ΕΛΛAΔΑ
Sextortion στην Ελλάδα: Έρευνα για τη χοάνη του Telegram με τις γυμνές φωτογραφίες
Οργή στα social media
Πληθαίνουν οι καταγγελίες στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, από γυναίκες που αντιλαμβάνονται πως διακινούνται προσωπικές τους φωτογραφίες και βίντεο μέσα από "κλειστές ομάδες" σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Telegram. Μάλιστα, σύμφωνα με το news247.gr, σε συγκεκριμένη ομάδα υπάρχουν φωτογραφίες και βίντεο από 350+ κοπέλες με το όνομα και τα στοιχεία τους, από τη Θεσσαλονίκη.
Τα παραπάνω έρχονται μετά τις έρευνες για κύκλωμα revenge porn στη Λάρισα με τουλάχιστον τέσσερα θύματα. Συγκεκριμένα, και σε αυτές τις περιπτώσεις οι δράστες απαιτούσαν χρηματικά ποσά για να μην δημοσιεύσουν φωτογραφίες και βίντεο, ενώ εάν τα θύματα δεν ενέδιδαν, κοινοποιούσαν υλικό σε μεγάλο αριθμό ατόμων. Όπως προέκυψε από την έρευνα, οι δράστες αρχικά προσέγγιζαν τυχαία τα θύματα που είναι χρήστες διαδικτυακών πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης, μέσω προσωπικού μηνύματος, χρησιμοποιώντας προφίλ γνωστού τους προσώπου, το οποίο είχαν παραβιάσει σε προγενέστερο χρόνο.
Ανατριχιαστικό είναι μάλιστα το γεγονός πως σε παράνομη ομάδα "Sextortion" του Telegram βρίσκονται εγγεγραμμένα πάνω από 15.000 μέλη, τα οποία ανταλλάσσουν ή δημοσιεύουν πορνογραφικό υλικό γυναικών, χωρίς φυσικά την συναίνεσή τους. Η στοχοποίηση και η διαπόμπευση των γυναικών αυτών είναι καθημερινή, ενώ υπάρχουν και πολλαπλές περιπτώσεις, παραποίησης.
Εκτιμάται δε, πως έχουν διακινηθεί ήδη πάνω από 100.000 γυμνές φωτογραφίες γυναικών από το Instagram, το Facebook ή το Only Fans, οι οποίες έχουν διαρρεύσει χωρίς συναίνεση, ή έχουν δεχθεί επεξεργασία, ή έχουν "κατέβει" από τις πλατφόρμες παράνομα. Όπως καταγγέλλεται στα social, αναρτούνται και καρέ γυναικών που έχουν ληφθεί σε δημόσιους χώρους, χωρίς τη θέλησή τους.
Δεκάδες καταγγελίες έχει δεχθεί και η ομάδα Yperoxes.gynaikes στο Instagram, ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα θύματα είναι και ανήλικα.
Στο telegram υπάρχει μια ομάδα που μετρά πάνω από 15.000 μέλη και μοιράζονται φωτογραφίες από κοπέλες. Όχι μόνο τις μοιράζονται αλλά κάποιοι βγάζουν και χαρτζιλίκι απ αυτό.
— emily_strange (@emily_strange93) April 12, 2023
Υπάρχουν μέσα στα τσατ λινκ που σε πετάνε και σε άλλες ομάδες με άπειρα τσατ μέσα.
ενδεικτικά κάποια pr sc pic.twitter.com/uDLGBhxb06
Πολλοί χρήστες, ιδίως στο Twitter, κάνουν έκκληση στις Αρχές για να δράσουν άμεσα ώστε να εντοπιστούν οι υπαίτιοι και εκείνοι που προωθούν και προμηθεύονται το πορνογραφικό υλικό. Για τον ίδιο λόγο έχει ξεκινήσει ψηφιακή καμπάνια συλλογής υπογραφών για να εντοπιστεί άμεσα το πορνογραφικό υλικό και να κατέβει από Μέσα όπως το Telegram και το Discord.
Παράλληλα, στα social media ανέβηκε κάλεσμα - πρωτοβουλία για συγκέντρωση στην Ασφάλεια Θεσσαλονίκης για μαζικές επώνυμες καταγγελίες, ενώ δικηγόροι που εκπροσωπούν υποθέσεις αναμένεται να τοποθετηθούν επίσημα μέσα στο επόμενο διάστημα.
15.054 άρρωστοι. @hellenicpolice ΚΑΝΤΕ ΚΑΤΙ! #cancelchatpicorg #telegram #telegramGreece pic.twitter.com/SNWEeIWYAD
— ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΖΗΚΟΥ ΒΟΥΣΤΡΟΥ (@zhkouv) April 13, 2023
Την ίδια ώρα, πολλές κοπέλες προχωρούν σε καταγγελίες στα social media, αναφέροντας πως φωτογραφίες που ανεβάζουν κυρίως στο Instagram, παραποιούνται και διακινούνται ως γυμνές.
Το ζήτημα ανέδειξε με ανάρτησή της και η βουλεύτρια του ΜέΡΑ25, Μαρία Απατζίδη.
Νέες υποθέσεις #sextortion έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Γυναίκες απειλούνται να πληρώσουν για να μη δημοσιευτούν προσωπικές τους φωτογραφίες, καθιστώντας τα κοινωνικά δίκτυα ένα ακόμη μη ασφαλές και εκβιαστικό περιβάλλον.
— Apatzidi_Maria (@MariaApatzidi) April 12, 2023
@elenip__ Είναι λυπηρό και τρομακτικό θα ελεγα να γινονται τετοια γεγονότα και πως κάποιοι άνθρωποι μπαίνουν σε αυτή την διαδικασία , αηδιάζω .. #telegram ♬ πρωτότυπος ήχος - Eleni P
Η καταγγελία της Χρύσας Κατσαρίνη:
"Στο telegram υπάρχουν ομάδες στις οποίες άντρες ανταλλάσσουν γυμνές φώτο γυναικών, προφανώς χωρίς την έγκρισή τους. Στέλνουν φώτο από τις αδερφές και τις μάνες τους. Μια κοπέλα μου έστειλε screenshot που ζητάνε δικές μου. Λες και είμαστε αυτοκόλλητα panini. Εχω φρικάρει", έγραψε η κωμικός στο Twitter, προσθέτοντας κάτι ιδιαιτέρως ουσιαστικό:
"Εγώ ένα πράγμα θα πω. Αν κάποιος ζητήσει γυμνή φώτο σας, αρνηθείτε και αντί να το σεβαστεί, επιμείνει με επίκληση στο συναίσθημα (δεν με αγαπάς όσο εγώ, εγώ έδειξα εμπιστοσύνη, εσύ όχι κλπ) τότε σταματηστε οποιαδήποτε επικοινωνία μαζί του. Να σέβονται τα όριά σας".
Στο telegram υπάρχουν ομάδες στις οποίες άντρες ανταλλάσσουν γυμνές φώτο γυναικών, προφανώς χωρίς την έγκρισή τους. Στέλνουν φώτο από τις αδερφές και τις μάνες τους. Μια κοπέλα μου έστειλε screenshot που ζητάνε δικές μου. Λες και είμαστε αυτοκόλλητα panini. Εχω φρικάρει. pic.twitter.com/VZFcwfTVJI
— Xrysa Katsarini (@xrysa_katsarini) April 12, 2023
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα της εταιρίας Sensity, οι "ψευδώς" γυμνές φωτογραφίες γυναικών που -όπως αναφέραμε- σε πολλές περιπτώσεις είναι και ανήλικες, γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας μέσω συστήματος τεχνητής νοημοσύνης έτσι ώστε να αφαιρεθούν τα ρούχα τους. Σύμφωνα με την έρευνα, οι φωτογραφίες τροποποιούνται σε "ρεαλιστικές" εικόνες και βίντεο, με βάση ένα πραγματικό πρότυπο. Τα πρώτα θύματα ήταν διασημότητες, πλέον όμως γυναίκες από πολλές περιοχές του κόσμου μπορεί να "πρωταγωνιστούν" σε πορνογραφικό υλικό χωρίς να το γνωρίζουν, απλά και μόνο επειδή έχουν δημόσιο το λογαριασμό τους σε Facebook και Instagram ή άλλες πλατφόρμες δικτύωσης.
Δεδομένου ότι οι υποθέσεις είναι γνωστές τουλάχιστον από το 2019, και το τελευταίο διάστημα πολλαπλασιάζονται και στη χώρα μας, είναι απορίας άξιον γιατί οι εγχώριες Αρχές δεν έχουν δράσει ήδη πιο αποφασιστικά, προς την κατεύθυνση εξάρθρωσης των κυκλωμάτων. Η εξάρθρωση κυκλωμάτων δεν είναι μόνο ζήτημα απόδοσης ποινής αλλά και συμβολικής σημασίας, καθώς μόνο αν συλληφθεί κάποιος "μεγαλοδιαχειριστής" θα αποθαρρυνθούν άλλοι εκβιαστές από το να ανοίξουν νέα γκρουπ - "παρακλάδια". Τα τελευταία χρόνια άλλωστε, μόλις μία ιστοσελίδα έχει "πέσει", μετά από διαμαρτυρίες στα μέσα δικτύωσης.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι τον Φεβρουάριο του 2016, η Λίνα Κοεμτζή, σκοτώθηκε πέφτοντας από τον 9ο όροφο της φοιτητικής εστίας του ΑΠΘ, το διάστημα που δεχόταν απειλές για διαρροή ενός "ροζ βίντεο". Η άτυχη κοπέλα είχε εμπιστευτεί προσωπικές της φωτογραφίες και βιντεοσκοπημένο υλικό σε πρόσωπο με το οποίο διατηρούσε δεσμό. Η υπόθεση χαρακτηρίστηκε από τις Αρχές "αυτοκτονία" και τον Σεπτέμβριο του 2020, μπήκε στο αρχείο.
Εν κατακλείδι, πέραν από τη δέουσα κατακραυγή που αρθρώθηκε στο Twitter, αυτό που καλό θα ήταν να έχουμε κατά νου είναι πως το victim blaming απλώς κανονικοποιεί μια κατάσταση που είναι εμετική, μετακυλίοντας φυσικά την ευθύνη, στο ίδιο το θύμα.
Πώς τιμωρείται η εκδικητική πορνογραφία στην Ελλάδα
Με το άρθρο (336Α) που ενσωματώθηκε στο σχέδιο νόμου για την "Ενσωμάτωση της Οδηγίας (Ε.Ε.) 2019/713 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 για την καταπολέμηση της απάτης", προβλέπεται κάθειρξη έως οκτώ χρόνια και χρηματική ποινή αν το αδίκημα εκδικητικής πορνογραφίας τελείται με ανάρτηση στο διαδίκτυο ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Υπάρχει δε, ειδική πρόβλεψη για τους ανηλίκους αν ο δράστης είναι ενήλικος, αλλά και για τις περιπτώσεις που πρόκειται για υλικό μεταξύ (πρώην ή νυν) συντρόφων ή συζύγων. Ίδια είναι η ποινή σε περίπτωση sextortion, αν δηλαδή ο δράστης αποσκοπεί σε χρηματικό όφελος. Προβλέπει ακόμη και την περίπτωση που η διακίνηση του υλικού οδηγήσει σε απόπειρα αυτοκτονίας, ενώ αν οδηγήσει το θύμα στον θάνατο επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα χρόνων.
Οργανώσεις όπως η Διοτίμα, έχουν αντιδράσει αναφέροντας πως στην παραπάνω νομολογία δεν συμπεριελήφθη με σαφήνεια, ο όρος της συναίνεσης.
Σε περίπτωση που κάποια/ος πέσει θύμα διαδικτυακού σεξουαλικού εξαναγκασμού και εκβιασμού προτείνεται να ακολουθήσει τα παρακάτω βήματα, σύμφωνα με την Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος:
- να μην μοιράσει – αποστείλει άλλο τέτοιο υλικό
- να αναζητήσει άμεσα βοήθεια από άτομα εμπιστοσύνης, ειδικούς (π.χ. Ψυχολόγους) ή την οικογένεια
- να μην διαγράψει τα αποδεικτικά στοιχεία (συνομιλιες, e-mail κ.λπ.)
- να διακόψει κάθε επικοινωνία, «μπλοκάροντας» τον επιτήδειο διαδικτυακό δράστη
- να αναφέρει το συμβάν στις αρμόδιες Αστυνομικές ή Δικαστικές Αρχές (ειδικότερα στην Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος)
Επίσης είναι σημαντικό στο διαδίκτυο να ακολουθούμε τις παρακάτω συμβουλές, σύμφωνα με την Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος:
- κάνουμε φίλους μόνο όσους γνωρίζουμε καλά
- δεν ανταγωνιζόμαστε για το ποιος θα κάνει τους περισσότερους φίλους
- διατηρούμε τον έλεγχο στις πληροφορίες που αναρτούμε στα social media
- ορίζουμε στις Ρυθμίσεις Απορρήτου και ασφαλείας των λογαριασμών μας
- αποφεύγουμε αναρτήσεις μέσα από τις οποίες δηλώνεται η τοποθεσία που κινούμαστε
- ποτέ δεν κάνουμε chat με κάποιον που δε γνωρίζουμε
- προσέχουμε τις κινήσεις μας στην κάμερα, ενώ αν δεν την χρησιμοποιούμε καλό είναι να την καλύπτουμε με ένα αυτοκόλλητο
- σκεφτόμαστε πολύ πριν δημοσιεύσουμε κάποια εικόνα ή κάποιο video, σεβόμενοι πάντοτε και τα προσωπικά δεδομένα των φίλων μας
Επικοινωνία με τη δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος:
11188
Φωτογραφία από simonapilolla via vista.create
