Νέος κύκλος διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας στη σκιά απειλών από τον Ερντογάν

Σε τεντωμένο σχοινί βρίσκονται οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας, λίγο πριν την έναρξη του νέου κύκλου διερευνητικών επαφών που θα διεξαχθεί την Τρίτη 22 Φεβρουαρίου στην Αθήνα. 

Παρόλο που οι υπουργοί Άμυνας των δύο χωρών, Νίκος Παναγιωτόπουλος και Χουλουσί Ακάρ, κατά τη χθεσινή τους συνάντηση στο πλαίσιο του συμβουλίου υπουργών του ΝΑΤΟ τόνισαν την ανάγκη να μείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, οι συνεχείς προκλητικές δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων δυναμιτίζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. 

Οι χθεσινές προκλητικές δηλώσεις του Τούρκου προέδου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος εμμέσως πλην σαφώς απείλησε τη χώρα μας για τα στρατιωτικοποιημένα νησιά, προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, ο οποίος από τη Νορβηγία, επισήμανε ότι τέτοιες δηλώσεις δεν έχουν καμία σχέση με το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας.

«Τούρκοι αξιωματούχοι, σε καθημερινή βάση, έχουν εισέλθει σε ένα μπαράζ παράνομων και προκλητικών δηλώσεων εναντίον μας», που δεν έχουν καμία σχέση με το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, ανέφερε και υπογράμμισε πως τέτοιες τοποθετήσεις θέτουν υπό αμφισβήτηση την αφοσίωση της Τουρκίας στις θεμελιώδεις αξίες και αρχές του ΝΑΤΟ και στις θεμελιώδεις αρχές του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ. 

«Λυπάμαι πολύ που παρατηρώ ότι η Τουρκία επιλέγει αυτήν ακριβώς τη στιγμή, όταν υπάρχει βαθιά ανάγκη για αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ και υπάρχει βαθιά ανάγκη να δείξουμε σε όλους ότι τηρούμε τις αρχές της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας μας […], επιλέγει να χρησιμοποιήσει λέξεις που αποτελούν πρόκληση κατά της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας», επισήμανε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών.

Παράλληλα, επανέλαβε την ετοιμότητα της Ελλάδας να συμμετάσχει σε έναν εποικοδομητικό διάλογο με την Τουρκία, βάσει ενός όρου: «Αυτός ο διάλογος πρέπει να γίνει σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Δεν μπορεί να είναι διάλογος χωρίς κανόνες».

Οι τουρκικοί ισχυρισμοί

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανήλθε χθες στο θέμα των ελληνικών νησιών, θέτοντας και πάλι θέμα αποστρατιωτικοποίησης.

Μετά τις δηλώσεις Τσαβούσογλου, που καταδικάστηκαν ομόφωνα από ΕΕ, Στέιτ Ντιπάρτμεντ και Φόρειν Όφις, ο Τούρκος πρόεδρος πήρε την σκυτάλη:

«Δεν είναι δυνατόν να παραμένουμε σιωπηλοί για τις στρατιωτικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται κατά παράβαση των συμφωνιών στα νησιά με αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς» είπε μιλώντας στη διάρκεια πτήσης σε δημοσιογράφους που τον συνόδεψαν στο ταξίδι του στα Αραβικά Εμιράτα.

Πρόσθεσε ότι η Τουρκία έφερε το θέμα στον ΟΗΕ. «Θα συνεχίσουμε να το κρατάμε στην επικαιρότητα  και το επόμενο διάστημα. Ως προς αυτό, ο υπουργός μας τους προειδοποίησε. Ωστόσο, εάν η Ελλάδα συνεχίσει αυτό το έργο, φυσικά θα κάνουμε αυτήν την προειδοποίηση στο υψηλότερο επίπεδο, θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί. 

Γιατί, όπως γνωρίζετε, το θέμα των νησιών είναι πάντα αμφιλεγόμενο. Μπορεί να μας αναγκάσουν να φέρουμε στην επικαιρότητα να θίξουμε  αυτά τα αμφιλεγόμενα ζητήματα. Για το λόγο αυτό ο Υπουργός μου τους προειδοποίησε σε χαμηλό επίπεδο για να μην μας αναγκάσουν να ανοίξουμε αυτά τα θέματα προς συζήτηση. Και καλά έκανε».

Το θέμα άνοιξε εκ νέου με ιδιαίτερα προκλητικό τρόπο προ ημερών ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος είπε πως «αν η Ελλάδα παραβιάσει το καθεστώς αυτών των αποστρατιωτικοποιημένων νησιών και δεν κάνει πίσω, θα συζητηθεί η κυριαρχία αυτών των νησιών».

Σκληρή αντιπαράθεση Δένδια- Τούρκου πρέσβη

Λίγη ώρα αργότερα κι ενώ ο Νίκος Δένδιας βρισκόταν σε συζήτηση που διοργάνωσε το νορβηγικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, ένα νέο επεισόδιο ήρθε να προστεθεί στο κρεσέντο της τουρκικής προκλητικότητας, αυτή τη φορά από τον Τούρκο πρέσβη στη Νορβηγία, ο οποίος κατηγόρησε την Ελλάδα για το ενδεχόμενο επέκτασης των χωρικών της υδάτων και εξήγησε γιατί η Τουρκία απειλεί με casus belli.

Μιλώντας ο υπουργός Εξωτερικών στην εκδήλωση για την κατάσταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο τόνισε ότι η Άγκυρα επιλέγει να αγνοεί το Διεθνές Δίκαιο και απειλεί την Ελλάδα με casus belli από το 1995. 

«Η Τουρκία με συγκεκριμένες παραβατικές ενέργειες που είχαν ως αποκορύφωμα το τουρκολιβυκό μνημόνιο, επιλέγει να αγνοεί το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και απειλεί τη χώρα μας από το 1995 με casus belli», δήλωσε χαρακτηριστικά. 

Τότε, τον λόγο πήρε ο Τούρκος πρέσβης στη Νορβηγία, ο οποίος φανερά ενοχλημένος ανέφερε ότι η Τουρκία κάνει όσα κάνει ως απάντηση σε «μονομερείς ενέργειες» της Ελλάδας, όπως η συζήτηση για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Πρόσθεσε δε ότι το casus belli εκδόθηκε από την τουρκική εθνοσυνέλευση, όταν η Ελλάδα αποφάσισε να διεκδικήσει την οριοθέτηση των ΑΟΖ και την επέκταση των θαλάσσιων συνόρων της. 

«Ισχυρίζεστε ότι η Τουρκία κάνει το ένα και κάνει το άλλο, παραβλέποντας ένα σημείο, ότι όλες αυτές οι ενέργειες είναι σε απάντηση σε κάτι που εσείς είχατε κάνατε. Οπότε αυτές είναι οι συνέπειες, η τουρκολιβυκή συμφωνία ήταν συνέπεια κάτι που γνωρίζετε πάρα πολύ καλά. Η διακήρυξη του casus belli από τη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση, ήταν επίσης η συνέπεια των λεγόμενων της Ελλάδας, ότι θα προχωρήσει μονομερώς στην επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια και αυτό πρακτικά θα κλείδωνε τα τουρκικά χωρικά ύδατα, την τουρκική δυνατότητα να προσεγγίσει τα διεθνή ύδατα και η τουρκία θα εγκλωβιζόταν στα χωρικά της ύδατα. Αυτό υπαινίσσεστε ή προσπαθειτε να πείτε στην Τουρκία», ανέφερε ο Τούρκος πρέσβης. 

Μάλιστα, για πρώτη φορά δια του πρέσβη της, η Τουρκία ανέφερε ότι θέλει συμφωνία όχι όμως στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. «Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την UNCLOS, η Τουρκία ήταν ένας επίμονος αντιρρησίας στην έννοια ότι τα νησιά έχουν ακριβώς την ίδια επήρεια στην οριοθέτηση, επειδή στην υπόθεση του Αιγαίου, το Αιγαίο είναι αδύνατο να την αποδεχτούμε. Το Αιγαίο πέλαγος είναι μια πολύ συγκεκριμένη περίπτωση και καθόσον το λέγατε αυτό, η μια πλευρά της θάλασσας θα έπρεπε να μπορεί να βλέπει τη άλλη. H οριοθέτηση πρέπει να γίνει και από τους δυο.Οπότε στα ελληνοτουρκικά ζητήματα του Αιγαίου και τα υπόλοιπα θέματα, η Τουρκία διακατέχεται από την επιθυμία για έναν ειλικρινή διάλογο, για επίλυση τους μέσα από έναν ειλικρινή διάλογο. Ημουν πολύ ευτυχής που σημείωσα ότι πιθανότατα την ερχόμενη εβδομάδα θα υπάρχει ένα νέο κεφάλαιο συζητήσεων, διερευνητικών συνομιλιών ανάμεσα στην Τουρκία και στην Ελλάδα σε επίπεδο υφυπουργών. Ανυπομονούμε να λύσουμε όλα αυτά τα ζητήματα μέσω του διαλόγου. Το Αιγαίο έχει δυο ακτές. Υπάρχει μια χερσαία μάζα στην άλλη πλευρά την οποία ξεχνάτε που ονομάζεται Μικρά Ασία, μπορεί να την θυμάστε από την ιστορία και είναι η χερσαία μάζα της ασιατικής ηπείρου, που θα θέλατε να αγνοήσετε ολοκληρωτικά ότι το νησί έχει την ίδια επίδραση στην οριοθιέτηση με την χερσαία μάζα της Τουρκίας. Αυτό φυσικά είναι αδύνατο για εμάς να το αποδεχτούμε. Αυτή είναι η αφετηρία που λέμε ότι είστε έτοιμοι να μιλήσετε στην Τουρκία στη βάση της UNCLOS. Η Τουρκία δεν πήρε μέρος στην Unclos και δεν μπορούμε να αποδεχτούμε την κατάσταση στο Αιγαίο ως λύση. Οπότε δεν μπορούμε να κανουμε αυτόν τον διάλογο αποκλειστικά στη βάση της UNCLOS».  Όπως έλεγε ο καθηγητής, το Διεθνές Δίκαιο, μπορεί να είναι από τις βάσεις για την επίλυση και οι άλλες είναι, δικαιοσύνη, ισότητα και αμοιβαία δικαιώματα. Αν είστε έτοιμοι να το αποδεχτείτε ή να το λάβετε υπόψη σας, τα τουρκικά ζητήματα, τα τουρκικά δικαιώματα  και τις τουρκικές ανάγκες σε αυτό το θέμα, μπορούμε πάντα να συζητήσουμε και να κάτσουμε να  συζητήσουμε, για να λύσουμε αυτά τα προβλήματα. Αποτύχατε στην επισήμανση του αποστρατιωτικοποιημένου καθεστώτος κάποιων νησιών. Αυτό είναι ένα από τα θέματα που θα θέλαμε να συζητήσουμε. Είναι για το διεθνές δίκαιο και την εφαρμογή του. Νομίζω ότι σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, οι συμφωνίες είναι μέρος του Διεθνούς Δικαίου, απευθείας συμφωνίες, η Συνθήκης της Λωζάνης και η Συνθήκή των Παρισίων σας υποχρεώνει να μην στρατιωτικοποιείτε κάποια νησιά», επισήμανε. 

Ιδιαίτερα αυστηρή ήταν η απάντηση του κ. Δένδια, ο οποίος  εξήγησε ότι τα όσα περιέγραψε είναι η πραγματικότητα στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο και ότι πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχει αντίστοιχο casus belli από ένα κράτος σε ένα άλλο.

«Ποιος είναι αυτός που λέει ότι επειδή δεν εχω συνυπογράψει την UNCLOS, αν εφαρμόσεις την UNCLOS είναι απειλή πολέμου εναντίον σου και τίποτε άλλο. Επειδή αυτό θέλω. Είναι αυτό μια λογική επαφή για να κάνεις πράγματα στον 21ο αιώνα; Είναι αυτή αλήθεια μια πρόσκληση σε διάλογο ή είναι μια ατόφια απειλή; Θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω σκληρότερα λόγια από την ατόφια απειλή. Οπότε, οι απειλές μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας είναι επιλύσιμες, υπό μια προϋπόθεση: ότι η Τουρκία θα έρθει στον 21ο αιώνα. Εάν η Τουρκία παραμείνει στον 19ο αιώνα, εάν η Τουρκία επιμείνει στον τρόπο που ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής τακτοποιούσε τις υποθέσεις, έχοντας τις αρμάδες τότε αυτό δεν είναι απόδεκτο. Κατά την ταπεινή μου άποψη υπάρχει μια πιθανότητα η Τουρκία να αλλάξει τους τρόπους κατανόησης. Πιστεύω βαθιά ότι αυτό θα είναι προς όφελος και της τουρκικής κοινωνίας. Θα υπήρχε μια τεράστια δυναμική εάν αυτό το θέμα επιλυόταν», υπογράμμισε ο υπουργός Εξωτερικών. 

Και συνέχισε τονίζοντας ότι «ο Τούρκος Πρέσβης είπε ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο ήταν μια αντίδραση σε δική μας ενέργεια. Δεν μας αποκάλυψε ποια. Το ερώτημα όμως είναι πως μια παράνομη αντίδραση μπορεί να γίνει αποδεκτή; Η κανονική απάντηση σε αυτό είναι: όχι σφάλλεις. Το  τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι μια νόμιμη συμφωνία. Άκουσα ότι πρόκειται για μια αντίδραση σε κάτι, κανένας στην γη δεν μπορεί να υπερασπιστεί αυτή τη συμφωνία σε νόμιμο έδαφος. Το σημείο νομιμότητας είναι το ίδιο με το να σύναπτε συμφωνία με τη Σιγκαπούρη». 

Δείτε επίσης:

Ερντογάν: «Αμφιλεγόμενο ζήτημα η κυριαρχία των νησιών»

Τεταμένο κλίμα μεταξύ Ν. Δένδια και του Τούρκου πρέσβη στη Νορβηγία για χωρικά ύδατα και casus belli