Λογισμικό άρδευσης ακριβείας καλλιεργειών για εξοικονόμηση νερού έως και 270%

Εξοικονόμηση νερού, από 25% έως και 270% σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να πετύχει ο αγρότης με το λογισμικό άρδευσης ακρίβειας καλλιεργειών που φέρει την επωνυμία ZEN-IRRIWARE, το οποίο χρησιμοποιούν ήδη ομάδες παραγωγών και άλλοι μεμονωμένοι σε δενδρώδεις καλλιέργειες, κηπευτικά και φυτά μεγάλης καλλιέργειας.

Το λογισμικό ανέπτυξαν στο πλαίσιο εργασίας τους οι Ιωάννης Κασαπάκης, Κωνσταντίνος Χαρτζουλάκης και Ανδρονίκη Παπαφιλιππάκη, του τμήματος Αγροτικής Ανάπτυξης και Ελέγχων Χανίων και παρουσιάστηκε στο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Υδροτεχνικής Ένωσης, που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη, με τίτλο «'Αριστον μεν ύδωρ». 

Η άρδευση ακριβείας, όπως επισημαίνεται στην εργασία, αναφέρεται στην ακριβή εφαρμογή του νερού άρδευσης σε ποσότητα και χρόνο στις καλλιέργειες ομοιόμορφα σε όλο τον αγρό. Για τον υπολογισμό των αναγκών άρδευσης, το λογισμικό Zen-Irriware λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εδάφους, των καλλιεργητικών τεχνικών, των χαρακτηριστικών της καλλιέργειας, την ποιότητα και διαθεσιμότητα του νερού και το σύστημα άρδευσης. Η πληροφορία στον αγρότη δίνεται με SMS, e-mail, ή απευθείας στην ηλεκτροβάνα. 

Το ZEN-IRRIWARE είναι πολύ απλός τρόπος εφαρμογής της άρδευσης ακριβείας επειδή, σύμφωνα με τους δημιουργούς του, λαμβάνει υπόψη τα τρέχοντα κλιματικά στοιχεία, την πρόβλεψη του καιρού, τα στοιχεία του εδάφους, τη διαθεσιμότητα και ποιότητα του νερού, το σύστημα άρδευσης και τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Συνεργάζεται με το δίκτυο Μ/Σ Wunderground και ιδιωτικούς Μ/Σ διαφόρων τύπων, οι συμβουλές άρδευσης (πότε και με ποια ποσότητα θα γίνει η άρδευση) μπορούν να δίνονται και με SMS, για παραγωγούς που δεν γνωρίζουν τις νέες τεχνολογίες και για τη χρήση του απαιτείται ένα απλό κινητό τηλέφωνο.

Ο παραγωγός, μπορεί να επικοινωνεί με το λογισμικό και να καταγράφει τις αρδεύσεις, το ZEN-IRRIWARE μπορεί να επικοινωνεί με ηλεκτροβαλβίδες, χωρίς την παρέμβαση του παραγωγού, να ενημερώνει τον αγρότη για να προστατεύσει την καλλιέργεια από ακραία καιρικά φαινόμενα (καύσωνα, παγετό) και συμβάλλει στη σημαντική εξοικονόμηση νερού και εξορθολογισμό της άρδευσης.
Παράλληλα, προσφέρει δωρεάν δοκιμαστική χρήση, με λήψη συμβουλών άρδευσης για συγκεκριμένο αγροτεμάχιο του παραγωγού από στοιχεία της περιοχής για ένα μήνα, συμπληρώνοντας σχετική φόρμα, μέσω της ιστοσελίδας https://zenagropc.com/forma-eggrafis/

Η εφαρμογή και τα αποτελέσματα

Η άρδευση ακριβείας με βάση το σύστημα Zen-Irriware εφαρμόζεται από το 2018  σε ομάδες παραγωγών (ΟΠ) στην Κρήτη, σε μεγάλους ιδιωτικούς ελαιώνες ολοκληρωμένης και βιολογικής διαχείρισης και σε άλλες καλλιέργειες σε όλη την Ελλάδα. ‘Όταν δεν υπάρχει ιδιωτικός μετεωρολογικός σταθμός για τη λήψη των δεδομένων, υπάρχει συνεργασία με το δίκτυο Μ/Σ Weather Underground (https://www.wunderground.com/), που καλύπτει όλη τη χώρα.
Η άρδευση της καλλιέργειας, όπως επισημαίνεται στην εργασία, μέχρι την εφαρμογή της συμβουλευτικής άρδευσης ακριβείας γινόταν εμπειρικά με αποτέλεσμα την υπο- ή υπερ-άρδευση, τη σπατάλη νερού και με αρνητικές επιδράσεις στην καλλιέργεια και την ποιότητα των καρπών. Ειδικά στους ελαιώνες στην Κρήτη η άρδευση γινόταν μία με τρεις φορές τους κρίσιμους μήνες (Ιούλιο-Αύγουστο ή και Σεπτέμβριο) με ποσότητες 15-130 κ.μ. ανά στρέμμα, όταν οι ανάγκες σε νερό της ελιάς στις περιοχές κυμαίνονται μεταξύ 220 - 320 m3 ανά στρέμμα το χρόνο.
Η ποσότητα νερού άρδευσης που χορηγήθηκε στους ελαιώνες των παραγωγών με το σύστημα Zen-Irriware κυμάνθηκε από 240-290 m3  ανά στρέμμα το χρόνο. Στην ομάδα παραγωγών που δεν υπάρχει πρόβλημα διαθεσιμότητας νερού, από τα αποτελέσματα φαίνεται ότι η οικονομία νερού είναι σημαντική, μέχρι και 270% σε σχέση με την εφαρμοζόμενη εμπειρικά πρακτική, όπως τονίζεται στην εργασία. 
Επιπλέον, στην ομάδα παραγωγών που για διάφορους λόγους οι αγρότες υπο-άρδευαν, η εφαρμογή της συμβουλευτικής άρδευσης Zen-Irriware συνέβαλε στον εξορθολογισμό της άρδευσης και βελτιστοποίηση της εδαφικής υγρασίας, αφού δεν παρατηρήθηκαν ακραίες συνθήκες υδατικού ελλείμματος

Ο καθοριστικός ρόλος της αρδευόμενης γεωργίας 

Για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών σε τρόφιμα του αυξανόμενου πληθυσμού της γης, ελαχιστοποιώντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, είναι αναγκαία μια αντίστοιχη αύξηση της γεωργικής παραγωγής σε συνδυασμό με βελτιώσεις στην αποτελεσματικότητα του νερού και της λίπανσης. Στο πλαίσιο αυτό, καθίσταται σαφής ο ρόλος της αρδευόμενης γεωργίας στη στήριξη της αυξημένης παραγωγής στις ξηροθερμικές περιοχές. 
Όμως, η διαθεσιμότητα και η άντληση καλής ποιότητας νερού για τη στήριξη ενός αναπτυσσόμενου αγροτικού τομέα, θα πρέπει να είναι σε ισορροπία με τις ανταγωνιστικές χρήσεις για ύδρευση, βιομηχανία, υποστήριξη των περιβαλλοντικών ροών και προστασία των οικοσυστημάτων. Επιπλέον, η αλλαγή του κλίματος, με μεγαλύτερη αβεβαιότητα των βροχοπτώσεων, αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση και να δημιουργήσει σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά τη διαχείριση και την κατανομή του διαθέσιμου νερού.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η γεωργία καταναλώνει σχεδόν το 70% του καλής ποιότητας νερού σε παγκόσμιο επίπεδο, τις σημερινές πιέσεις στους υδάτινους πόρους και την προβλεπόμενη μελλοντική αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων, ο αγροτικός τομέας πρέπει να παράγει περισσότερα με λιγότερο νερό, αυξάνοντας την απόδοση του νερού και παράγοντας περισσότερα «προϊόντα ανά σταγόνα», σημειώνουν στην εργασία τους οι δημιουργοί του λογισμικού ZEN-IRRIWARE.
Τονίζουν δε ότι ήδη πολλοί ερευνητές έχουν αναπτύξει εργαλεία υποστήριξης αποφάσεων για να συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικότητας των καλλιεργειών και στη βελτίωση της αποδοτικότητας της χρήσης των αρδευτικών συστημάτων. Την ίδια στιγμή, βοηθούν τους παραγωγούς να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα χρήσης του νερού, που είναι κάτω του 65%, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και συμβάλλοντας στην αειφορία του αγροτικού τομέα. 
Λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για αγροτικά προϊόντα υψηλής ποιότητας από τους καταναλωτές, σε συνδυασμό με το αυξανόμενο κόστος παραγωγής (εισροές), οι αγροτικές επιχειρήσεις αξιολογούν ήδη τις επιπτώσεις της μη ορθολογικής άρδευσης στη χρήση των πόρων, την παραγωγή και τις αποδόσεις των καλλιεργειών.
Εκτός από τα οφέλη για τους αγρότες (οικονομία νερού, μείωση κόστους παραγωγής, βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων) η άρδευση ακριβείας συμβάλει και στην προστασία του περιβάλλοντος.