Η πυρηνική ενέργεια, ένα θέμα ταμπού για την Ελλάδα, ανοίγει μέσα από έναν άλλον δρόμο.
Και το έκανε ο ίδιος ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης στη διάρκεια του τελευταίου Economist κατά τη διάρκεια συζήτησης του με τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα: «Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα άλλο παράδειγμα: πυρηνική ενέργεια. Η Ευρώπη ήταν και παραμένει ηγέτιδα δύναμη στην πυρηνική τεχνολογία. Η Ελλάδα δεν διαθέτει πυρηνική ενέργεια», είπε ο κ. Μητσοτάκης και συνέχισε τον προβληματισμό του.
Πυρηνική ενέργεια
Αναφερόμενος στον στόχο για μηδενικές εκπομπές αέριων ρύπων πρόσθεσε: «Δεν υπάρχει τρόπος να φτάσουμε στο ουδέτερο ισοζύγιο εκπομπών χωρίς την πυρηνική ενέργεια. Επενδύουμε, λοιπόν, ως Ευρωπαίοι, στην επόμενη γενιά μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων; Έχουμε πραγματικά κάνει τις σωστές επιλογές για την πράσινη μετάβαση, τουλάχιστον προσδιορίζοντας τρεις ή τέσσερις κρίσιμες βιομηχανίες;»
Μικρά πυρηνικά εργοστάσια
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός άνοιξε το θέμα της τεχνολογίας των μικρών αρθρωτών πυρηνικών αντιδραστήρων (Small Modular Reactors – SMRs), τεχνολογία που προωθείται κι επίσημα από την Ε.Ε.
Τα πυρηνικά τσέπης… όπως αλλιώς έχουν επικρατήσει να λέγονται πρόκειται για μικρά εργοστάσια, μικροί αντιδραστήρες, ισχύος 50, 70 το πολύ 300 MW (Μεγαβάτ). Είναι εύκολα να συναρμολογηθούν και να αποσυναρμολογηθούν, χτίζονται αρθρωτά και θεωρούνται, σύμφωνα και με τα επίσημα στοιχεία της Ε.Ε., ως ιδανικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που μπορούν να παράσχουν ασφάλεια στο σύστημα για την ανάπτυξη περισσότερων έργων ΑΠΕ.
Λειτουργούν με την ίδια τεχνολογία, όπως οι μεγάλοι πυρηνικοί αντιδραστήρες ισχύος 1.000 MW είναι χαμηλότερου κόστους καθώς για παράδειγμα απαιτούνται λιγότερες ποσότητες νερού για την ψύξη του αντιδραστήρια, ενώ είναι ευέλικτα στο να μετακινηθούν.
Η Ε.Ε. υποστηρίζει ως προς το θέμα της ασφάλειας και της πρόκλησης ατυχήματος, πώς λόγω του μικρού μεγέθους τους μπορούν πιο εύκολα οι χειριστές να σβήσουν αυτές τις μονάδες, ενώ ταυτόχρονα τα συστήματα ασφαλείας που διαθέτουν λειτουργούν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα αποσυνδέοντας ουσιαστικά σε περίπτωση ατυχήματος κρίσιμα μέρη του εξοπλισμού.
Πλεονεκτήματα
Τα πυρηνικά τσέπης…, λέει η Ε.Ε., είναι κατάλληλα:
- Για να αντικαταστήσουν μονάδες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα, επιτρέποντας τη διατήρηση ευκαιριών εργασίας υψηλής ειδίκευσης σε περιοχές που επηρεάζονται από το κλείσιμο τέτοιων εργοστασίων.
- Για ενσωμάτωση σε ενεργειακούς κόμβους σε συνδυασμό με άλλες πηγές ενέργειας και φορείς ενέργειας, όπως οι ΑΠΕ και το υδρογόνο.
- Κι επίσης τα SMR είναι προσαρμοσμένα να παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια και επιπλέον μπορούν να παρέχουν θερμότητα για βιομηχανικές εφαρμογές, τηλεθέρμανση, καθώς και για παραγωγή υδρογόνου.
Που λειτουργούν
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, αυτή τη στιγμή στον κόσμο, υπάρχουν περισσότερα από 80 σχέδια SMR σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης σε 18 χώρες. Κράτη όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα αναπτύσσουν ενεργά τα δικά τους σχέδια. Πιο μπροστά, όμως, φαίνεται πώς βρίσκονται, η Ρωσία και η Κίνα καθώς συνέδεσαν τα πρώτα SMR στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας το 2019 και το 2021, αντίστοιχα.
Η Ε.Ε. έβαλε μπροστά σχέδιο δράσης για τα πυρηνικά τσέπης… μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία επιδιώκοντας τη θωράκιση της ενεργειακής ασφάλειας των κρατών μελών.
Χρηματοδότηση
Στην Ε.Ε. τρέχει στο πλαίσιο του Horizon Europe το ερευνητικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα Euratomύψους 1,38 δισ. ευρώ, το οποίο για την περίοδο 2021 – 2025 χρηματοδοτεί δράσεις για την ανάπτυξη της τεχνολογίας της πυρηνικής ενέργειας.
Τα κονδύλια αυτά διατίθενται για έμμεσες δράσεις στην έρευνα και ανάπτυξη της σύντηξης (538 εκατ. ευρώ) και στην πυρηνική σχάση, την ασφάλεια και την προστασία (266 εκατ. ευρώ) και για άμεσες δράσεις που έχει αναλάβει το Κέντρο Ερευνών (532 εκατ. ευρώ).
Η Ελλάδα
Σύμφωνα με παράγοντες της εγχώριας αγόρας ηλεκτρικής ενέργειας στους οποίους απευθύνθηκε ο ΟΤ, τα πυρηνικά τσέπης… θα μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να έρθουν και στην Ελλάδα: «Ο πρωθυπουργός άνοιξε τη συζήτηση σε επίπεδο πολιτικού διαλόγου και προβληματισμού που επικρατεί στην Ευρώπη».
Ωστόσο, οι ίδιες πηγές, θεωρούν ότι «η έρευνα και ανάπτυξη σε αυτήν την τεχνολογία έχει δρόμο μπροστά της και ενδεχομένως, τα κατάλληλα συμπεράσματα όταν εξαχθούν να μπορέσουν να αξιοποιηθούν και να χτιστούν τέτοιες μικρές ευέλικτες μονάδες σε περίπου 20 χρόνια από τώρα». πυρηνική ενέργεια.
Τα μεγάλα εργοστάσια
Οι ίδιες πηγές αναφορικά με τα ενδεχόμενα κατασκευής μεγάλων πυρηνικών εργοστασίων στην Ελλάδα τονίζουν, πώς «κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Αφενός τα κόστη είναι δυσθεώρητα και αφετέρου οι τιμές ρεύματος που απαιτούνται για να αποσβεστούν θα πρέπει να κυμαίνονται στα 200 ευρώ ανά Μεγαβατώρα».
Οι ίδιοι παράγοντες λένε επίσης : «Ένα νέο εργοστάσιο για να κατασκευαστεί θέλει 15 με 20 χρόνια. Οπότε κανείς δεν είναι σε θέση να αναλάβει ένα τέτοιο επενδυτικό ρίσκο».
Διμερείς συμβάσεις
Για την Ελλάδα, είχαν παίξει επίσης πρόσφατα τα σενάρια της σύναψης μακροχρόνιων διμερών συμβάσεων ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικά εργοστάσια στη Βουλγαρία και την Τουρκία.
Στελέχη της εγχώριας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αποκλείουν τέτοια συμβόλαια: «Η απαιτούμενη χρονική διάρκεια τους είναι για 10 με 15 χρόνια. Κανείς δεν μπορεί να δεσμευτεί για το κλείσιμο τέτοιων συμβολαίων και ιδίως με νέα πυρηνικά εργοστάσια που τώρα ξεκινούν τη λειτουργία τους και έχουν ακόμη δεκαετίες μπροστά τους για να αποσβεστούν».
Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι σε χώρες όπου η λειτουργία πυρηνικών εργοστασίων δίνει ακόμα και μηδενικές τιμές ρεύματος προκύπτει επειδή αυτά έχουν αποσβεστεί.
Κουλτούρα, εκπαίδευση και ασφάλεια
Πάντως, συνολικά η ανάπτυξη εργοστασίων πυρηνικής ενέργειας προϋποθέτει την ανάπτυξη σειράς άλλων υποδομών, νοοτροπιών και εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με όσα λέει κορυφαίο στέλεχος εταιρείας ηλεκτρικής ενέργειας «σε όσες χώρες της Ε.Ε. λειτουργούν πυρηνικά εργοστάσια έχει αναπτυχθεί εδώ και δεκαετίες το τμήμα της επιστήμης, της έρευνας, της τεχνολογίας και όλων όσων αναγκαίων υποδομών και υπηρεσιών συνοδεύουν αυτές τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει τέτοια εμπειρία, όπως στη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και αλλού».
