Κυπριακή Δημοκρατία με το μετάλλιο της προάσπισης της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας.

Τέλος, ο Λοχίας Κωνσταντίνος Πατσανάς 22 χρόνων, από οικογένεια ψαράδων στο Γαβαθά της Άντισσας στη δυτική Λέσβο, θα απολυόταν στις 20 Ιουλίου του 1974 από την ΕΛΔΥΚ στην οποία είχε υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Μέχρι σήμερα θεωρείται αγνοούμενος.