Κ. Γουργουλιάνης: Ετοιμαζόμαστε για τρεις δύσκολες εβδομάδες

Με τις εξελίξεις στο «μέτωπο» της πανδημίας του κορωνοϊού να έχουν πάρει – για μία ακόμη φορά – αρνητική τροπή, όπως προκύπτει από τους αριθμούς και τα αλλεπάλληλα αρνητικά ρεκόρ, πλέον απαιτείται μια ψύχραιμη ματιά τόσο γι’ αυτά που έρχονται τις αμέσως προσεχείς εβδομάδες, όσο και σε ότι αφορά τις εκτιμήσεις που είναι εφικτό να γίνουν από τώρα με χρονικό ορίζοντα το Πάσχα και το Καλοκαίρι. Είναι προφανές πως οι πολίτες, μετά από έναν χρόνο περιοριστικών μέτρων με διαφορετική ένταση κατά περιόδους, παρουσιάζουν σημάδια έντονης κόπωσης, γεγονός που δεν μπορεί να περνά απαρατήρητο από όσους καλούνται να λάβουν αποφάσεις σε επιστημονικό, όπως και σε πολιτικό επίπεδο.

Η larissanet απευθύνθηκε σε έναν διακεκριμένο επιστήμονα, τον Καθηγητή Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθυντή Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη, ο οποίος έχει κατακτήσει να θεωρείται φωνή μετριοπάθειας και λογικής με τον τρόπο που διατυπώνει δημόσια τις απόψεις του.

Από την συζήτηση με τον κ. Γουργουλιάνη προτάσσεται η τρέχουσα κατάσταση, την οποία ο Καθηγητής Πνευμονολογίας περιγράφει με καθαρό τρόπο: «Στην περιοχή μας, αν έχουμε 100 μολύνσεις την ημέρα, ξέρουμε ότι περίπου το 10% από αυτούς τους πολίτες θα χρειαστεί το νοσοκομείο μετά από πέντε – έξι ημέρες. Δηλαδή, στην γενική εφημερία του νοσοκομείου 10 – 12 θα είναι οι πιθανές εισαγωγές και ένας ή δύο θα χρειαστεί να διασωληνωθούν και να μπουν στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Άρα αν κάθε ημέρα γίνονται 1-2 εισαγωγές στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, σε 30 ημέρες θα έχουν μπει τουλάχιστον 30 ασθενείς, πράγμα που σημαίνει επιβάρυνση του Συστήματος. Με δεδομένο ότι η μέση νοσηλεία είναι ένας μήνας περίπου, ίσως και κάτι περισσότερο, προκύπτει ότι περισσότερα περιστατικά μπαίνουν παρά βγαίνουν και έτσι το σύστημα γεμίζει.

Ακούω τον αριθμό των μολύνσεων και αποτελεί ένδειξη όχι για το επιδημιολογικό φορτίο, αλλά για το τι θα αντιμετωπίσουμε σε λίγες ημέρες στα Επείγοντα του Νοσοκομείου».

Σε αυτό το σημείο ο Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής του ΠΓΝΛ αναπτύσσει τον σχεδιασμό που έχει γίνει: «Εμείς προετοιμαστήκαμε για ένα κύμα, στο οποίο το 80% των συνεργατών μου έχει κινητοποιηθεί προς το τμήμα Covid-19. Το 20% έμεινε στην κλινική για άλλα περιστατικά. Έχουμε “ξεσκονίσει” και ετοιμάσει όλα τα μηχανήματά μας και είμαστε επί ποδός πολέμου. Μετράμε τους αριθμούς και εκτιμούμε ότι για τις επόμενες 2 – 3 εβδομάδες, δηλαδή Μάρτιο και αρχές Απριλίου θα είμαστε σε δύσκολη κατάσταση. Δηλαδή 10 – 12 εισαγωγές την ημέρα, άλλες τόσες στην εφημερία του ΓΝΛ, και έτσι θα περάσουμε το επόμενο διάστημα βάζοντας όλη μας τη δύναμη και όλη μας την ενέργεια για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία.

