Πετρέλαιο: Κόντρα ΟΠΕΚ με το μέτωπο των 4 χωρών

Σε ανοιχτή αναμέτρηση δυνάμεων με διακύβευμα τον έλεγχο της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου φαίνεται να οδεύει ο ΟΠΕΚ με τις τέσσερις πιο ενεργοβόρες οικονομίες του πλανήτη. Από τη στιγμή που διέρρευσε η είδηση ότι ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία και Ινδία σχεδιάζουν να διαθέσουν συντονισμένα στην αγορά πετρέλαιο από τα στρατηγικά αποθέματά τους, το διεθνές καρτέλ πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, συμμάχου του ΟΠΕΚ τα τελευταία χρόνια, αναθεωρεί την πρόθεσή του να αυξήσει την παραγωγή κατά 400.000 βαρέλια την ημέρα.

Η Ινδία προσχώρησε τελευταία στο κοινό μέτωπο που έχουν συμπήξει τις τελευταίες ημέρες ΗΠΑ, Κίνα και Ιαπωνία αιφνιδιάζοντας την παγκόσμια αγορά, καθώς για πρώτη φορά συμμετέχουν οι δύο μονομάχοι, ΗΠΑ και Κίνα, σε μια τέτοια κοινή πρωτοβουλία. Προηγήθηκε, βέβαια, έκκληση της Ουάσιγκτον προς τις άλλες μεγάλες οικονομίες να καταφύγουν στα στρατηγικά τους αποθέματα για να ανακόψουν την εκτόξευση των τιμών του πετρελαίου σε μια στιγμή παγκόσμιας και εντεινόμενης ενεργειακής κρίσης. Η συντονισμένη κίνηση, όμως, θέτει τις τέσσερις οικονομίες στο αντίπαλο στρατόπεδο από εκείνο του μετώπου ΟΠΕΚ υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας με μήλον της Εριδος τον έλεγχο της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου. Οπως επισημαίνει η Ελίμα Κροφτ, επικεφαλής των αναλυτών εμπορευμάτων στη RBC Capital Markets, «μια τέτοια κίνηση έχει τη δυναμική να ανεβάσει τους τόνους στο πόκερ της αγοράς πετρελαίου, ενώ θα μπορούσε να προκαλέσει νέους κραδασμούς στις τεταμένες διμερείς σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και στο Ριάντ».

Η ένταση ανάμεσα στους δύο πάλαι ποτέ στενούς συμμάχους άρχισε να κλιμακώνεται εμφανώς προ ημερών, από τη στιγμή που ο ΟΠΕΚ εκώφευσε στις εκκλήσεις του Αμερικανού προέδρου για αύξηση της παραγωγής του το τάχιστον δυνατόν. Αξιωματούχοι του διεθνούς καρτέλ πετρελαίου δήλωσαν, όμως, στο Bloomberg ότι οι 23 σύμμαχοι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες θα αναθεωρούν τώρα ακόμη και την περιορισμένη αύξηση που είχαν μελετήσει και έτειναν να αποφασίσουν. Είναι, έτσι, πιθανόν να ανακαλέσουν τα σχέδιά τους αυτά στην προγραμματισμένη για την επόμενη εβδομάδα συνεδρίασή τους.

Ο προβληματισμός στους κόλπους του διεθνούς καρτέλ πετρελαίου διέρρευσε στην παγκόσμια αγορά, που αντέδρασε άμεσα οδηγώντας σε άνοδο 1% την τιμή του αργού, που κυμαινόταν χθες βράδυ στα 76,95 δολάρια το βαρέλι στην αγορά της Νέας Υόρκης. Είναι, άλλωστε, έντονος ο προβληματισμός που προκαλούν σε αναλυτές της αγοράς η εξέλιξη και το ενδεχόμενο αλλαγής στάσης του ΟΠΕΚ. Ο Τζόζεφ Μακ Μόνιγκλ, γενικός γραμματέας του Διεθνούς Ενεργειακού Φόρουμ με έδρα στο Ριάντ, εξήγησε χθες στο Bloomberg πως η αρχική εκτίμησή του ήταν ότι ο ΟΠΕΚ και η Ρωσία θα συνεχίσουν στο σχέδιο που έχουν χαράξει και θα αυξήσουν την προσφορά στην αγορά. Προσέθεσε, όμως, πως «ορισμένοι απρόβλεπτοι εξωτερικοί παράγοντες, όπως η διάθεση πετρελαίου από τα στρατηγικά αποθέματα μεγάλων οικονομιών ή τα καινούργια lockdowns στην Ευρώπη, μπορεί να προκαλέσουν μια επανεκτίμηση των συνθηκών της αγοράς».

Η αγορά αντέδρασε άμεσα, οδηγώντας σε άνοδο 1% την τιμή του αργού.

Την ίδια στιγμή, πάντως, ανάμεσα στις χώρες που εξετάζουν τη συμμετοχή τους στη συντονισμένη διάθεση στρατηγικών αποθεμάτων πετρελαίου συγκαταλέγεται και η Νότιος Κορέα. Χθες, εξάλλου, ο τηλεοπτικός σταθμός TV Asahi της Ιαπωνίας ανακοίνωσε ότι το Τόκιο ετοιμάζεται να διαθέσει αργό από τα στρατηγικά αποθέματά του, επιβεβαιώνοντας σχετική δήλωση του πρωθυπουργού Φούμιο Κισίντα. Σήμερα αναμένεται να μιλήσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ και να ανακοινώσει τα σχέδιά του για το πώς θα ανακόψει την άνοδο των τιμών της βενζίνης. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει, βέβαια, πρόσθετο κίνητρο καθώς επίκεινται οι ενδιάμεσες εκλογές για το αμερικανικό Κογκρέσο μέσα στο επόμενο έτος και εντείνεται στις ΗΠΑ η δυσφορία για την αύξηση των τιμών της βενζίνης που συμπαρασύρει τις τιμές των υπόλοιπων ειδών. Η τελευταία δημοσκόπηση που διεξήγαγε το Reuters τον Οκτώβριο φέρει το 67% των ενήλικων Αμερικανών να εκφράζει την άποψη πως ο πληθωρισμός αποτελεί σοβαρό λόγο ανησυχίας.

Παράλληλα, όμως, ορισμένοι εκ των συμβούλων του προέδρου Μπάιντεν για θέματα εθνικής ασφαλείας έχουν θέσει θέμα ότι είναι επιτακτική ανάγκη να λάβει μέτρα η κυβέρνηση, ώστε να διασφαλίσει κάλυψη της ζήτησης για καύσιμα. Στις ΗΠΑ υπάρχουν τα μεγαλύτερα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου από κάθε άλλη χώρα, καθώς υπερβαίνουν τα 600 εκατ. βαρέλια. Δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1970 με την πρώτη πετρελαϊκή κρίση, όταν οι αραβικές χώρες επέβαλαν εμπάργκο στις εξαγωγές πετρελαίου. Ζητούμενο ήταν βέβαια να διασφαλίσει η υπερδύναμη πως θα διαθέτει επάρκεια ενέργειας για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Τα τελευταία χρόνια μεσολάβησε η εκρηκτική ανάπτυξη της βιομηχανίας των σχιστολιθικών υδρογονανθράκων, και η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ έφτασε να ανταγωνίζεται εκείνη των δύο κυρίαρχων παικτών της παγκόσμιας αγοράς, της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας.