Κ. Σπυριδάκη για το Κτηματολόγιο: "Να μην αντικαταστεί η υπάρχουσα γραφειοκρατία με μια άλλη, ψηφιακή"

Ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής τοποθετήθηκε η Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Λασιθίου, κ. Σπυριδάκη Κατερίνα, επί της συζήτησης και ψήφισης του Νομοσχεδίου του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης με θέμα την «Επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης του Ελληνικού Κτηματολογίου».

Στην ομιλία της ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο Λασίθι και στην τραγική υποστελέχωση που το χαρακτηρίζει, γεγονός που ταλαιπωρεί τους πολίτες οι οποίοι καθημερινά περιμένουν να εξυπηρετηθούν. Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Το Αρχειοφυλάκειο Νεάπολης […] από τον Ιούλιο του 2023 δεν έχει ρεύμα. Οι δύο και μοναδικοί υπάλληλοι του Αγίου Νικολάου πηγαίνουν στο Αρχειοφυλάκειο Νεάπολης και αναζητούν για ώρες με φακούς και φορώντας μπουφάν – κάτω από τριτοκοσμικές συνθήκες, χωρίς φως και θέρμανση, τα στοιχεία που χρειάζονται. Στη συνέχεια, επιστρέφουν στο Υποθηκοφυλάκειο του Αγίου Νικολάου, μιας και δεν έχει ρεύμα για να φωτοτυπήσουν, ώστε να βγάλουν τις απαραίτητες φωτοτυπίες». Πέρα από τον Άγιο Νικόλαο και τη Νεάπολη, η βουλευτής αναφέρθηκε και στην τραγική κατάσταση της Σητείας, της Ιεράπετρας και του Τζερμιάδου, υπογραμμίζοντας όχι μόνο την υποστελέχωση, αλλά και τα αναποτελεσματικά μέτρα της Κυβέρνησης δεδομένου ότι οι ενισχύσεις που λαμβάνουν τα εν λόγω τμήματα σε ανθρώπινο δυναμικό είναι λιγόμηνες και συνήθως οι υπάλληλοι δε διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις.

Κριτική ασκεί στην Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, η κ. Σπυριδάκη, καθώς την καθιστά υπόλογη για την καθυστέρηση των 600.000 υποθέσεων που εκκρεμούν, και δεδομένου ότι τα εν λόγω ακίνητα βρίσκονται εκτός συναλλαγών, οι οποιεσδήποτε επενδύσεις δεν μπορούν να υλοποιηθούν. Επιπρόσθετα, ακόμα και τα ακίνητα που απαλλοτριώθηκαν από Φορείς του Ελληνικού Κράτους κινδυνεύουν να χαθούν γεγονός που χαρακτηρίζεται από την βουλευτή του ΠΑΣΟΚ ως «πλήρης ανασφάλεια δικαίου».

Τέλος, τόνισε την ανάγκη της ψηφιακής μεταρρύθμισης και ολοκλήρωσης του Κτηματολογίου, αλλά χωρίς η υπάρχουσα γραφειοκρατία να αντικατασταθεί από μία ψηφιακή γραφειοκρατία. Προς αυτόν τον άξονα έκανε έκκληση για ενίσχυση και πλήρη αξιοποίηση όλων των ψηφιακών εργαλείων, για ενίσχυση του επιστημονικού ανθρώπινου δυναμικού, για άρση των ασφυχτικών προθεσμιών της κτηματογράφησης και παροχή ελκυστκών κινήτρων προς τους εργαζομένους.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενος της ομιλίας:

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Θα ήθελα να ξεκινήσω την ομιλία μου με αναφορά στο τραγικό συμβάν και το βαρύτατο τραυματισμό του αστυνομικού στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη. Εκφράζω τον αποτροπιασμό μου για το γεγονός και τις ευχές μου στον άτυχο συνάνθρωπό μας, για γρήγορη ανάρρωση. Η πρόσφατη σύλληψη του δράστη και οι ανακοινώσεις της Κυβέρνησης δεν πρέπει να μας καθησυχάζουν διότι η βία έχει κατακλύσει πλέον όλη την κοινωνία, δημιουργώντας γενικευμένο αίσθημα ανασφάλειας στους πολίτες. Η επανάληψη κατασταλτικών μέτρων, χιλιοειπωμένων και αναποτελεσματικών,  και οι συλλήψεις δεν αρκούν, από μόνα τους, για να δώσουν λύσεις. Απαιτείται πρόληψη, αποτελεσματική λειτουργία και επαγρύπνηση όλων των κρατικών μηχανισμών και υπηρεσιών. Απαιτούνται παρεμβάσεις στην Παιδεία, απαιτείται από το Πολιτικό Σύστημα να δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες, ώστε ο θυμός και η οργή να εκτονώνονται με θετικό και παραγωγικό πρόσημο, και όχι με τη μορφή βίας.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Σχεδόν 30 χρόνια, συζητούμε για το κτηματολόγιο. Το Κτηματολόγιο είναι μια κρίσιμη μεταρρύθμιση και η πολυπόθητη ολοκλήρωσή του πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Μετά από 5 χρόνια Διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και η επίλυση της υφιστάμενης κατάστασης δε διαφαίνεται να επέρχεται. Μάλλον κάποια συμφέροντα δεν το επιθυμούν…

Ως ΠΑΣΟΚ, είχαμε θεωρήσει λανθασμένη τη βίαιη μεταφορά της αρμοδιότητας του Ελληνικού Κτηματολογίου από το Υπουργείο Περιβάλλοντος στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και είχαμε επισημάνει ότι δε θα λύσει το πρόβλημα, διότι ο φορέας του Κτηματολογίου πραγματοποιεί σύνθετες νομικές διεργασίες, τις οποίες το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δεν θα μπορούσε, επαρκώς, να τις επεξεργαστεί. 

Η Κυβέρνηση δε μας άκουσε και  ψήφισε το νόμο 4821 του 2021, με το φιλόδοξο τίτλο  «Εκσυγχρονισμός του Ελληνικού Κτηματολογίου». Και έτσι αναγκάζεται σήμερα να επανανομοθετήσει, εισάγοντας το συζητούμενο νομοσχέδιο. Κάποιες διατάξεις είναι θετικές, κάποιες άλλες είναι επαναλήψεις με ελάχιστες αλλαγές, όπως αυτές, που αφορούν το πρόδηλο λάθος και κάποιες άλλες προβληματικές.

Συνολικά, δεν αντιμετωπίζεται ουσιαστικά και αποτελεσματικά το πρόβλημα της ολοκλήρωσης του κτηματολογίου.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Οι εργαζόμενοι του Κτηματολογίου δεν επαρκούν, παρά τις υπερωρίες και τη δουλειά στο σπίτι. Είναι αριθμητικά λίγοι και  απασχολούνται καθημερινά με την παραλαβή, το νομικό έλεγχο, την καταχώριση, την έκδοση των πιστοποιητικών και τη διόρθωση χιλιάδων λαθών και αστοχιών της κτηματογράφησης. Έχουν κλείσει πολλά Υποθηκοφυλακεία και Κτηματολογικά γραφεία, και θα μιλήσω με παραδείγματα.

Η κατάσταση στο Λασίθι είναι απαράδεκτη. Το Φεβρουάριο του 2022, το έμμισθο Υποθηκοφυλάκειο Νεάπολης και το άμισθο Αγίου Νικολάου καταργήθηκαν και δημιουργήθηκε το Υποθηκοφυλάκειο Αγίου Νικολάου. Όμως, το Αρχειοφυλάκειο Νεάπολης έμεινε στη Νεάπολη και από τον Ιούλιο του 2023 δεν έχει ρεύμα. Οι δύο και μοναδικοί υπάλληλοι του Αγίου Νικολάου πηγαίνουν στο Αρχειοφυλάκειο Νεάπολης και αναζητούν για ώρες, με φακούς και με μπουφάν, κάτω από τριτοκοσμικές  συνθήκες χωρίς φως και θέρμανση, τα στοιχεία, που χρειάζονται. Στη συνέχεια, επιστρέφουν στο Υποθηκοφυλακείο του Αγίου Νικολάου, μιας και δεν έχει ρεύμα για να φωτοτυπήσουν, ώστε να βγάλουν τις απαραίτητες φωτοτυπίες. Στο Υποθηκοφυλάκειο Αγίου Νικολάου έχει αποφασιστεί να έρθουν και αυτά της Σητείας, της Ιεράπετρας και του Τζερμιάδου. Φανταζόμαστε όλοι τι θα γίνει, εάν αυτό συμβεί.

Σήμερα, στο Υποθηκοφυλάκειο Σητείας δεν υπάρχει Υποθηκοφύλακας, λειτουργεί με αναπληρωτή  και διαθέτει μόνο 2 εργαζομένους. Στην Ιεράπετρα υπάρχει ένας προϊστάμενος με 3 υπαλλήλους. Ενώ στο  Τζερμιάδο, λόγω της άγονης περιοχής, η Υποθηκοφύλακας είναι και συμβολαιογράφος χωρίς άλλους υπαλλήλους. Μας ενημέρωσε, βεβαίως, η Υποθηκοφύλακας Αγίου Νικολάου ότι άμεσα θα ενισχυθεί με έναν υπάλληλο, οποίος δεν έχει εκπαίδευση, δεν έχει τις γνώσεις και θα είναι μαζί τους για τρεις περίπου μήνες, ενώ εκκρεμούν εκατοντάδες αιτήσεις και καθημερινά προστίθενται νέες.

Συνολικά, όμως, στην Κρήτη η κατάσταση δεν είναι καλή, ακόμη κι οι αρμόδιες επιτροπές εξέτασης αντιρρήσεων για τους δασικούς χάρτες είναι υποστελεχωμένες και υπολειτουργούν, και αυτό είναι πολύ σημαντικό ζήτημα στην Κρήτη για το οποίο πρέπει κάτι να γίνει άμεσα.

Οι φιλόδοξες προσλήψεις, μέσω ΑΣΕΠ, που εξήγγειλε ο κ. Υπουργός, πιθανότατα, δε θα  διευκολύνουν διότι αφενός πολύ λίγοι θα επιλέξουν να δουλέψουν στις  τόσο αντίξοες συνθήκες του Ελληνικού Κτηματολογίου και αφετέρου δε θα αντιμετωπίσουν άμεσα τα κενά. Απαιτούνται σοβαρά κίνητρα ελκυστικότητας.

Είδαμε πολίτες να στήνονται στις ουρές πριν ξημερώσει για να πάρουν χαρτί προτεραιότητας και να προλάβουν να εξυπηρετηθούν. Η «λύση» των ψηφιακών ραντεβού, απλώς κρύβει το πρόβλημα και το μεταθέτει χρονικά.

Σύμφωνα με την Κυβέρνηση εκκρεμούν 300.000 υποθέσεις, ενώ στην πραγματικότητα εκκρεμούν 600.000. Το 80% των ακινήτων βρίσκονται  εκτός συναλλαγών και δεν μπορούν να αξιοποιηθούν  και να μεταβιβαστούν. Με κυβερνητική ευθύνη, λοιπόν, δεν μπορούν να γίνουν επενδύσεις. Ενώ υπάρχει κίνδυνος ακόμα και οι Φορείς του Ελληνικού Κράτους, που απαλλοτρίωσαν ακίνητα, τελικά, να τα χάσουν. Πλήρης ανασφάλεια δικαίου.

 Η Κυβέρνηση διαφήμισε τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Ακινήτου, ο οποίος δεν δούλεψε σχεδόν ποτέ και πουθενά. Δεν «στήθηκε» καν η πύλη στο gov. Με αποτέλεσμα το πρώτο στάδιο ενός συμβολαίου, αυτό της συλλογής των εγγράφων, των πιστοποιητικών και των δικαιολογητικών να καθυστερεί.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ως ΠΑΣΟΚ πιστεύουμε στην ψηφιακή μεταρρύθμιση, αλλά δεν πρεσβεύουμε την αντικατάσταση της γραφειοκρατίας με ψηφιακή γραφειοκρατία. Στο Κτηματολόγιο, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης απέτυχε. Δυστυχώς, θεωρούμε ότι και το σημερινό  νομοθέτημα δε θα προχωρήσει. Διότι δεν αντιμετωπίζει τις αιτίες, που βρίσκονται στην κακή νομοθέτηση, στην υποστελέχωση των υπηρεσιών, τον ελλιπή εξοπλισμό των εργαζομένων, στην αδυναμία αναβάθμισης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και στην όλη επικοινωνιακή και με τακτικισμούς κυβερνητική αντιμετώπιση του θέματος του κτηματολογίου.

Για να  βάλουμε τέλος σε μια εκκρεμότητα δεκαετιών, απαιτούνται άμεσες και τολμηρές λύσεις, ενίσχυση και αξιοποίηση όλων των ψηφιακών εργαλείων και η τάχιστη ενίσχυση με επιστημονικό ανθρώπινο δυναμικό. Δεν είμαστε αρνητικοί να διευρύνουμε  τον αριθμό των ανθρώπων, που θα ασχοληθούν με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνεται χωρίς στήριξη του Οργανισμού και υποτιμώντας τον ρόλο των εργαζομένων.

Συμφωνούμε με το ρόλο του Διαπιστευμένου Μηχανικού για το Κτηματολόγιο και με την κατάργηση του πιστοποιητικού ΤΑΠ. Συμφωνούμε με τον περιορισμό του ελέγχου νομιμότητας, μόνο στις περιπτώσεις απόλυτης ακυρότητας ενός συμβολαίου. Όμως, απαιτούνται νομοτεχνικές βελτιώσεις, όπως πρότεινε ο Ειδικός Αγορητής μας, ώστε να αποφευχθούν απορρίψεις, λόγω ευθυνοφοβίας, που θα επιβαρύνουν οικονομικά τους πολίτες.

Τα πρόδηλα σφάλματα ταλαιπωρούν και καθυστερούν τους συμπολίτες μας γιατί υπάρχει ο φόβος μη χάσει το δημόσιο κάποιο ακίνητο ή  κάποιος πολίτης. Εμείς θεωρούμε ότι η κτηματογράφηση δεν πρέπει να εξαρτάται από ασφυχτικές προθεσμίες, πρέπει να είναι ανοικτή, με  κίνητρα και προς όφελος των ιδιοκτητών.

Για τους εργαζόμενους και τα δικαιώματά τους δεν επιλύεται κανένα πρόβλημα. Οι προβλέψεις δεν καλύπτουν τις ανάγκες των εργαζομένων. Δίνονται κίνητρα αλλά δεν είναι οριζόντια, γεγονός που θα δημιουργήσει προβλήματα ισονομίας.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ως υπεύθυνη αντιπολίτευση, δείξαμε και πάλι καλή βούληση. Με παρατηρήσεις και προτάσεις ώστε  να βοηθήσουμε τους  πολίτες.

Η ολοκλήρωση του κτηματολογίου πρέπει να στηριχτεί στο δημόσιο χαρακτήρα του και δεν πρέπει να λειτουργήσει τελικά προς όφελος εκείνων, που δεν θέλουν να ολοκληρωθεί.

Πρέπει να προστατευθούν τα δικαιώματα των πολιτών αλλά και της δημόσιας περιουσίας.

Πρέπει να προχωρήσει η αξιοποίηση των περιουσιών αλλά χωρίς μελλοντικά προβλήματα και απαιτήσεις, που θα οδηγήσουν σε ατέρμονες δικαστικές διαμάχες. Φοβόμαστε ότι η Κυβέρνηση σκοπεύει να ιδιωτικοποιήσει, δίνοντας στην αγορά την όλη διαδικασία.

Ελπίζουμε να κάνουμε λάθος και πίσω από την υποστελέχωση των υπηρεσιών του Κτηματολογίου και τις καθυστερήσεις, να μην κρύβεται η κυβερνητική πρόθεση για πλήρη παράδοση του φορέα και όλων των διαδικασιών  στον ιδιωτικό τομέα και τους ιδιώτες.