Είναι σίγουρο ότι θα είναι δύσκολες οι επόμενες τρεις εβδομάδες…».

«Χειρότερα τα πράγματα στη Λάρισα σε σχέση με την υπόλοιπη Θεσσαλία»

Ο κ. Γουργουλιάνης, συνοψίζοντας τα χαρακτηριστικά που έχει η πανδημία σε τοπικό επίπεδο, τονίζει: «Είμαστε στο τρίτο κύμα. Δεν μπορώ να υπολογίσω αν είμαστε στην κορύφωση ή όχι. Η εκτίμησή μου, σε αυτήν την φάση, είναι ότι το τρίτο κύμα κατά πάσα πιθανότητα για την υπόλοιπη Θεσσαλία είναι μικρότερο – το βλέπω σε Βόλο, Τρίκαλα, Καρδίτσα – συγκριτικά με την περιοχή της Λάρισας. Δεν μπορώ να προβλέψω πότε θα τελειώσει το τρίτο κύμα γιατί έχουμε πολλά μέτρα που παίρνουμε και στην συνέχεια τα αφήνουμε. Δηλαδή ακολουθούμε έναν νευρικό τρόπο λήψης μέτρων. Άρα η απάντηση είναι ότι δεν μπορούμε να υπολογίσουμε τον χρόνο αποκλιμάκωσης γιατί δεν ξέρουμε από πού να αρχίσουμε να μετράμε το απαγορευτικό…».

«Το σεισμικό φαινόμενο επιβάρυνε την κατάσταση»

H επιβάρυνση που παρουσιάζει η περιοχή της Λάρισας οφείλεται και στο πρόσφατο σεισμικό φαινόμενο – σύμφωνα με τον Καθηγητή Πνευμονολογίας – καθώς σε αυτό το χρονικό διάστημα υπήρξε εκ των πραγμάτων χαλάρωση στην εφαρμογή των μέτρων: «Ήδη έχουμε τους πρώτους ασθενείς που ήρθαν από τις σεισμόπληκτες περιοχές και μας περιγράφουν ότι ήταν πολλοί μαζί σε σκηνές ή σε αυτοσχέδια σπίτια… Αυτό το διάστημα δικαιολογημένα οι άνθρωποι αμέλησαν τα πολύ αυστηρά μέτρα ατομικής υγιεινής. Αναγκάστηκαν να συγχρωτιστούν για να ζεσταθούν, να φάνε μαζί επομένως να βγάλουν τη μάσκα καθώς δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Αυτή νομίζω πως είναι η αιτία που έχουμε μεγαλύτερη έξαρση του τρίτου κύματος στην περιοχή της Λάρισας».

Τα χαρακτηριστικά του τρίτου κύματος

Ο Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης σκιαγραφώντας τα γνωρίσματα που έχει σε αυτήν την φάση η πανδημία του κορωνοϊού δηλώνει πως «το τρίτο κύμα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή αφορά νεότερους ανθρώπους. Η κύρια ερμηνεία είναι ότι οι άνθρωποι από 80 ετών και άνω έχουν εμβολιαστεί, επομένως βλέπουμε όλο και λιγότερους ασθενείς μεγάλης ηλικίας. Η μέση ηλικία των ασθενών που νοσηλεύουμε είναι από 45 έως 60 ετών. Δηλαδή άνθρωποι οι οποίοι συνέχισαν να εκτίθενται στον ιό και δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν» και προσθέτει: «Σε ότι αφορά τις μεταλλάξεις και αν τις καλύπτει ο εμβολιασμός, η εικόνα που έχουμε τουλάχιστον από τα τέσσερα εμβόλια που έχουν δοκιμαστεί είναι ότι πιάνουν την βρετανική μετάλλαξη, που ως μεταδοτικότερη φαίνεται ότι επιβίωσε».

