ΕΛΛAΔΑ
Με επιτυχία η εκδήλωση της Έ. Κουντουρά στο Ευρωκοινοβούλιο για την ενδοοικογενειακή βία και τα δικαιώματα επιμέλειας
Για την πρωτοβουλία της αυτή, η Ευρωβουλευτής δέχθηκε συγχαρητήρια από ευρωπαϊκές και ελληνικές οργανώσεις και φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών.
Για την πρωτοβουλία της αυτή, η Ευρωβουλευτής δέχθηκε συγχαρητήρια από ευρωπαϊκές και ελληνικές οργανώσεις και φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών.
Η εκδήλωση σημείωσε μεγάλη επιτυχία, καθώς συγκέντρωσε τις θέσεις και προτάσεις των θεσμών και μεγαλύτερων φορέων της ΕΕ, που έχουν ειδικό βάρος εν όψει της κατάθεσης τροπολογιών από τους Ευρωβουλευτές στις 30 Ιανουαρίου στην επίσημη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί της επικείμενης κοινοτικής οδηγίας.
Η Έλενα Κουντουρά, ως εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην έκθεση που κατάρτισε για τον «αντίκτυπο της ενδοσυντροφικής βίας και των δικαιωμάτων επιμέλειας στις γυναίκες και τα παιδιά», ευχαρίστησε τους προσκεκλημένους για την ανταπόκρισή τους και τις κρίσιμες θέσεις που διατύπωσαν. Κρίσιμες πτυχές των θεμάτων αυτών θα αποτυπώσει σε τροπολογίες που θα καταθέσει την ερχόμενη εβδομάδα, με στόχο η κοινοτική οδηγία στην τελική της μορφή να διορθώνει τις σημερινές θεσμικές στρεβλώσεις στην αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας και την προστασία των θυμάτων γυναικών και παιδιών.
Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ: Προχωρούμε σε συστάσεις για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων από τη χρήση των όρων της γονικής αποξένωσης
Στην εμπεριστατωμένη ανάλυσή της συνολικά για τις αιτίες και η αρμόδια ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ Areem Alsalem τόνισε ιδιαίτερα το ρόλο των προκαταλήψεων στο δικαστικό σύστημα και τις αδυναμίες του νομικού καθεστώτος, που έχουν οδηγήσει σε «μαζικές αποτυχίες» της δικαιοσύνης. Κυρίως στάθηκε στις συνέπειες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, που όχι μόνο θυματοποιούνται ως μάρτυρες της ενδοοικογενειακής βίας, αλλά θυματοποιούνται εκ νέου όταν τα δικαστήρια δεν μιλούν μαζί τους με τρόπο που να ταιριάζει στα παιδιά, ή δεν τα πιστεύουν και επιτρέπουν τη συνέχιση των επαφών και της σχέσης με το βίαιο γονέα τους.
Προανήγγειλε ότι στην επικείμενη έκθεση που καταρτίζει και θα ολοκληρωθεί τον Ιούνιο 2023 περιλαμβάνεται σειρά συστάσεων ώστε να αντιμετωπιστούν θεσμικά και ουσιαστικά οι στρεβλώσεις στα ζητήματα διευθετήσεις της επιμέλειας, που οφείλονται και στην έλλειψη επαρκούς εξέτασης της ενδοσυντροφικής και παιδικής βίας. Επίσης θα θίξει το πρόβλημα της χρήσης από ορισμένα Κράτη μη-επιστημονικών όρων, όπως o όρος της γονικής αποξένωσης. Τόνισε ακόμη την ανάγκη υποχρεωτικής εξειδικευμένης κατάρτισης όλων των αρμόδιων αρχών που έρχονται σε επαφή με γυναίκες και παιδιά θύματα της ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και της θέσπισης αποτελεσματικών μηχανισμών για την αντιμετώπιση των καταγγελιών και ενίσχυσης της ασφάλειας.
Πρόεδρος FEMM : Να δούμε την κοινοτική οδηγία μέσα από τα μάτια των γυναικών θυμάτων
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων και Δικαιωμάτων των Γυναικών (FEMM), Robert Biedron χαρακτήρισε «σφάλμα» το γεγονός ότι η βία κατά των γυναικών δεν αναγνωρίζεται ως έγκλημα. Όσον αφορά την οδηγία τόνισε ότι η Επιτροπή FEMM θα εργαστεί από κοινού με την Επιτροπή LIBE, που ασχολείται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, για να ενδυναμώσει περαιτέρω την πρόταση της Κομισιόν τονίζοντας ότι πρέπει «να δούμε την οδηγία μέσα από τα μάτια των γυναικών που είναι θύματα». Σημείωσε ότι τα ζητήματα που θα απασχολήσουν είναι μεταξύ άλλων ο στιγματισμός των θυμάτων, ο συζυγικός βιασμός και τα ζητήματα επιμέλειας.
Εκπρόσωπος της Επιτρόπου Ισότητας Helena Dalli: Στοχεύουμε στην ποινικοποίηση ορισμένων μορφών έμφυλης βίας
Εκπροσωπώντας την Επίτροπο Iσότητας Helena Dalli, η Lesia Radelicki, Υπεύθυνη για την ισότητα των φύλων του Γραφείου της Επιτρόπου, αναφέρθηκε στο σκοπό της προτεινόμενης ευρωπαϊκής Οδηγίας, που μεταξύ άλλων στοχεύει στην ποινικοποίηση ορισμένων μορφών έμφυλης βίας, όπως για παράδειγμα η σεξουαλική εκμετάλλευση γυναικών και παιδιών και τα κυβερνοεγκλήματα.
Επίσης μίλησε για το στόχο δημιουργίας συστημάτων τύπου one-stop-shops για να καταστεί πιο εύκολη η διαδικασία καταγγελιών, για την εξασφάλιση ότι όλες οι χώρες στην ΕΕ θα διαθέτουν αριθμούς τηλεφωνικών γραμμών υποστήριξης (help line) , καθώς και για την ανάγκη εκπαίδευσης των αρχών, ώστε αυτές οι αρχές να εντοπίζουν όλα τα είδη της βίας και να κατευθύνουν τα θύματα στη συνέχεια για τη λήψη υπηρεσιών της καλύτερης δυνατής υποστήριξης.
Εκπρόσωπος GREVIO :Να εφαρμοστεί η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης οριζόντια για τις αποφάσεις επιμέλειας και επισκέψεων
Η Biljana Brancovic, μέλος του GREVIO, του θεσμού της Ομάδας Ειδικών στη δράση ενάντια της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, που παρακολουθεί την εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, παρουσίασε τα ευρήματα εκθέσεων που πραγματοποίησε το GREVIO σε 17 μέχρι σήμερα κράτη όσον αφορά την εφαρμογή του Άρθρου 31 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, που επιδιώκει να διασφαλίζει ότι τα περιστατικά βίας και ιδιαίτερα της ενδοοικογενειακής βίας συνυπολογίζονται στις αποφάσεις επιμέλειας και δικαιωμάτων επισκέψεων, ώστε η εφαρμογή αυτών των δικαιωμάτων να μην βλάπτει τα δικαιώματα και την ασφάλεια των θυμάτων ή και των παιδιών.
Στα αποκαλυπτικά ευρήματα του GREVIO από τις 17 χώρες της ΕΕ (η Ελλάδα και άλλες τρεις χώρες εξαιρούνται καθώς δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη οι σχετικές εκθέσεις), συμπεριλαμβάνονται τα εξής:
δεν υπάρχει συνήθως ρητή υποχρέωση να λαμβάνονται υπόψη τα περιστατικά βίας στον καθορισμό των δικαστικών αποφάσεων για την επιμέλεια και τα δικαιώματα επισκέψεων, και σε όποια κράτη προβλέπεται δεν εφαρμόζεται στην πράξη
Οι αρχές και επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με τα θύματα δεν έχουν επαρκώς εκπαιδευτεί στα ζητήματα της ενδοοικογενειακής βίας, με αποτέλεσμα να υπάρχει προκατάληψη στις αποφάσεις επιμέλειας και επισκέψεων
Η έννοια της γονικής αποξένωσης και σχετικών εννοιών δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από τις αρμόδιες αρχές σε περίπτωσης ενδοοικογενειακής βίας, συμπεριλαμβανομένων των εμπειρογνωμόνων που ορίζονται από τα δικαστήρια, και αυτές οι έννοιες στερούνται θεμελιώδους επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Πρέπει να πάψουν, όπου εφαρμόζονται, οι πρακτικές διαμεσολάβησης στη διαδικασία του διαζυγίου, στην οποία υποβάλλονται τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, που αποτελεί σε ορισμένες χώρες κριτήριο για τις αποφάσεις επιμέλειας και επισκέψεων.
Σε ορισμένες χώρες, τα οικογενειακά και ποινικά δικαστήρια δεν μεριμνούν επαρκώς στο πλαίσιο της εκδίκασης αποφάσεων επιμέλειας και επισκέψεων, εάν υπάρχουν περιστατικά και υποθέσεις παράλληλα ενδοοικογενειακής βίας.
Η ανεπάρκεια στις διαδικασίες εποπτευόμενων επισκέψεων και κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού, βάζει σε κίνδυνο την σωματική και ψυχολογική ασφάλεια των θυμάτων.
Ειρήνη Αγαθοπούλου – Το μέλλον που πρέπει να φτιάξουμε είναι μία ζωή χωρίς βία για όλα τα παιδιά
Με μία εμπεριστατωμένη ανάλυση, η βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και Τομεάρχισσα Δικαιοσύνης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, αρμόδια για θέματα Ισότητας, Ειρήνη Αγαθοπούλου ανέδειξε την προβληματικότητα του Νόμου Τσιάρα για το οικογενειακό δίκαιο και την συνεπιμέλεια, στον ένα και πλέον χρόνο εφαρμογής του στην Ελλάδα. Αναφέρθηκε εκτενώς στις ολέθριες συνέπειες και κινδύνους που συνεπάγεται η εφαρμογή του νόμου για τις μητέρες και τα παιδιά. Χαρακτηριστικά, όπως ανέφερε, ο νόμος αυτός όχι απλά δεν λειτούργησε παιδευτικά και κατευναστικά, όπως ισχυριζόταν το Υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά αντιθέτως συνέβαλε στην όξυνση των οικογενειακών συγκρούσεων, στην αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας και στη διόγκωση του αριθμού των δικαστικών υποθέσεων μεταξύ συζύγων. «Δυστυχώς, η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης έχει αποδείξει ότι τάσσεται ξεκάθαρα με τιμωρητική διάθεση απέναντι στις γυναίκες-μητέρες που έχουν υποστεί έμφυλη και ενδοοικογενειακή βία και δεν υπολογίζει το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών τους».
Τόνισε ακόμη την ανάγκη η Ελλάδα να ευθυγραμμιστεί πλήρως με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, ζητώντας την άμεση και ουσιαστική εφαρμογή όσων η Σύμβαση ορίζει για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας καθώς και των συστάσεων της επιτροπής GREVIO που προστατεύουν τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Χαρακτηριστικά σημείωσε: «Το μέλλον που πρέπει να φτιάξουμε είναι μια ζωή χωρίς βία για όλα τα παιδιά.»
Εκπρόσωπος WAVE- Η Οδηγία πρέπει να ενισχυθεί και να αποτυπώνει ξεκάθαρα τον αντίκτυπο της ενδοοικογενειακής στις γυναίκες και τα παιδιά
H Marcella Pirrone, Πρόεδρος του WAVE Network, του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού δικτύου παροχής ειδικών υπηρεσιών στις γυναίκες και παιδιά θύματα ενδοοικογενειακής βίας, με παρουσία σε 46 χώρες, ζήτησε την ενίσχυση της πρότασης της ευρωπαϊκής οδηγίας. Σημείωσε βασικές ελλείψεις στην οδηγία, όπως ότι η βία κατά των γυναικών και κοριτσιών δεν ορίζεται ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και ότι δεν αποτυπώνεται επαρκώς στο κείμενο η αναγνώριση του ρόλου των γυναικείων οργανώσεων και των εξειδικευμένων υπηρεσιών υποστήριξης. Υποστήριξε επίσης ότι χρειάζεται τροποποίηση της πρότασης της ευρωπαϊκής οδηγίας, ώστε να αποτυπώνει ξεκάθαρα τον αντίκτυπο της ενδοοικογενειακής βίας στις γυναίκες και τα παιδιά, και ότι ο αντίκτυπος αυτός πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στις αποφάσεις για την επιμέλεια και τα δικαιώματα επισκέψεων. Η Οδηγία, σύμφωνα με την κ. Pirrone, θα πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα για προσαρμογή, περιορισμό, ή ανάκληση των γονικών δικαιωμάτων σε περιπτώσεις βίας κατά τον γυναικών, και αν απαραίτητο, και σε έκτακτες συνθήκες.
Πρόεδρος EWL : Να τροποποιηθεί η πρόταση κοινοτικής οδηγίας ώστε να διασφαλίζεται πλήρως το συμφέρον του παιδιού
Η Reka Safrany, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών (EWL) τόνισε ξεκάθαρα τη θέση ότι το δικαίωμα κάθε παιδιού να διατηρηθεί επαφή με τους δύο γονείς πρέπει να περιορίζεται στην περίπτωση που αντιβαίνει το βέλτιστο συμφέρον του. Ανέφερε ότι η πρόταση Οδηγίας μέχρι στιγμής, περιορίζεται στο να ζητά από τα κράτη-μέλη να μεριμνήσουν για σημεία που οι θύτες μπορούν να έχουν ασφαλή επικοινωνία με το παιδί (άρθρο 24) και θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να διασφαλίζει το συμφέρον το παιδιού. Η Οδηγία, με τη σημερινή της μορφή, χάνει την ευκαιρία να προωθήσει μία κοινή προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ, που να διασφαλίσει ότι οι ποινικές διαδικασίες δεν αντιμετωπίζονται τελείως ξεχωριστά από τις διαδικασίες της επιμέλειας και ότι οι παράγοντες κινδύνου θα λαμβάνονται σοβαρά υπόψη σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
Κική Πετρουλάκη – Να απαγορευτεί η χρήση της γονικής αποξένωσης και συναφών εννοιών στη νομοθεσία, στα δικαστήρια και στα δικαστικά έγγραφα
Η Κική Πετρουλάκη, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας αναφέρθηκε εκτενώς στο φαύλο κύκλο της δευτερογενούς και επαναλαμβανόμενης θυματοποίησης μητέρων και παιδιών που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία, αλλά και για το ρόλο της πατριαρχίας στη διατήρηση και την ενίσχυσή του. Τόνισε ότι οι πατριαρχικά δομημένες κοινωνίες, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, «δυσχεραίνουν την έξοδο από την κακοποίηση», λόγω των έμφυλων στερεοτύπων που διατρέχουν την κοινωνία μας οριζόντια, παρεισφρύουν στους νόμους της χώρας, και υπάρχει επομένως μεγαλύτερη ανάγκη για την εφαρμογή διεθνών συμβάσεων, οδηγιών, και ίσως και ενός κανονισμού στο μέλλον. Ως παραδείγματα ανέφερε συχνές μορφές ενδοοικογενειακής βίας που δεν αποτελούν καν ποινικό αδίκημα (όπως ο ακραίος έλεγχος, κάποιες που αποτελούν ποινικό αδίκημα αλλά δεν διώκονται (όπως η έκθεση των παιδιών στην κακοποίηση της μητέρας τους) και μορφές που δεν διώκονται ως ενδοοικογενειακή βία (όπως η εξύβριση και η οικονομική βία), επειδή δεν περιλαμβάνονται στον ειδικό νόμο της χώρας μας ως μορφές κακοποίησης και, όταν καταγγέλλονται, επομένως δε συνδέονται με το νόμο της ενδοοοικογενειακής βίας.. Επίσης τόνισε ότι η ενδοοικογενειακή βία θεωρείται έγκλημα μόνο μετά την γυναικοκτονία, αλλά ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, σχεδόν ποτέ δεν αφαιρείται η γονική μέριμνα από το γυναικοκτόνο και ποτέ δεν ασκείται δίωξη στο γυναικοκτόνο για την κακοποίηση του παιδιού, που θεωρείται στον ελληνικό νόμο θύμα ενδοοικογενειακής βίας. Καταλήγουν δε οι αποφάσεις να δίδονται τα παιδιά σε κακοποιητές που έχουν καταδικαστεί , και δεν υπάρχει διακριτό σύστημα προστασίας παιδιών. Επίσης τόνισε ότι οι έννοιες της γονικής αποξένωσης και ψευδούς καταγγελίας σε βάρος των γυναικών, εμφανίζονται ήδη σε δικόγραφα και δικαστικές αποφάσεις και «έχει αρχίσει και αφαιρείται η γονική μέριμνα από τη μη βίαιη μητέρα και δίδεται στο βίαιο πατέρα».
Η κ. Πετρουλάκη ζήτησε μεταξύ άλλων η χρήση όλων των όρων και εννοιών που παραπέμπουν στη γονικής αποξένωση να απαγορευτούν στις αίθουσες δικαστηρίων, στα δικόγραφα και πρωτίστως στην νομοθεσία. Όπως και να απαγορευτεί η έκδοση αποφάσεων συνεπιμέλειας, στις υποθέσεις που έστω υπάρχει και υποψία ενδοοικογενειακής βίας.
Όλη η εκδήλωση είναι διαθέσιμη στο https://youtu.be/q_pwaqB7aj8
