«Τοίχους καλοσύνης» δημιούργησαν γυναίκες δομής φιλοξενίας

Δύο «τοίχους καλοσύνης» δημιούργησαν μέσα στη δομή φιλοξενίας του Σχιστού γυναίκες που διαμένουν εκεί, με σκοπό να αναδείξουν και να μεταδώσουν και στους υπόλοιπους πρόσφυγες της δομής την έννοια της αλληλεγγύης.

Σύμφωνα με το Wikipedia, ο «τοίχος καλοσύνης» ξεκίνησε ως πρωτοβουλία το 2016 από έναν πολίτη του Ιράν, που ήθελε να υποστηρίξει τους άστεγους της πόλης του. Γρήγορα η πρωτοβουλία εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα, ενώ τα τελευταία χρόνια αποτελεί δημοφιλή πρακτική και στην Ελλάδα. Γυναίκες από το Αφγανιστάν που διέμεναν στο Ιράν και σήμερα βρίσκονται στη δομή του Σχιστού γνώριζαν για τους τοίχους καλοσύνης και σε συνεργασία με την συντονίστρια εκπαίδευσης προσφύγων και τις νηπιαγωγούς της δομής αποφάσισαν να την κάνουν πράξη.

«Είχαμε παρατηρήσει ότι η έννοια ανακύκλωση ή επαναχρησιμοποίηση αντικειμένου δεν ήταν τόσο διαδεδομένη, οπότε θέλαμε με αυτό τον τρόπο να δείξουμε ότι πρέπει να σκεφτόμαστε και τον άλλο, να δουλέψουμε την ιδέα της αλληλεγγύης, καθώς αυτοί οι άνθρωποι έχουν περάσει σε μια φάση ιδρυματισμού, έχουν απομονωθεί, έχουν χάσει το κίνητρό τους. Μένουν στάσιμοι σε μια φάση και δεν μπορούν να σκεφτούν κάτι πέρα από τις δικές τους ανάγκες. Οπότε είναι μια πρακτική για να αρχίσουν να σκέφτονται και τους άλλους», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η συντονίστρια εκπαίδευσης της δομής, Έλενα Καραγιάννη.

Στον πρώτο τοίχο, οι γυναίκες τοποθέτησαν κρεμάστρες και γύρω τους ζωγράφισαν έναν κήπο με λουλούδια και το σύνθημα «We can do it», ένα σύνθημα που αποφάσισαν ότι θα αποτελεί και το όνομα της ομάδας τους. Στη συνέχεια προσκάλεσαν τους διαμένοντες της δομής να αφήσουν στον τοίχο ρούχα, παπούτσια και άλλα αντικείμενα που δεν τους χρειάζονταν για να τα βρουν άλλοι, που θα τα έχουν ανάγκη. Ακολούθησε και ένας δεύτερος τοίχος καλοσύνης, τον οποίο σκοπεύουν να διακοσμήσουν σύντομα, ενώ στα σχέδια των γυναικών είναι να φτιάξουν άλλους δύο.

«Το μήνυμα του "τοίχου καλοσύνης" είναι να αφήσω κάτι με σεβασμό, μέσα σε ένα κουτί, σε μια σακούλα, με μια κρεμάστρα, κάτι για να το πάρει κάποιος που το χρειάζεται. Η ιδέα είναι να σκέφτομαι και τις ανάγκες του άλλου, καθώς κάτι που δεν χρειάζομαι μπορεί να το χρειάζεται κάποιος άλλος», επισημαίνει η κ. Καραγιάννη.

«Ο τοίχος είναι πολύ καλός, οι άνθρωποι στο καμπ είναι πολύ χαρούμενοι. Αφήνουν παπούτσια και ρούχα για τους άλλους», παρατηρεί η 25χρονη Σαΐντα από το Αφγανιστάν.

Αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η πρωτοβουλία ήρθε ως αποτέλεσμα μαθημάτων που γίνονται σε γυναίκες στη δομή με θεματικές γύρω από τις ευρωπαϊκές αξίες και κυρίως τα δικαιώματα των γυναικών. Τα μαθήματα αυτά γίνονται στο πλαίσιο του προγράμματος «Teachers4Europe», που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, και χρησιμοποιεί την εκπαίδευση ως όχημα για την προώθηση αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το πρόγραμμα έχει παρουσιαστεί σε ελληνικά σχολεία όλων των βαθμίδων, μεταξύ των οποίων ειδικά σχολεία, σχολεία άγονων περιοχών και τάξεις υποδοχής προσφύγων. Στο πλαίσιο του «Teachers4Europe» έχουν επιμορφωθεί περισσότεροι από 1.200 εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων, για να λειτουργήσουν ως φορείς διάδοσης των ευρωπαϊκών αξιών στη σχολική κοινότητα. Στόχος είναι η δημιουργία ενός διασυνοριακού δικτύου εκπαιδευτικών, το οποίο θα υποστηρίζει τις δημοκρατικές αξίες, τα θεμελιώδη δικαιώματα, τη διαπολιτισμική κατανόηση και την απόκτηση των σχετικών γνώσεων. Συντονιστής του προγράμματος είναι το Πανεπιστήμιο Πειραιά, ενώ από Ελλάδα συμμετέχουν επίσης το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και η Ελληνική Επιτροπή της Unesco. Επίσης, παίρνουν μέρος φορείς από τη Μάλτα, τη Γερμανία, τη Ρουμανία, την Κύπρο, καθώς και η διεθνής εκπαιδευτική ένωση «Learn to Change».

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά, Φωτεινή Ασδεράκη, «οι εκπαιδευτικοί γίνονται δημιουργικοί και λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές των αξιών της Ευρώπης και της Δημοκρατίας, στα σχολεία και τις τοπικές κοινωνίες».

Επίσης, η κ. Ασδεράκη διευκρινίζει ότι ο στόχος του προγράμματος είναι η γνωριμία των μαθητών με την Ευρώπη βιωματικά και όχι ως ένα ακόμα μάθημα. Στο πλαίσιο αυτό, οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν στο πρόγραμμα διοργανώνουν στα σχολεία τους μια σειρά από δράσεις, όπως διαγωνισμούς δημιουργικής γραφής, ζωγραφικής ή κόμικ σχετικά με τη συμπλήρωση 40 χρόνων της Ελλάδας στην ΕΕ ή τον σχολικό εκφοβισμό, διαδικτυακή προσομοίωση της λειτουργίας του Ευρωκοινοβουλίου και παιχνίδι γνώσεων για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς που επιμορφώθηκαν ήταν και η συντονίστρια εκπαίδευσης προσφύγων της δομής του Σχιστού, Έλενα Καραγιάννη, η οποία αποφάσισε να μεταφέρει το πρόγραμμα μέσα στη δομή. Τα εισαγωγικά μαθήματα στη δομή του Σχιστού γύρω από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέλαβαν περίπου 15 εθελοντές φοιτητές του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά. «Ενέπλεξα φοιτητές», εξηγεί η κ. Ασδεράκη, «γιατί θεωρώ ότι οι πρόσφυγες έχουν πατήσει μία παύση στη ζωή τους και ήθελα να δώσω παραδείγματα από νέα παιδιά ώστε να τις ενθαρρύνω να συνεχίσουν τη ζωή τους».

Στα πρώτα μαθήματα στις γυναίκες της δομής, περιγράφει η κ. Καραγιάννη, «διαπιστώσαμε ότι οι γυναίκες δεν γνώριζαν τίποτα για τις χώρες της ΕΕ, οπότε αποφασίσαμε με οπτικό υλικό και μουσικές, να κάνουμε για κάθε μία χώρα μια μικρή αναφορά στην ιστορία, την οικονομική κατάσταση, κάποια πολιτισμικά χαρακτηριστικά, τη στάση της απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα και τους πρόσφυγες».

Όπως προσθέτει η συντονίστρια εκπαίδευσης, «είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουν οι πρόσφυγες το πλαίσιο στο οποίο έχουν έρθει να ζήσουν και να φύγουν από αυτή την εικόνα του θύματος. Ναι, έχουν ζήσει πολύ τραυματικές εμπειρίες αλλά θα πρέπει κάποια στιγμή να τους αφήσουμε να δουν τους εαυτούς τους ως Ευρωπαίους πολίτες, γιατί ήδη είναι Ευρωπαίοι πολίτες, ήδη απολαμβάνουν τα δικαιώματα, τις ελευθερίες, τα προνόμια, τη βοήθεια. Θα πρέπει να τους βοηθήσουμε, και εμείς μαζί με αυτούς να δούμε μια νέα ταυτότητα, μια νέα εικόνα. Δεν είναι το θύμα, δεν είναι ο τραυματισμένος άνθρωπος, δεν είναι καν πρόσφυγας, είναι Ευρωπαίος πολίτης- τελεία».

Στη δεύτερη φάση του προγράμματος, οπότε οι συζητήσεις πέρασαν σε πιο ειδικά θέματα, οι συμμετέχουσες ζήτησαν να επικεντρωθούν στα δικαιώματα των γυναικών. Σήμερα στο τμήμα συμμετέχουν 32 γυναίκες, από 14 ετών και άνω. «Θεώρησα ότι δεν είχε νόημα απλά να τους πω την ιστορία της γυναίκας στην Ευρώπη, Κάνουμε έρευνα, διαβάζουμε, ψάχνουμε πληροφορίες και για τους αγώνες των γυναικών στις χώρες τους», παρατηρεί η κ. Καραγιάννη.

Μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία οι συμμετέχουσες στα μαθήματα έχουν γίνει μια ομάδα, στην οποία οι ίδιες έδωσαν την ονομασία «We can do it». «Υποστηρίζει η μία την άλλη, διαβάζουμε, σκεφτόμαστε τρόπους στο πώς μπορούμε να κάνουμε πιο αισθητή την παρουσία της γυναίκας μέσα στη δομή, να δείξουμε ότι οι γυναίκες έχουν λόγο, είναι δημιουργικές, μπορούν να πάρουν πρωτοβουλίες και κάπως έτσι ήρθε η ιδέα του τοίχου της καλοσύνης», επισημαίνει η κ. Καραγιάννη.

«Οι γυναίκες έχουμε δύναμη και πιστεύω ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε όλα», μας λέει η 14χρονη Νανζανίν από το Αφγανιστάν, η οποία ζωγράφισε τον τοίχο καλοσύνης.

Η επιτυχία του εγχειρήματος θα οδηγήσει τον Σεπτέμβριο στη δημιουργία και δεύτερου τμήματος, για άνδρες της δομής. Η δράση έχει και την υποστήριξη του διοικητή της δομής, Θωμά Παπακωνσταντίνου, ο οποίος επισημαίνει ότι το πρόγραμμα «Teachers4Europe» λειτουργεί προπαρασκευαστικά στην κοινωνική ένταξη των προσφύγων.