Νέα τμήματα Eφαρμοσμένων Eπιστημών

Τα τμήματα Εφαρμοσμένων Επιστημών θα καλύψουν την απουσία τεχνολογικού τομέα στην ανώτατη εκπαίδευση της Ελλάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας προτίθεται να δημιουργήσει νέα τμήματα ΑΕΙ, τα οποία θα έχουν προσανατολισμό περισσότερο στοιχισμένο στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, καλύπτοντας το κενό των ΤΕΙ τα οποία πριν από το 2019 ανήκαν στην ανώτατη εκπαίδευση αλλά είχαν διακριτή στόχευση από τα πανεπιστήμια. Αλλωστε, σε τμήματα Eφαρμοσμένων Eπιστημών αναμένεται να μετεξελιχθούν τα τμήματα ΤΕΙ που επί υπουργίας Κώστα Γαβρόγλου «πανεπιστημιοποιήθηκαν», χάνοντας ουσιαστικά τον προσανατολισμό τους, όπως για παράδειγμα, τμήματα του γεωτεχνολογικού τομέα (ιχθυοκαλλιέργειας, ζωικής και φυτικής παραγωγής), της δασοπονίας και εσωτερικής διακόσμησης, του design κ.ά. 

Ειδικότερα, εδώ και δύο δεκαετίες τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ αποτελούσαν τους δύο κλάδους των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ). Μάλιστα, στην οκτάβαθμη κλίμακα του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, οι απόφοιτοι των ΑΕΙ τοποθετούνταν στο επίπεδο 6, ενώ στο επίπεδο 7 οι κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου και στο επίπεδο 8 οι κάτοχοι διδακτορικού. 

Ωστόσο, όπως ανέφερε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, η μετατροπή των ΤΕΙ σε πανεπιστήμια τη διετία 2018-2019 –είτε μέσω συγχωνεύσεων με προϋπάρχοντα πανεπιστημιακά τμήματα, είτε μέσω συνένωσης προϋπαρχόντων ΤΕΙ και αναβάθμισής τους σε πανεπιστήμιο, είτε με αναβάθμιση ενός ΤΕΙ σε πανεπιστήμιο– άφησε κενό τον τεχνολογικό κλάδο της ανώτατης εκπαίδευσης. Ετσι κι αλλιώς, ο τεχνολογικός τομέας ανώτατης εκπαίδευσης (δηλαδή, τα ΤΕΙ) ήταν πάντα μικρότερος από τον πανεπιστημιακό. Και αυτό αποτυπώνεται με σαφήνεια στα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής: Το 2019 υπήρχαν 236.520 προπτυχιακοί φοιτητές στα πανεπιστήμια, ενώ το 2018 υπήρχαν 106.032 στα ΤΕΙ (και στις δύο περιπτώσεις δεν περιλαμβάνονται οι «αιώνιοι» φοιτητές). Τότε λειτουργούσαν 16 ΤΕΙ με 213 τμήματα, πολλά εκ των οποίων σε πόλεις της Περιφέρειας.

«Σήμερα ο τεχνολογικός τομέας της ανώτατης εκπαίδευσης απουσιάζει και όλα τα τμήματα έχουν θεωρητική στόχευση. Λείπουν τμήματα που εστιάζουν στην εφαρμογή των επιστημών» τόνισε, μιλώντας στην «Κ» για το θέμα, στέλεχος του υπουργείου, προσθέτοντας ότι «έτσι όμως δεν καλύπτεται μεγάλο μέρος των αναγκών της αγοράς εργασίας». Παράλληλα, υπάρχει στρέβλωση, καθώς μέσω της «πανεπιστημιοποίησης» των ΤΕΙ, τμήματα με πολύ καλές επαγγελματικές προοπτικές, όπως π.χ. το Ξύλου και Επίπλου ή του design, πήραν θεωρητικό προσανατολισμό. Ουσιαστικά, στα τμήματα Εφαρμοσμένων Επιστημών αναμένεται να ενταχθεί μεγάλος αριθμός των ΤΕΙ που «πανεπιστημιοποιήθηκαν» τη διετία 2018-2019. 
Η διάρκεια σπουδών των τμημάτων Εφαρμοσμένων Επιστημών προκρίνεται να είναι τετραετής και θα τα στελεχώσουν νυν διδάσκοντες των ΑΕΙ. Το πρόγραμμα σπουδών τους θα έχει και πρακτικό επαγγελματικό προσανατολισμό και σύνδεση με την οικονομία. 

Η θεσμοθέτηση των τμημάτων Εφαρμοσμένων Επιστημών θα αποτελέσει μία ακόμη σελίδα στη μεταλυκειακή τεχνολογική εκπαίδευση στην Ελλάδα, η οποία αρχίζει την ιστορία της σχεδόν πέντε δεκαετίες πριν. Το 1973 (με τον νόμο 652) ιδρύθηκαν τα Κέντρα Ανώτερης Τεχνικής Εκπαίδευσης (ΚΑΤΕ), τα οποία μετεξελίχθηκαν λίγα χρόνια αργότερα σε Κέντρα Ανώτερης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΚΑΤΕΕ). Ολες οι επαγγελματικές σχολές που υπήρχαν τότε μετετράπησαν σε ΚΑΤΕΕ, που σε γενικές γραμμές προσέφεραν επαγγελματική εκπαίδευση στους απόφοιτους λυκείου που δεν ήθελαν, ή και δεν μπορούσαν, να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο. 

Αναβάθμιση
Ομως, μεταπολιτευτικά καθώς η ελληνική οικογένεια άρχισε να συνδέει τις σπουδές με το… χαρτί του πανεπιστημίου, τα ΚΑΤΕΕ θεωρήθηκαν ξεπερασμένα και ως επόμενο βήμα ήλθαν τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ) από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, η οποία θέλησε να αναβαθμίσει την τεχνολογική εκπαίδευση. Ωστόσο, καθώς τα πανεπιστήμια είχαν το πάνω χέρι στον τομέα των επαγγελματικών δικαιωμάτων, τα ΤΕΙ ήταν πάντοτε ο φτωχός συγγενής της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ωσπου ήλθε ο πακτωλός των ευρωπαϊκών κονδυλίων και… προέκυψε ο στόχος της «ανωτατοποίησης» των ΤΕΙ αλλά και η διεύρυνση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στελέχη προερχόμενα από τον χώρο των ΤΕΙ συνέβαλαν στην «ανωτατοποίηση» των ΤΕΙ με νόμο το 2001. Είκοσι χρόνια μετά, σειρά έχουν τα τμήματα Εφαρμοσμένων Επιστημών…

Ετοιμάζεται ηλεκτρονικός «κόφτης» στο μηχανογραφικό
Εναν ιδιότυπο «σύμβουλο» των υποψηφίων για τα πανεπιστήμια κατά τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου επεξεργάζεται το υπουργείο Παιδείας. Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό «στοπ» στους υποψηφίους που θα επιλέξουν σχολές ή τμήματα, παρότι η επίδοσή τους δεν ξεπερνά την ελάχιστη βάση εισαγωγής (ΕΒΕ). Η αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Παιδείας επεξεργάζεται για φέτος τον ηλεκτρονικό «κόφτη», αλλά θεωρείται βέβαιο ότι αυτός θα τεθεί σε εφαρμογή από το 2022, όταν πλέον οι υποψήφιοι θα έχουν τη δυνατότητα να δηλώσουν μόνο περιορισμένο αριθμό τμημάτων ανά επιστημονικό πεδίο.

Ειδικότερα, φέτος, όπως και πέρυσι, οι Πανελλαδικές Εξετάσεις θα ξεκινήσουν στα μέσα Ιουνίου. Ωστόσο, η μεγάλη αλλαγή στις φετινές εξετάσεις είναι η ύπαρξη ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ). Η ΕΒΕ θα προκύπτει από τον μέσον όρο των επιδόσεων των υποψηφίων στα τέσσερα μαθήματα που θα εξεταστούν για καθένα από τα τέσσερα επιστημονικά πεδία, πολλαπλασιαζόμενο με έναν συντελεστή τον οποίο θα επιλέξει κάθε τμήμα χωριστά με εύρος από το 0,8 έως το 1,2. 

Ενδεικτικά, με βάση την επεξεργασία των στοιχείων των Πανελλαδικών Εξετάσεων του 2020 που έκανε για την «Κ» ο μαθηματικός-αναλυτής κ. Στράτος Στρατηγάκης, οι ΕΒΕ ανά επιστημονικό πεδίο θα διαμορφώνονταν ως εξής:

• Στο 1ο επιστημονικό πεδίο (ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών) ο μέσος όρος των επιδόσεων ήταν 11,1, άρα η ΕΒΕ θα μπορούσε να οριστεί από 8,88 έως 13,32.

• Στο 2ο επιστημονικό πεδίο, θετικών και τεχνολογικών επιστημών, ο μέσος όρος των επιδόσεων των υποψηφίων ήταν 11,44 και άρα το εύρος της ΕΒΕ θα ήταν από 9,15 έως 13,72.

• Στο 3ο επιστημονικό πεδίο, των σχολών υγείας, ο μέσος όρος ήταν 11,56 και άρα το εύρος της ΕΒΕ θα ήταν 9,25 έως 13,87.

• Στο 4ο επιστημονικό πεδίο, οικονομίας και πληροφορικής, ο μέσος όρος ήταν 9,81 και το εύρος από 7,85 έως 11,77.

Τα τμήματα οφείλουν μέχρι τα τέλη Μαρτίου να ορίσουν τον συντελεστή που θα επιλέξουν. Κατά τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου τον Ιούλιο, και με την ύπαρξη του «κόφτη», ένας υποψήφιος που θα έχει μέσον όρο κάτω από την ΕΒΕ ενός τμήματος δεν θα μπορεί να το δηλώσει. Το σύστημα θα τον αποκλείει.

Φυσικά, η ΕΒΕ δεν θα επηρεάσει τα τμήματα με βάση εισαγωγής πάνω από 13.000 μόρια. Δηλαδή, εκτιμάται ότι περίπου 150 τμήματα δεν θα επηρεαστούν καθόλου από την ΕΒΕ, σχεδόν το ένα στα τρία τμήματα ΑΕΙ.

Η αξία του «κόφτη» κατά τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου θα καταδειχθεί το 2022, όταν οι υποψήφιοι θα μπορούν να δηλώσουν έως το 10% του συνολικού αριθμού τμημάτων κάθε επιστημονικού πεδίου. Ουσιαστικά, οι επιλογές τους θα είναι μετρημένες. Αντίθετα, φέτος θα έχουν απεριόριστες επιλογές ανά επιστημονικό πεδίο. 

Να σημειωθεί ότι οι υποψήφιοι θα αποκτούν δικαίωμα να διεκδικήσουν μία θέση στα τμήματα, εάν έχουν μέσον όρο στα τέσσερα μαθήματα πάνω από την ΕΒΕ του τμήματος. Δηλαδή, εάν ένας υποψήφιος έχει μέσον όρο 12, αποκτά δικαίωμα εισαγωγής στα τμήματα με ΕΒΕ 12 και πάνω. Ωστόσο, για την κατανομή των εισακτέων στα τμήματα με ΕΒΕ πάνω από 12, θα μετρούν οι μονάδες κάθε υποψηφίου, οι οποίες θα προκύπτουν από τον πολλαπλασιασμό των επιδόσεών τους με τον συντελεστή βαρύτητας κάθε μαθήματος.