Νομοθετική παρέμβαση για τα αυθαίρετα ζητά το ΤΕΕ

Την άμεση νομοθετική ρύθμιση ώστε να διατηρήσουν το δικαίωμα δόμησης όλα τα ακίνητα που είχαν οικοδομησιμότητα πριν από το 2003, τουλάχιστον μέχρι την ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων που θα ξεκαθαρίσουν οριστικά το τοπίο για την εκτός σχεδίου δόμηση, ζητά από την κυβέρνηση ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), Γιώργος Στασινός. 

Σχολιάζοντας πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για ακίνητο στην Πάτμο με την οποία ουσιαστικά ζητάει να υπάρχει πρόσωπο συγκεκριμένου μήκους σε αναγνωρισμένη νομικά οδό για να θεωρηθεί οποιοδήποτε ακίνητο οικοδομήσιμο, ο κ. Στασινός τόνισε ότι έχουν σταματήσει ουσιαστικά «οι εκδόσεις οικοδομικών αδειών σε εκτός σχεδίου περιοχές, διότι η χώρα δεν διαθέτει ακόμη νομικά αναγνωρισμένο οδικό δίκτυο», και ουσιαστικά οι αναγνωρισμένοι δρόμοι είναι ελάχιστοι. 

«Ουσιαστικά με την απόφαση του ΣτΕ δεν μπορεί να χτίσει κανείς», τόνισε ο πρόεδρος του ΤΕΕ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που έδωσε για το θέμα σημειώνοντας πως η απόφαση αυτή επηρεάζει τις αξίες χιλιάδων ιδιοκτησιών στην επικράτεια. Πάνω από το 90% των ακινήτων εκτός σχεδίου δεν μπορούν πλέον να φτιάξουν εκεί τίποτε, σημειωσε ακόμη προσθέτοντας πως «η απόφαση του ΣτΕ δεσμεύει και τον σχεδιασμό που κάνουμε για την οριστική διευθέτηση της εκτός σχεδίου δόμησης» μέσα από το μεγάλο πρόγραμμα για την εκπόνηση των 250 Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάπτυξης. 

Μέσω αυτού του προγράμματος που τρέχει το ΤΕΕ θα υπάρξει για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, χωροταξικός σχεδιασμός επί της ουσίας και με βάση αυτόν τον σχεδιασμό θα μπορεί να αποφασίζεται το τι μπορεί να χτίζεται και να μην χτίζεται. Αυτή είναι και η ουσία του «κράτους δικαίου» και όχι κάποιος «να έχει ένα οικόπεδο στο οποίο να ξέρει ότι μπορεί να χτίσει ορισμένα τετραγωνικά και να έρχεται “ξαφνικός θάνατος” και πλέον αυτό το οικόπεδο να κάνει μόνο για βοσκοτόπια και χωράφια», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΤΕΕ. 

Η νομοθετική ρύθμιση που προτείνει το ΤΕΕ 

«Σαφέστατα και σεβόμαστε τις αποφάσεις της δικαιοσύνης, αλλά όλοι και όλα κρίνονται», τόνισε ο κ. Στασινός ζητώντας την άμεση κατάθεση νομοθετικής ρύθμισης πριν από τη διάλυση της Βουλής.  «Εδώ έχουμε μια απόφαση για την Πάτμο που επηρεάζει οριζόντια όλη τη χώρα. Και όταν η Πολιτεία βλέπει πως δημιουργείται πρόβλημα που αφορά όλους τους πολίτες, προφανώς θα πρέπει να παρεμβαίνει», δήλωσε. Ειδικότερα το ΤΕΕ ζητά την ψήφιση νομοθετικής μεταβατικής ρύθμισης για να διατηρήσουν το δικαίωμα δόμησης, μέχρι την ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων το 2025, όλα τα ακίνητα που είχαν οικοδομησιμότητα πριν από το 2003. 

