Ο ήχος των άστρων διδάσκει τη μαγεία της αστρονομίας στους τυφλούς!

«Οταν μιλάς σε έναν μαθητή για το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της Γης και πώς αυτό παγιδεύει τα σωματίδια, δεν είναι σίγουρο ότι θα κερδίσεις την προσοχή του. Αν εκείνη την ώρα του βάλεις τον ήχο που σχετίζεται με το φαινόμενο, τότε είναι σίγουρο ότι θα τον καθηλώσεις. Υπάρχει το οξύμωρο να έχουμε ταυτίσει την αστρονομία με εντυπωσιακές εικόνες από το Διάστημα. Ομως, η αίσθηση της ακοής, η αξιοποίηση των καταγεγραμμένων ραδιοκυμάτων από τους δορυφόρους δίνουν σε εμάς τους επιστήμονες εκπληκτικά στοιχεία», λέει από την άλλη άκρη της γραμμής, η Φιόρη Μεταλληνού, αστρονόμος στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

«Ο ήχος αυτός μαγεύει σίγουρα τον φοιτητή. Φανταστείτε τι μπορεί να κάνει σε έναν άνθρωπο που έχει προβλήματα όρασης. Πόσο μπορεί να τον βοηθήσει να συλλάβει έννοιες που δεν μπορεί να δει» προσθέτει, για να μας εξηγήσει το αντικείμενο ενός διαδικτυακού συνεδρίου που έγινε πρόσφατα και αφορούσε ένα καινοτόμο λογισμικό το οποίο μπορεί να «μεταγλωττίσει» σε ήχο φαινόμενα που συμβαίνουν στο Διάστημα όπως λ.χ. μια έκλειψη Ηλίου. Η πρωτοβουλία ανήκει στο Πανεπιστήμιο Πατρών και όπως συμπληρώνει ο ηλεκτρολόγος μηχανικός Ανδρέας Παπαλάμπρου, εκ των συντελεστών του προγράμματος, ξεκίνησε με ερωτηματολόγια που αναφέρονταν στους ίδιους τους μελλοντικούς χρήστες, δηλαδή τους τυφλούς.

«Με αυτόν τον τρόπο καταλάβαμε πώς όσοι δεν μπορούν να δουν χρώμα ή φως, αντιλαμβάνονται αυτές τις έννοιες. Υστερα προσπαθήσαμε να μετατρέψουμε σε ήχο, εικόνες ή φαινόμενα που αφορούν το Διάστημα. Καταλήξαμε να φτιάξουμε μια ειδική εφαρμογή σε τάμπλετ, όπου οι χρήστες αγγίζοντας πάνω στην επιφάνεια, ανάλογα με το σημείο που ακουμπούσαν, άλλαζε ο ήχος ή υπήρχε δόνηση. Μπορούσαν να καταλάβουν το περίγραμμα λ.χ. ενός πλανήτη ή ακόμα και το χρώμα του μπορεί να «μεταφραστεί» σε νότες μέσα από αυτό που ονομάζουμε ηχοχρωματική κλίμακα».

Με το επιστημονικό πρόγραμμα που εκπόνησε το Πανεπιστήμιο Πατρών, τα αστέρια γίνονται ηχητικά «προσβάσιμα» σε τυφλούς.

«Το Πανεπιστήμιο Πατρών έχει τμήματα Αστρονομίας, εκπαίδευσης και πολυτεχνικές σχολές οπότε συνενώσαμε τις δυνάμεις μας ώστε να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε το εγχείρημα που συνδέθηκε με ένα πρόγραμμα Erasmus», λέει ο ερευνητής εξηγώντας ότι στην  πρωτοβουλία συμμετείχε και το πανεπιστημιακό λύκειο αλλά και πολλά ειδικά σχολεία από άλλες χώρες. Τα αποτελέσματα της προσπάθειας είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά, καθώς φαινόμενα που συλλαμβάνουμε οπτικά μεταφέρθηκαν με επιτυχία στο ακουστικό εύρος και έτσι οι άνθρωποι που έχουν θέματα όρασης μπορούν και αυτοί να συλλάβουν τη μαγεία του ουρανού και της αστρονομίας. Καθώς προχωρούν η έρευνα και η επιστήμη, μπορούν να χαρίζουν τέτοια «δώρα» που αλλάζουν τη ζωή τους.

Για τη Φιόρη Μεταλληνού, που εκτός από αστρονόμος είναι και μουσικός, ο ήχος από το Διάστημα αποτελεί και πηγή έμπνευσης. Εδωσε «υλικό» στον συνθέτη σύγχρονης ηλεκτρονικής μουσικής Αντώνη Παλάσκα, ο οποίος με τη σειρά του έγραψε νέα κομμάτια με βάση ηχητικά αποσπάσματα από διαστημικές αποστολές και όχι μόνο. Επίσης πολύ συχνά αξιοποιεί τον χώρο του Αστεροσκοπείου για όμορφες μουσικές και ποιητικές βραδιές με φόντο τον ουράνιο θόλο. Οσο λοιπόν εμείς εδώ περιμένουμε να «ξαστερώσει» με το εμβόλιο, ας φανταστούμε και πώς μπορούμε να ακούσουμε τα αστέρια στον ουρανό και όχι μόνον να τα βλέπουμε.

Φωτογραφία: pexels