Το «στοίχημα» των Πειραματικών και Προτύπων σχολείων

Την περασμένη Τετάρτη ανακοινώθηκε από το υπουργείο Παιδείας η διεύρυνση του δικτύου των Πειραματικών και Προτύπων σχολείων ανά την επικράτεια, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους στα 138. Πρόκειται για ένα ακόμη «στοίχημα» της ηγεσίας του υπουργείου που σχετίζεται με την αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

«Η ενίσχυση του θεσμού και η επέκταση του δικτύου των Πρότυπων και των Πειραματικών σχολείων σε όλη τη χώρα υπηρετεί έναν διττό στόχο», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως. «Αφ' ενός, να δώσουμε τη δυνατότητα σε μαθητές και μαθήτριες να φοιτήσουν σε καινοτόμα, σύγχρονα δημόσια σχολεία, ανταποκρινόμενοι και στο ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον μαθητών, γονέων και κηδεμόνων. Αφ' ετέρου, να αναβαθμίσουμε συνολικά το εκπαιδευτικό μας σύστημα, με δεδομένο ότι τα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία λειτουργούν ως εξαιρετικά εργαστήρια εκπαιδευτικής καινοτομίας και εν συνεχεία οι καινοτομίες αυτές και οι βέλτιστες πρακτικές διαχέονται σε όλα τα σχολεία της χώρας».

Κατά την τρέχουσα χρονιά, λειτουργούν 120 σχολεία στο δίκτυο των Προτύπων και Πειραματικών, εκ των οποίων τα 83 είναι Πειραματικά και τα 37 Πρότυπα. Μετά τις τελευταίες προσθήκες, κατά το σχολικό έτος 2024-25 θα λειτουργούν 138 σχολεία πανελλαδικά, εκ των οποίων τα 97 Πειραματικά και τα 41 Πρότυπα. Αναλυτικότερα, Πειραματικά σχολεία θα λειτουργούν σε 28 από τους 51 νομούς της χώρας και Πρότυπα σε 12 νομούς.

Συγκριτικά, το 2019, λειτουργούσαν 55 Πειραματικά σχολεία (κατανεμημένα σε 10 νομούς) και 5 Πρότυπα σχολεία (4 στην Αττική και ένα στα Ιωάννινα της Ηπείρου).

Η αξιοσημείωτη αύξηση του αριθμού των σχολείων που εντάχθηκαν στο δίκτυο των Πειραματικών και Προτύπων σχολείων τα τελευταία χρόνια οφείλεται στην θεσμική «απελευθέρωση» της δυνατότητας μετατροπής λειτουργούντων σχολείων σε Πειραματικά ή Πρότυπα μέσω του νόμου 4692/2020, που αφορά -όπως τιτλοφορείται- στην «Αναβάθμιση του σχολείου». Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι αυτό ήταν από τα πρώτα νομοθετήματα της τωρινής ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας, με ξεκάθαρο στόχο τη διεύρυνση του δικτύου, προκειμένου να καλλιεργηθούν και διαχυθούν οι βέλτιστες εκπαιδευτικές μέθοδοι, πρακτικές και εργαλεία σε όλα τα σχολεία της χώρας.

Φυσικά, μεγάλο κομμάτι της επιτυχίας του θεσμού και της απόδοσης κινήτρων για χαρακτηρισμό όλο και περισσότερων σχολείων ως Πειραματικών ή Προτύπων αποτελεί και το σταθερά αυξανόμενο ενδιαφέρον από μαθητές, γονείς και κηδεμόνες. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο αριθμός των αιτήσεων για εισαγωγή στα Πειραματικά και Πρότυπα σχολεία φέτος άγγιξε τις 20.000.

Τα 18 νέα σχολεία

Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο, στο δίκτυο των πειραματικών σχολείων έχουν προστεθεί (και θα λειτουργήσουν από το σχολικό έτος 2024-25) 13 σχολεία: στην Αττική (13ο Νηπιαγωγείο και 8ο Δημοτικό Σχολείο Αγ. Βαρβάρας), στη Χίο (3ο Νηπιαγωγείο, 2ο Δημοτικό Σχολείο), στην Ηλεία (4ο Δημοτικό Σχολείο Αμαλιάδας), στην Ιεράπετρα Λασιθίου (1ο Νηπιαγωγείο, 2ο Δημοτικό Σχολείο, 3ο Γυμνάσιο και 2ο Λύκειο), στα Χανιά (7ο Νηπιαγωγείο και 7ο Δημοτικό Σχολείο), στον Εύοσμο (2ο Νηπιαγωγείο) και στη Λαμία (4ο Γυμνάσιο). Στο δίκτυο των προτύπων, προστέθηκαν το 1ο Γυμνάσιο Καστοριάς και το 2ο Λύκειο Τρίπολης.

Επιπλέον έχουν εκκινήσει και προχωρούν οι διαδικασίες ίδρυσης Προτύπου Γυμνασίου στη Λάρισα, Προτύπου Λυκείου στη Λάρισα και Πειραματικού Λυκείου στα Χανιά.

Πώς ορίζονται τα Πρότυπα και τα Πειραματικά σχολεία

Σύμφωνα με τον νόμο 4692/2020, τα Πρότυπα σχολεία είναι σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης, οι οποίες στοχεύουν στην «καλλιέργεια και τη διάχυση της ιδέας και των πρακτικών της αριστείας στο εκπαιδευτικό σύστημα». Τα Πειραματικά είναι σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης, οι οποίες στοχεύουν στην «υποστήριξη του πειραματισμού και της πιλοτικής εφαρμογής εκπαιδευτικών καινοτομιών στο εκπαιδευτικό σύστημα, σε τυχαίο δείγμα του μαθητικού πληθυσμού». Επιπλέον, επιδιώκεται η εξοικείωση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών με τη διδασκαλία των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων, σε συνεργασία με τμήματα και σχολές ΑΕΙ και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Και οι δύο κατηγορίες των σχολείων αυτών, βάσει του συγκεκριμένου νόμου, «ιδρύονται και λειτουργούν με σκοπό να συμβάλουν στον βέλτιστο εκπαιδευτικό σχεδιασμό και την πιλοτική εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής, ώστε να καλλιεργηθούν και διαχυθούν οι βέλτιστες εκπαιδευτικές μέθοδοι, πρακτικές και εργαλεία σε ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα».

Για τον χαρακτηρισμό -και τη μετατροπή- ενός λειτουργούντος σχολείου ως Πειραματικό ή Πρότυπο, λαμβάνονται υπ' όψιν κριτήρια όπως τα προσόντα και η επάρκεια του εκπαιδευτικού προσωπικού του, η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα, καινοτόμες δράσεις, πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις, πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς, το μέγεθος και η τοποθεσία του. Μετά από σχετικές αιτήσεις των σχολείων, την εισήγηση προς την ηγεσία του υπουργείου, η οποία και λαμβάνει τις τελικές αποφάσεις, κάνει η Διοικούσα Επιτροπή Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων (ΔΕΠΠΣ), συνοδευόμενη από γνώμη του ΙΕΠ.

Οι φετινές διαδικασίες

Για την ερχόμενη σχολική χρονιά έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία υποβολής αιτήσεων και πλέον μένουν οι δοκιμασίες δεξιοτήτων για τα πρότυπα και η κλήρωση για τα πειραματικά.

Η ημερομηνία διεξαγωγής της δοκιμασίας (τεστ) δεξιοτήτων για εισαγωγή στα Πρότυπα Σχολεία είναι το Σάββατο 29 Απριλίου 2023, και οι υποψήφιοι θα εξεταστούν στην ελληνική γλώσσα και τα μαθηματικά. Οι μαθητές θα εξεταστούν σε στοιχεία, τα οποία ήδη έχουν επεξεργασθεί και γνωρίζουν από τη φοίτησή τους στο σχολείο και σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας δεν απαιτείται να μελετήσουν συγκεκριμένη ύλη για να προετοιμαστούν για τη συμμετοχή τους στην εν λόγω δοκιμασία. Ωστόσο, εξαιτίας του υψηλού ανταγωνισμού πολλοί μαθητές απευθύνονται σε φροντιστήρια για την καλύτερη προετοιμασία τους.

Η ημερομηνία διεξαγωγής της δημόσιας κλήρωσης για εισαγωγή στα Πειραματικά Σχολεία και της απόδοσης του τυχαίου Αριθμού Προτεραιότητας σε περίπτωση ισοβαθμίας στα Πρότυπα Σχολεία είναι η Παρασκευή 28 Απριλίου 2023.