Τα ΤΠΣ και το έργο για τους δρόμους  

Κομβικό σημείο για την οριστική επίλυση του θέματος της εκτός σχεδίου δόμησης, που απασχολεί διαχρονικά τις κυβερνήσεις, είναι η ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Αυτή τη στιγμή τρέχει το πρόγραμμα των 250 μελετών, μέσω έργου 250 εκατ. ευρώ που χρηματοδοτείται από Ταμείο Ανάκαμψης.  Όπως δήλωσε ο κ. Στασινός τον περασμένο Σεπτέμβριο υλοποιήθηκαν 113 διαγωνισμοί για ισάριθμες μελέτες, στο 80% των οποίων έχουν αναδειχθεί προσωρινοί ανάδοχοι και πλέον αναμένεται η έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ο πρόεδρος του ΤΕΕ εκτίμησε πως μέχρι την ολοκλήρωση των εθνικών εκλογών θα έχουν ολοκληρωθεί και όλοι οι διαγωνισμοί. 

Τα χρονικά περιθώρια είναι στενά, καθώς με το δεδομένο πως χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης οι μελέτες θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το καλοκαίρι του 2025 και στη συνέχεια να πάνε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να ενταχθούν σε Σχέδια Προεδρικών Διαταγμάτων και στη συνέχεια να εγκριθούν από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Για αυτό το λόγο, ο πρόεδρος του ΤΕΕ προτείνει να δημιουργηθεί ειδικό τμήμα στο ΥΠΕΝ αλλά και στο ΣτΕ ώστε οι μελέτες των ΤΠΣ που θα παραδοθούν το 2025 να γίνουν Προεδρικά Διατάγματα μέχρι το 2026 το αργότερο. Ένα ακόμη έργο που υλοποιεί το ΤΕΕ είναι η χαρτογράφηση των δρόμων. Το πρώτο κομμάτι του διαγωνισμού, συνολικού ύψους 100 εκατ. ευρώ, που αφορά τα νησιά έχει ήδη δημοπρατηθεί και αναμένεται η προκήρυξη του τμήματος για την ηπειρωτική χώρα. 

Η απόφαση του ΣτΕ  

Σημειώνεται πως η υπόθεση αφορά σε περιοχή εκτός σχεδίου στην Πάτμο, η οποία καλύπτεται από Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ). Στην απόφαση που δημοσιεύθηκε στις αρχές Φεβρουαρίου το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο υπενθυμίζει ότι οι περιορισμοί της νομοθεσίας (ελάχιστη αρτιότητα, «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο κ.ά.) ισχύουν από το 1985 και επομένως δεν νοείται ούτε οι πολίτες να επιδιώκουν την οικοδόμηση οικοπέδων που δεν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις ούτε οι πολεοδομίες να εκδίδουν οικοδομικές άδειες γι’ αυτές. Κατ’ επέκταση, δεν μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση, καθώς ο κανόνας αυτός θεωρείται «προβλέψιμος για τους επιμελείς αγοραστές».

Σύμφωνα με την Καθημερινή, ιδιοκτήτης έκτασης αγόρασε το 2015 οικόπεδο, το οποίο συνοδευόταν και από οικοδομική άδεια (που δεν είχε υλοποιηθεί). Ομως, έπειτα από προσφυγή η οικοδομική άδεια ανακλήθηκε το 2018 από το Εφετείο Πειραιά. Ο ιδιοκτήτης προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, επικαλούμενος τα άρθρα του Συντάγματος και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που προστατεύουν το δικαίωμα στην ιδιοκτησία. 

Στη συγκεκριμένη περιοχή της Πάτμου, η Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου επιτρέπει τη δόμηση σε οικόπεδα με ελάχιστη αρτιότητα 4 στρεμμάτων και χρήση κατοικίας, αν πληρούνται και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις για δόμηση εκτός σχεδίου (στις οποίες ορίζει προεδρικό διάταγμα του 1985). Οπως έκρινε και η απόφαση του Εφετείου Πειραιά, το συγκεκριμένο οικόπεδο δεν τις πληρούσε, αφού δεν είχε «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο («νομίμως υφιστάμενο και μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση»).

Το ΣτΕ συντάχθηκε με την απόφαση του Εφετείου, υπενθυμίζοντας τη νομολογία σύμφωνα με την οποία ο περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης «δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, συνιστάμενος στη διαφύλαξη του χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών και στην αποτροπή δημιουργίας με ιδιωτική πρωτοβουλία διάσπαρτων οικισμών χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό».