Τα μυστικά της δεύτερης κάλπης – Τα μικρά κόμματα, η ενισχυμένη αναλογική και η ισχύς της λίστας

Η σαρωτική νίκη της ΝΔ στις εκλογές της Κυριακής 21 Μαΐου 2023 επισπεύδει τις δεύτερες κάλπες για τις 25 Ιουνίου αντί 2 Ιουλίου που αναμενόταν αρχικά.

Η σύγκληση της Βουλής, που σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα το οποίο είχε στις 22 Απριλίου θυροκολληθεί στο Κοινοβούλιο, προσδιοριζόταν για το πρωί της Πέμπτης 1η Ιουνίου, σχεδιάζεται είτε για την ερχόμενη Κυριακή είτε για την προσεχή Δευτέρα , 28-29 Μαΐου αντιστοίχως. Στόχος είναι εντός μίας ή το αργότερο δύο ημερών να ολοκληρωθεί το προβλεπόμενο συνταγματικά έργο της ώστε αμέσως μετά να θυροκολληθεί το Προεδρικό Διάταγμα για τη διάλυσή της, την προκήρυξη νέων εκλογών και της ημέρας που θα συγκληθεί η εθνική αντιπροσωπεία με τη νέα σύνθεσή της. Υπάρχουν ωστόσο, σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», τέσσερα στοιχεία που δεν αλλάζουν όσον αφορά σε εκείνες τις δεύτερες κάλπες και τα οποία αφορούν στους όρους διεξαγωγής της νέας εκλογικής αναμέτρησης.

Πρώτον, όλες οι σχετικές διαδικασίες, όπως η κατάθεση προγραμμάτων, σημάτων των κομμάτων, συνδυασμών με τα ονόματα των υποψηφίων στον Άρειο Πάγο και η επ’ αυτών κρίση της Ολομέλειας του Πρώτου Τμήματός του αναφορικά με το δικαίωμα ή όχι της συμμετοχής τους σε εκλογές, θα επαναληφθούν εξαρχής, αφού πρόκειται για νέες εθνικές εκλογές.

Δεύτερον, δεδομένου ότι είναι νέες εκλογές, μένει να διαφανεί πόσα από τα μικρά κόμματα που έμειναν εκτός Βουλής, θα διεκδικήσουν εκ νέου την ψήφο των πολιτών, καθώς επίσης εάν και πόσα νέα κόμματα ή «συμμαχικά» σχήματα ενδεχομένως εμφανιστούν. Ήδη ως γνωστόν τόσο η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, όσο και η Νίκη του Δημήτρη Νατσιού, που για λίγες ψήφους δεν πέτυχαν προχθές την είσοδό τους στην Βουλή έχουν δηλώσει ότι θα επιδιώξουν να τα καταφέρουν στις δεύτερες κάλπες. Άγνωστο είναι επίσης τι θα κάνει ο φυλακισμένος Ηλίας Κασιδιάρης που έχει απειλήσει ότι θα διεκδικήσει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στις δεύτερες κάλπες.

Τρίτον, μέσα στα παραβάν δεν θα υπάρχει στυλό, αφού ο ψηφοφόρος δεν θα χρειάζεται να βάλει σταυρό δίπλα στα ονόματα των υποψηφίων, καθώς η αναμέτρηση θα γίνει με λίστα. Αρκεί να επιλέξουμε μόνο το ψηφοδέλτιο του κόμματος της προτίμησής μας και να το βάλουμε στον φάκελο που θα ρίξουμε στην κάλπη. Στα ψηφοδέλτια – «λίστα» η σειρά των ονομάτων των υποψηφίων βουλευτών καθορίζεται από τις ηγεσίες των κομμάτων με κριτήριο παραδοσιακά το αποτέλεσμα της προχθεσινής σταυροδοσίας: στις πρώτες θέσεις θα είναι εκείνα τα πρόσωπα που έλαβαν προχθές, Κυριακή κατά σειρά περισσότερους σταυρούς. Ωστόσο, πάντα υπάρχει η διακριτική ευχέρεια των αρχηγών ή των ηγετικών επιτελείων να προβούν σε αλλαγές.

Τέταρτον, οι προσεχείς εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τον ισχύον, πλέον σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής με 40,4% το πρώτο κόμμα κατακτά την αυτοδυναμία έστω κι ένα είναι μηδενικό το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων. Προχθές η ΝΔ έλαβε ποσοστό 40,79% με το ποσοστό που αθροιστικά έλαβαν τα εκτός Βουλής κόμματα να αγγίζει σχεδόν το 16%. Αν τα κόμματα που μείνουν εκτός Βουλής έχουν αθροιστικά ποσοστό 10%, το πρώτο κόμμα χρειάζεται μόλις το 37,5% των ψήφων για να κατακτήσει την αυτοδυναμία. Σχηματικά, για κάθε μονάδα που αυξάνεται, το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων μειώνεται κατά 0,3% – 0,4% ο πήχης αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα.