Στην Ολομέλεια "μεταφέρεται", την Τετάρτη η συζήτηση του νομοσχεδίου που εισάγει νέο πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις.
Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι το νομοσχέδιο προέκυψε από τη βασική ανάγκη εκσυγχρονισμού και απλοποίησης του νομοθετικού πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις, προμήθειας αγαθών και εκτέλεσης των δημοσίων έργων, ήταν αίτημα της αγοράς, δηλαδή μηχανικών, εταιρειών και αυτοδιοίκησης, και κυρίως συνδέεται με την ανάγκη να υπάρξει πλαίσιο που θα βοηθήσει την ταχύτερη απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ. Επισημαίνει εξάλλου ότι ο προηγούμενος νόμος, ο νόμος του 2016 δηλαδή, χρειάστηκε να τροποποιηθεί 385 φορές για να γίνει περισσότερο λειτουργικός και αυτό όταν στον τομέα των δημοσίων έργων η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει ένα δυσλειτουργικό και δαιδαλώδες νομικό πλαίσιο, γεγονός που οδήγησε σε μεγάλες καθυστερήσεις και απώλεια πόρων.
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο που αποτελεί προεκλογική δέσμευση της Νέας Δημοκρατίας, αντιμετωπίζει ζητήματα όπως οι μεγάλες εκπτώσεις, οι χαμηλές προσφορές, ζητήματα δηλαδή που, τις προηγούμενες δεκαετίες είχαν αποτέλεσμα να μην ολοκληρώνονται έργα και σε πολλές περιπτώσεις να οδηγούνται σε αναπροσαρμογή του Προϋπολογισμού τους. Ιδίως για την θεσμοθέτηση της ιδιωτικής επίβλεψης έργων και μελετών, η κυβέρνηση επισημαίνει ότι πρόκειται για μια ρύθμιση που έρχεται να λύσει προβλήματα αδυναμίας και υποστελέχωσης των υπηρεσιών από τη μία, και να κερδίσει χρόνο από την άλλη.
Η κριτική
H δυνατότητα επίβλεψης έργων του δημοσίου από ιδιώτες ελεγκτές, η αναπροσαρμογή του κατώτατου ορίου απευθείας αναθέσεων υπηρεσιών και προμηθειών, αναδείχθηκαν κομβικά σημεία αντιπαράθεσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, κατά το στάδιο της επεξεργασίας του νομοσχεδίου στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές. Στην αιχμή της αντιπαράθεσης βρέθηκαν και διατάξεις που σχετίζονται με το περιβάλλον όπως άρθρο του νομοσχεδίου για τον καθορισμό «υπο-περιοχών προστασίας» στις περιπτώσεις ήπιων αναπτυξιακών έργων δημοσίου ενδιαφέροντος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ υπογραμμίζει ότι ο νόμος του 2016 για τις δημόσιες συμβάσεις ήταν μια μεγάλη μεταρρύθμιση. Δεν αρνείται ότι υπήρχαν κάποια προβλήματα στην εφαρμογή του που χρήζουν βελτιώσεων, αλλά, όπως τονίζει, ο νόμος που φέρνει η κυβέρνηση, ούτε σε βελτιώσεις οδηγεί ούτε σε πάταξη της γραφειοκρατίας αλλά θα δημιουργήσει ζητήματα αδιαφάνειας, ιδίως με την επέκταση της συμμετοχής ιδιωτών στην επίβλεψη της εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων. "Η συγκεκριμένη πρόβλεψη, παρουσιάζεται από την κυβέρνηση ως απάντηση στην υποστελέχωση τεχνικών υπηρεσιών. Απάντηση, όμως, στην υποστελέχωση, δεν μπορεί να είναι η περαιτέρω απαξίωση αλλά η ενίσχυση των τεχνικών υπηρεσιών", έχει επισημάνει η αξιωματική αντιπολίτευση που δηλώνει ότι την επίβλεψη ενός δημόσιου έργου πρέπει να την έχει το δημόσιο και όχι ιδιώτης.
Αντίθετος δηλώνει ο ΣΥΡΙΖΑ και με την πρόβλεψη πως θα είναι πλέον δυνατή η προκήρυξη μιας σύμβασης με μελέτη κατασκευής, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση, υπό τον όρο, ότι οι εγκριθέντες περιβαλλοντικοί όροι δεν μεταβάλλουν ουσιωδώς το αντικείμενο του έργου. Επίσης ζητάει την απόσυρση του άρθρου για τις υπό-περιοχές ήπιας ανάπτυξης γιατί «διαλύει τις περιοχές NATURA». Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δηλώσει επιφύλαξη για το νομοσχέδιο.
Το Κίνημα Αλλαγής επισημαίνει ότι υπάρχουν σοβαρά θέματα στο νομοσχέδιο, που θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερες καθυστερήσεις καθώς και θέματα που αφορούν στη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος. Σε σχέση με την εισαγωγή των ιδιωτών στην επίβλεψη των έργων το Κίνημα Αλλαγής έχει προειδοποιήσει πως αν ο ιδιώτης επιβλέπων δεν ορίζεται από την αναθέτουσα αρχή, τότε δημιουργείται "σχέση εξάρτησης μεταξύ του αναδόχου και του ιδιωτικού φορέα επίβλεψης και δεν διασφαλίζονται οι όροι διαφάνειας". Έχει ζητήσει επίσης να προσέλθει στη Βουλή ο υπουργός Περιβάλλοντος προκειμένου να εξηγήσει για ποιους λόγους έχει περιληφθεί στο νομοσχέδιο διάταξη που προβλέπει "σχεδιασμό ήπιων αναπτυξιακών έργων δημοσίου συμφέροντος, εντός περιοχής Natura 2000, χωρίς να προσδιορίζεται ποια είναι αυτά τα έργα και πώς προσδιορίζεται η έννοια του δημοσίου συμφέροντος". Το Κίνημα Αλλαγής έχει δηλώσει επιφύλαξη στο νομοσχέδιο για την Ολομέλεια.
Το ΚΚΕ έχει καταγγείλει ότι η κυβέρνηση «έρχεται για μια ακόμη φορά να ικανοποιήσει τις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων ώστε να παρακαμφθούν και τα τελευταία εμπόδια ελέγχου τους για την κερδοφορία τους» και ότι δεν διστάζει να εκχωρήσει αρμοδιότητες του δημοσίου σε ιδιώτες, «ιδιωτικοποιώντας ουσιαστικά δημόσιες υπηρεσίες, στο όνομα έλλειψης προσωπικού, αντί να προβεί σε προσλήψεις μόνιμου και με πλήρη δικαιώματα του προσωπικού». Οι επιχειρηματικοί όμιλοι που θα αναλάβουν την εκτέλεση, υλοποίηση δημοσίων έργων, θα ελέγχονται από ιδιώτες για τα έργα τους, έχει επίσης καταγγείλει το ΚΚΕ σημειώνοντας ότι το νομοσχέδιο για τις δημόσιες συμβάσεις, που εισάγεται σήμερα προς ψήφιση, είναι ο τελευταίος κρίκος μιας σειράς αλλαγών που στοχεύουν στη διευκόλυνση της χρηματοδότησης των ομίλων μέσα από κρατικές αγορές και μέσα από την υλοποίηση δημόσιων συμβάσεων. Το ΚΚΕ έχει δηλώσει ότι καταψηφίζει το νομοσχέδιο.
Η Ελληνική Λύση έχει υπογραμμίσει ότι «η αξιολόγηση των κοινοτικών επενδύσεων έχει μεταφερθεί σε μεγάλο βαθμό στο ΤΑΙΠΕΔ, στη θυγατρική, δηλαδή, του υπερταμείου των ξένων» και πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορεί να διαπραγματεύεται απευθείας τα έργα που θα προωθούνται, υποχρεώνοντας το ελληνικό δημόσιο να τα συγχρηματοδοτεί, κάτι που σημαίνει πως αφενός μεν δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση, αφετέρου ότι κλιμακώνεται η επιτήρηση της Ελλάδας». Η Ελληνική Λύση έχει δηλώσει επιφύλαξη για το νομοσχέδιο, στην Ολομέλεια.
"Casus belli" συνιστά για το ΜέΡΑ25 άρθρο του νομοσχεδίου για τον καθορισμό υπο-περιοχής προστασίας στις περιπτώσεις ήπιων αναπτυξιακών έργων δημοσίου ενδιαφέροντος. «Το υπουργείο Ανάπτυξης θα έχει την αρμοδιότητα να αποφασίζει για το τι θα τσιμεντώνεται στις περιοχές NATURA», έχει προειδοποιήσει το ΜέΡΑ25 που κατηγορεί την κυβέρνηση ότι φέρνει διατάξεις που είναι αντίθετες με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το ΜέΡΑ 25 έχει δηλώσει ότι καταψηφίζει το νομοσχέδιο.
«Ιστορική πρόκληση»
Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων 'Αδωνις Γεωργιάδης έχει επισημάνει ότι το υφιστάμενο πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις δεν είναι λειτουργικό και ότι η Ελλάδα έχει λαμβάνειν ένα πολύ μεγάλο ποσό από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχει μπροστά της και την επόμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ και άρα βρίσκεται ενώπιον μιας ιστορικής πρόκλησης, να απορροφήσει τα επόμενα χρόνια 72 δισ. ευρώ. «Αν κινηθούμε με την ταχύτητα του νόμου που ψηφίστηκε επί ΣΥΡΙΖΑ, τότε θα χάσουμε αυτούς τους ευρωπαϊκούς πόρους. Αν δεν απλοποιήσουμε τις διαδικασίες και αν δεν κινηθούμε με μεγαλύτερη ταχύτητα, θα χάσουμε πάρα πολλά χρήματα και μια ιστορική πρόκληση για τη χώρα μας», έχει δηλώσει, σημειώνοντας ότι ο στόχος του νέου πλαισίου είναι να τρέξει γρηγορότερα η Ελλάδα στον τομέα που αφορά στις δημόσιες συμβάσεις γιατί είναι κρίσιμες για την εθνική οικονομία. Σε σχέση με το άρθρο για της υπο-περιοχές ήπιας ανάπτυξης για λόγους δημοσίου συμφέροντος, ο 'Αδωνις Γεωργιάδης έχει ξεκαθαρίσει πως η κυβέρνηση δεν πρόκειται να αποσύρει το άρθρο. Αντιθέτως, θα επιμείνει καθώς έχει προβλέψει την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος ώστε να υπάρχει ο προληπτικός έλεγχος του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Συμβάσεις προμηθειών-υπηρεσιών
«Ευελιξία και ταχύτητα χωρίς έκπτωση στη διαφάνεια», είναι το νέο πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις, σύμφωνα με όσα ανέφερε, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην αρμόδια επιτροπή, ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Νικόλας Παπαθανάσης. «Με την αύξηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος δημοσίων συμβάσεων αναμένεται να ενισχύσουμε τις δυνατότητες του ελληνικού δημοσίου στην πραγματοποίηση δημόσιων επενδύσεων, αλλά και στην ταχύτερη απορρόφηση και αξιοποίηση των ενωσιακών κονδυλίων, το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης», έχει δηλώσει ο αναπληρωτής υπουργός και έχει επισημάνει ότι «τα προγράμματα αυτά έχουν εμπροσθοβαρή κινητοποίηση των πόρων και πρέπει πολύ γρήγορα, βγαίνοντας από αυτή την πανδημία, να επιταχύνουμε».
Ειδικότερα για τις διατάξεις που αφορούν στον τομέα ευθύνης του, ο αναπληρωτής υπουργός Νικόλας Παπαθανάσης, έχει επισημάνει ότι με το νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων:
• οι παρωχημένες διαδικασίες ανάθεσης σε έγχαρτη μορφή αντικαθίστανται με ηλεκτρονικές διαδικασίες ανάθεσης. Προβλέπεται η υποχρεωτική χρήση του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) σε όλες τις διαδικασίες ανάθεσης για συμβάσεις άνω των τριάντα χιλιάδων ευρώ.
• Στις διαδικασίες μέσω του ΕΣΗΔΗΣ απαιτείται η προσκόμιση των πρωτοτύπων εγγυήσεων συμμετοχής πριν την ημερομηνία αποσφράγισης. Με αυτό τον τρόπο απορρίπτονται, καταφανώς, απαράδεκτες προσφορές και δεν έχουν πρόσβαση στα στοιχεία των προσφορών των λοιπών συμμετεχόντων, οι φορείς που δεν τις υποβάλλουν.
• Καθίσταται αυστηρότερη η αντιμετώπιση ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών, καθώς, κάθε προσφορά που αποκλίνει άνω του 10% από το μέσο όρο του συνόλου των προσφορών αντιμετωπίζεται ως ύποπτη, και ελέγχεται. Εντός 20 ημερών από την κοινοποίηση της πρόσκλησης, οι οικονομικοί φορείς καλούνται να δώσουν άμεσα τις εξηγήσεις τους και αν δεν υποβληθούν οι εξηγήσεις, τότε καταπίπτει η εγγυητική επιστολή υπέρ της αναθέτουσας αρχής.
• Θεσπίζεται διαδικασία για την απευθείας ανάθεση συμβάσεων μέσω συστημάτων ηλεκτρονικών αγορών . Τίθεται ανώτατο όριο για την αμοιβή εξειδικευμένων συμβούλων και εμπειρογνωμόνων το 0,5% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, στους οποίους δύναται να ανατεθεί συγκεκριμένο έργο κατά την εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων ή συμβάσεων παραχώρησης έργων ή συμβάσεων έργων που υλοποιούνται ως ΣΔΙΤ.
• περιορίζονται τα μέχρι τώρα προβλεπόμενα στάδια σε ένα στάδιο για ανάθεση, με κριτήριο αποκλειστικά την τιμή και σε δύο στάδια, η ανάθεση βάσει της βέλτιστης σχέσης ποιότητας/τιμής.
• Προβλέπεται σύντμηση του χρόνου δικαστικής επίλυσης διαφορών και η εκδίκαση μιας υπόθεσης προβλέπεται να ολοκληρώνεται οριστικά μέσα σε διάστημα 60 ημερών.
• Για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων υιοθετούνται ενιαίες τεχνικές προδιαγραφές και εξειδικευμένα πρότυπα διακηρύξεων και συμβάσεων.
• Προβλέπεται η λειτουργία του συστήματος ηλεκτρονικών καταλόγων «e-catalogues» προκειμένου να μπορούν άμεσα οι δημόσιοι φορείς να παραγγέλνουν από καταλόγους που ήδη είναι πιστοποιημένοι ως προς το χαμηλότερο της τιμής και την ποιότητα των αντικειμένων.
• Επανακαθορίζονται οι λόγοι αποκλεισμού και η σύνθεση της Επιτροπής που εκδίδει σύμφωνη γνώμη για τη διαπίστωση της επάρκειας ή μη των επανορθωτικών μέτρων που λαμβάνονται από τους οικονομικούς φορείς.
• Προβλέπεται η τήρηση μητρώου αποκλεισθέντων οικονομικών φορέων στην εθνική βάση δεδομένων δημοσίων συμβάσεων προκειμένου άμεσα να γνωρίζουν οι αναθέτουσες Αρχές ποιος φορέας είναι αποκλεισμένος και να μην προχωρούν στην κατακύρωση.
• θεσμοθετείται ιδιωτική επίβλεψη έργων και μελετών. «Δεν θα πρέπει να φοβόμαστε. Αυτό είναι κάτι το αυτονόητο, είναι κάτι το οποίο συμβαίνει σε όλες τις χώρες κατ' ουσίαν του δυτικού πολιτισμού. Υπάρχουν οι εταιρείες, οι οποίες ελέγχονται, και σαφώς η πολιτεία που έχει τον επιτελικό λόγο και που μπορεί ανά πάσα στιγμή να ελέγξει, μπορεί να επιβάλει βαρύτατες κυρώσεις όταν δει ότι κάτι δεν έχει ελεγχθεί, καθότι και αυτοί οι φορείς είναι ασφαλισμένοι, αλλά είναι και πιστοποιημένοι για τη λειτουργία που κάνουν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Νικόλας Παπαθανάσης, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου.
• Η εγγύηση καλής εκτέλεσης υπολογίζεται, πλέον επί του προϋπολογισμού δημοπράτησης του έργου και όχι επί της τελικής αξίας της σύμβασης.
• Καθιερώνεται η υποχρεωτική τήρηση από τον ανάδοχο ηλεκτρονικού ημερολογίου του έργου, με σκοπό την επιτάχυνση ενημέρωσης όλων των εμπλεκομένων στο έργο κατά την επίλυση τυχόν διαφωνιών χωρίς χρονικές καθυστερήσεις.
• Καθιερώνεται κίνητρο για την ταχύτερη παράδοση σημαντικών υποδομών.
• Καταργούνται οι κληρώσεις, για οικονομία χρόνου.
• Για το αδιάβλητο των διαδικασιών και την αντικειμενικότητα των πρακτικών των διαγωνισμών, προβλέπεται η εξέταση των ενστάσεων από την Ανεξάρτητη Αρχή Προδικαστικών Προσφυγών και όχι από την Επιτροπή Διαγωνισμού.
• Για ενίσχυση της διαφάνειας γίνεται υποχρεωτική η ανάρτηση της μελέτης του έργου πριν την προκήρυξη της ώστε οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό να μπορούν να διαμορφώνουν πληρέστερη εικόνα του έργου.
• Μέσω του θεσμού της διαιτησίας του φιλικού διακανονισμού επιδιώκεται η επιτάχυνση της έννομης προστασίας, καθώς οι καθυστερήσεις σε έργα που παρουσίασαν νομικό κώλυμα είναι μεγάλες και καθοριστικές για την έκβαση των έργων.
Υποδομές
Στις χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτούσαν τα δημόσια έργα αναφέρθηκε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής και ειδικά για τις διατάξεις του τομέα ευθύνης του, επισήμανε ότι με το νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων:
• Ενισχύεται το σύστημα μελέτη-κατασκευή, το οποίο υπήρχε και στο προηγούμενο θεσμικό πλαίσιο και μετατοπίζεται η ευθύνη των μελετών στον ανάδοχο.
• Η διαδικασία δημοπράτησης των έργων θα μπορεί να ξεκινά πριν την έκδοση των περιβαλλοντικών όρων και οι δύο διαδικασίες να προχωρούν παράλληλα. «Μέχρι το τέλος της διαγωνιστικής διαδικασίας θα ολοκληρώνονται και οι περιβαλλοντικοί όροι, οπότε δεν θα έχουμε εκπτώσεις στα περιβαλλοντικά ζητήματα, υπό τον όρο όμως, ότι δεν θα αλλάζουν ουσιωδώς το αντικείμενο του έργου», έχει δηλώσει ο κ. Καραμανλής που επισήμανε ότι «στα σιδηροδρομικά έργα μία μελέτη κάνει τρία με τέσσερα χρόνια να εκπονηθεί και να δημοπρατηθεί και μετά όταν ξεκινάει το κατασκευαστικό κομμάτι, απαιτούνται άλλα τέσσερα χρόνια».
• Αρχίζει πιο γρήγορα τη δημοπράτηση έργων ειδικής σημασίας για την οικονομία της χώρας, των έργων δηλαδή, που είναι ενταγμένα στο άρθρο 7Α του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων. Στα μεγάλα έργα προβλέπεται, επίσης, η εφαρμογή διατάξεων για ιδιωτικές επενδύσεις για την ταχύτερη δημοπράτηση τους.
• Αντιμετωπίζεται το μεγάλο πρόβλημα των μεγάλων εκπτώσεων, των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών. «Αυτό είναι μία πληγή των έργων που οδηγούσε στο να μην μπορούν τελικά να ολοκληρώνονται τα έργα, να υπάρχουν τεράστιες καθυστερήσεις, να υπάρχουν τεράστιες υπερβάσεις στο προϋπολογισμό, κάτι το οποίο το έχει επισημάνει άλλωστε όλος ο τεχνικός κόσμος αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή», είπε ο κ. Καραμανλής και εξήγησε ότι πλέον θα πρέπει να αιτιολογείται όποια προσφορά έχει απόκλιση μεγαλύτερη του 10% από το μέσο όρο του συνόλου των προσφορών που υποβλήθηκαν. Η αιτιολόγηση αυτή θα αποτελεί δεσμευτική συμφωνία, θα είναι, δηλαδή, μέρος της σύμβασης που δεν μπορεί να μεταβληθεί καθόλη τη διάρκεια της εκτέλεσης της σύμβασης. Στόχος είναι να σταματήσει το «γαϊτανάκι» των συμπληρωματικών συμβάσεων, που «μόνο διαφανείς δεν είναι», όπως ανέφερε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.
• Θεσμοθετείται ιδιωτική επίβλεψη έργων και μελετών. Δίνεται η δυνατότητα να μπορεί να ασκηθεί επίβλεψη, εκτός από την υπηρεσία, και από πιστοποιημένο ιδιωτικό φορέα, ο οποίος θα διαθέτει τις αναγκαίες γνώσεις. Το κράτος θα έχει όμως την εποπτεία όλης αυτής της διαδικασίας.
• Μετατρέπεται το σύστημα παρακολούθησης των έργων από ελεγκτικό που είναι σήμερα σε δηλωτικό. Η διευθύνουσα υπηρεσία απαλλάσσεται από υποχρεώσεις στις οποίες δεν μπορούσε να ανταποκριθεί . Η υποβολή των μετρήσεων από τον ανάδοχο γίνεται πλέον κανόνας που συνδέεται με αυξημένη ευθύνη ως προς την ακρίβειά τους. «Από τη στιγμή που θα είναι δηλωτικό έτσι και πιάσουμε την τεχνική εταιρεία και τον εργολάβο να κάνει κάτι το οποίο δεν είναι μέσα στη σύμβαση θα πέσει βαρύς ο πέλεκυς», ανέφερε για το συγκεκριμένο μοντέλο παρακολούθησης ο Κώστας Καραμανλής.
• Θεσμοθετείται για έργα προϋπολογισμού άνω των 10 εκατομμυρίων ευρώ η δυνατότητα διοικητικής επίλυσης. Για έργα κατώτερου προϋπολογισμού, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβούλου.
• Προωθείται ο εκσυγχρονισμός, η ψηφιοποίηση και η απλοποίηση των διαγωνισμών που είχε αρχίσει πριν από τρία χρόνια αλλά δεν είχε ολοκληρωθεί. Ενδεικτικά, καθιερώνεται υποχρεωτική τήρηση από τον ανάδοχο ηλεκτρικού ημερολογίου.
• Προκειμένου να αποτραπούν οι τεράστιες καθυστερήσεις στις παραδόσεις των μεγάλων έργων προβλέπεται ότι στις διακηρύξεις για έργα άνω του ενός εκατομμυρίου, η δυνατότητα πρόβλεψης κινήτρου πρόσθετης αμοιβής 5%. Επί της ουσίας πρόκειται για μπόνους προκειμένου να επιτυγχάνεται παράδοση των έργων νωρίτερα από τη συμβατική προθεσμία. Επίσης καθιερώνεται η αυτοδίκαιη λύση της σύμβασης κατά την πάροδο είκοσι τεσσάρων μηνών μετά τη λήξη του συμβατικού χρόνου για συμβάσεις μελετών ενώ αυξάνεται ο χρόνος υποχρεωτικής εγγύησης στα πέντε έτη για τα έργα.
• Καταργούνται οι κληρώσεις για την ανάδειξη των επιτροπών.
• καταργείται η υποχρέωση ετήσιας κατάρτισης καταλόγου για τη δυνατότητα ανάθεσης. Εξορθολογίζονται τα όρια απευθείας ανάθεσης και γίνονται 30.000 για μελέτες και προμήθειες και σε αρκετές περιπτώσεις 60.000 ευρώ για έργα.
• Για την ενίσχυση της ποιότητας, της διαφάνειας και για χαμηλότερο κόστος των έργων, προωθείται το ενιαίο σύστημα τεχνικών προδιαγραφών και τιμολόγησης τεχνικών έργων και
Ο τομέας της 'Αμυνας
Tο σχέδιο νόμου περιλαμβάνει ειδικές ρυθμίσεις για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών κι έργων στον τομέα της 'Αμυνας. «Βασική επιδίωξη των ρυθμίσεων είναι η βελτίωση της διοικητικής διαδικασίας σε όλες τις φάσεις των συμβάσεων στρατιωτικού εξοπλισμού, δηλαδή, φάση προγραμματισμού, φάσης σύναψης και φάση υλοποίησης των συμβάσεων, με σκοπό την αποτελεσματική εξυπηρέτηση κατά το δυνατόν των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων», υπογράμμισε ο υπουργός Εθνικής 'Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και επισήμανε ότι με το νομοσχέδιο, μεταξύ των άλλων:
• Στον προγραμματισμό προμήθειας αμυντικού, ο μακροπρόθεσμος προγραμματισμός γίνεται δωδεκαετής από δεκαπενταετής και ο αντίστοιχος κυλιόμενος προγραμματισμός συμβάσεων στρατιωτικού εξοπλισμού τετραετής από τριετής, ώστε να εναρμονίζεται με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής στρατηγικής. Η έγκριση των υποπρογραμμάτων από την αρμόδια Επιτροπή των Εξοπλιστικών της Βουλής των Ελλήνων και αργότερα πιθανώς λόγω αντικειμένου οικονομικού από το ΚΥΣΕΑ, θα γίνεται μια φορά άπαξ μέσα από το στάδιο της έγκρισης είτε του μακροπρόθεσμου προγραμματισμού είτε του κυλιόμενου.
• επανακαθορίζεται σε 3 έτη αντί για 5, η επαναξιολόγηση και επικαιροποίηση της δομής δυνάμεων ως προς τα μέσα, βάσει της οποίας καταρτίζεται και ο μακροπρόθεσμος προγραμματισμός.
• Διασφαλίζεται δυνατότητα υποστήριξης -follow on support- στρατιωτικού εξοπλισμού με σύναψη συμφωνιών πλαίσιο και εκτελεστικών, αυτών των συμφωνιών, συμβάσεων.
• Γίνεται επαναπροσδιορισμός των αρμοδιοτήτων των φορέων ανάθεσης των συμβάσεων, δηλαδή ΓΔΑΕΕ και Γενικών Επιτελείων, με γνώμονα τον οριζόντιο διαχωρισμό, βάσει αξίας σύμβασης και με κριτήριο τα χρηματικά όρια που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση με την οδηγία που ενσωματώνεται στον ν.3978/2011. Τα οικονομικά όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 428.000 ευρώ όσον αφορά μια σύμβαση προμήθειας και πέντε εκατομμύρια ευρώ όσο αφορά μια σύμβαση έργου. Η σύναψη και παρακολούθηση συμβάσεως αξίας ίσης και ανώτερης των ορίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανατίθεται στη ΓΔΑΕΕ ανεξάρτητα τη νομική της φύση, αν είναι δηλαδή εμπορική ή διακρατική κλπ, ενώ αντιστοίχως η σύναψη και παρακολούθηση σύμβασης αξίας κάτω των ορίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανατίθεται στα Γενικά Επιτελεία για λόγους διευκόλυνσης της διαδικασίας.
• Αναθεωρούνται οι κανόνες διαφάνειας και δεοντολογίας που εφαρμόζουν τα όργανα των Ενόπλων Δυνάμεων καθώς και οι κανόνες διαφάνειας και καταπολέμησης της διαφθοράς που επιβάλλονται στους οικονομικούς φορείς.
• Διατηρούνται οι προβλέψεις για προσυμβατικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο που αποτελεί νομιμοποιητικό τεκμήριο διαφάνειας.
• Καθορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία, ώστε η αναθέτουσα αρχή που υλοποιεί συμβάσεις στους τομείς της άμυνας και ασφάλειας να δύναται να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των ουσιωδών συμφερόντων ασφαλείας της χώρας, με την επίκληση της διάταξης του άρθρου 346 της Συνθήκης της Λισσαβόνας, για την λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Εισάγεται το Ενιαίο Ευρωπαϊκό Έγγραφο Σύμβασης στη διαγωνιστική διαδικασία. Στόχος της πρόβλεψης είναι η βελτίωση, ενοποίηση, ομογενοποίηση της διαδικασίας προμηθειών στην άμυνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
• Προωθούνται μεταβολές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς και τη διοίκηση του οικονομικού φορέα.
Επιστημονικό Συμβούλιο
Στη συζήτηση που αρχίζει σήμερα Τετάρτη στην ολομέλεια, με προγραμματισμό να ολοκληρωθεί και να ψηφιστεί το νομοσχέδιο, την Πέμπτη, κομβικό σημείο αντιπαράθεσης ανάμεσα σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση αναμένεται να αποτελέσει και το άρθρο 219 του νομοσχεδίου. Με την προτεινόµενη ρύθµιση, σε περιοχές ΝΑTURA, εξαιρουµένων των ζωνών και περιοχών απολύτου προστασίας, µπορούν να καθορίζονται, με Προεδρικό Διάταγμα, υποπεριοχές «στις περιπτώσεις ήπιων αναπτυξιακών έργων, διασφαλιζοµένου ότι δεν παραβλάπτεται η ακεραιότητα της ευρύτερης περιοχής ως προς τις οικολογικές της λειτουργίες σε σχέση µε τους στόχους διατήρησης της περιοχής. Το επιστημονικό συμβούλιο της Βουλής, στην έκθεσή του, «αφιερώνει μεγάλο μέρος» στο συγκεκριμένο άρθρο και επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι «κατά το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγµατος, η νοµοθετική εξουσιοδότηση, για να είναι νόµιµη, πρέπει να είναι ειδική και ορισµένη, δηλαδή να προβαίνει σε συγκεκριµένο προσδιορισµό του αντικειµένου της και να καθορίζει τα όριά της σε σχέση προς αυτό. Η εξουσιοδοτική, εποµένως, διάταξη πρέπει να µην είναι γενική και αόριστη». Το επιστημονικό συμβούλιο επισημαίνει εξάλλου ότι «η εκπόνηση επιµέρους ειδικής περιβαλλοντικής µελέτης, ενώ δεν έχει εκπονηθεί η µελέτη για το σύνολο της εν λόγω περιοχής, δηµιουργεί τον κίνδυνο αποσπασµατικής διαχείρισης ορισµένης περιοχής, η σηµασία της οποίας αξιολογείται βάσει περισσότερων παραµέτρων που υπερβαίνουν τα γεωγραφικά όριά της και καταλαµβάνουν την ευρύτερη ενότητα στην οποία αυτή εντάσσεται από οικολογικής άποψης» και ότι «χρήσιµος θα ήταν ο προσδιορισµός των προδιαγραφών και των διατάξεων δυνάµει των οποίων θα εγκριθεί αυτή».