Ειδική μνεία κάνει ο Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής του ΠΓΝΛ στις αντοχές που έχει σε τοπικό επίπεδο – κατά την τρέχουσα περίοδο – το Σύστημα Υγείας: «Ακόμη υπάρχουν κρεβάτια Εντατικής Θεραπείας Covid– 19, ενώ έχουν ανοίξει κι’ άλλα κρεβάτια σε πτέρυγες του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου για νοσηλεία ασθενών με κορωνοϊό. Άρα σε αυτήν την φάση δεν έχουμε φτάσει στα όριά μας. Φαίνεται να αντέχει το Σύστημα. Θα εξαρτηθεί πως θα πάει τις επόμενες ημέρες. Αυτό που νομίζω ότι είναι διαφορετικό αφορά στο γεγονός ότι έχουμε περισσότερο και καλύτερο εξοπλισμό, με monitor για παρακολούθηση των ασθενών, με συστήματα παροχής οξυγόνου υψηλής πίεσης. Άρα είμαστε καλύτερα οργανωμένοι απ’ ότι στο πρώτο κύμα. Αυτό οφείλεται σε αγορές από το Νοσοκομείο και σε δωρεές και χορηγίες που έγιναν στην προηγούμενη φάση. Έχουμε περισσότερους αναπνευστήρες. Ελπίζουμε πως δεν θα τους χρειαστούμε, ώστε να διασωληνώσουμε ασθενείς σε κοινούς θαλάμους».

Κριτική στον τρόπο καταγραφής του αριθμού μολύνσεων

Για μία ακόμη φορά ο Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης αναπτύσσει την κριτική του σχετικά με τον τρόπο καταγραφής και δημοσιοποίησης του αριθμού μολύνσεων από κορωνοϊό: «Ασκώ κριτική γιατί αυτό που έχει σημασία είναι κάποιος να ξέρει τον δείκτη θετικότητας και όχι τον αριθμό των κρουσμάτων. Σημαντικό δεν είναι πόσες μολύνσεις έχεις, σημαντικό είναι πόσα τεστ έκανες. Επίσης θα βοηθούσε να ξέραμε τον δείκτη θετικότητας και μάλιστα την μεταβολή του σε κάθε περιοχή, ενώ θα έπρεπε να υπολογίζονται ξεχωριστά τα γρήγορα τεστ σε σχέση με τα μοριακά. Τα γρήγορα τεστ είναι επιδημιολογικές μελέτες στην κοινότητα. Τα μοριακά τεστ γίνονται σε εργαστήρια και σε νοσοκομεία σ’ αυτούς που είναι ύποπτοι ότι νοσούν. Άρα είναι εντελώς διαφορετικά πράγματα μεταξύ τους. Επίσης αυτό που θα είχε σημασία είναι να ξέρει κάποιος πως άλλαξε το προφίλ σε κάθε περιοχή. Παράλληλα, ακούγεται ότι από την αρχή της πανδημίας είχαμε έναν συγκεκριμένο συνολικό αριθμό κρουσμάτων. Δεν λέει τίποτα αυτό. Αυτούς που είχαμε πριν από ένα χρόνο γιατί τους αθροίζουμε με αυτούς που έχουμε τώρα; Είναι η άχρηστη πληροφορία. Δεν έχει καμία σχέση αυτό. Άλλωστε, οι αριθμοί που ανακοινώνονται αφορούν όσες μολύνσεις έχουν εντοπιστεί, καθώς υπάρχουν και άλλες που δεν τις έχουμε βρει. Είναι γνωστό ότι στην αρχή της πανδημίας κάναμε πολύ λιγότερα τεστ, τώρα κάνουμε πολύ περισσότερα. Άρα μπερδεύουμε… μήλα με πορτοκάλια.

Το άλλο που ήθελα να πω είναι ότι δεν έχει νόημα η αναφορά του αριθμού των διασωληνωμένων. Σημασία έχουν οι νέες διασωληνώσεις… Αυτό που μας δίνεται είναι η απλή καταγραφή δεδομένων χωρίς να παρουσιάζεται η τάση, την οποία πολύ συχνά πρέπει να υπολογίζουμε. Ακόμα και ο αριθμός των τεστ δεν ανακοινώνεται επισήμως. Πρέπει να μπούμε στο δελτίο του ΕΟΔΥ για να ψάξουμε από το διάγραμμα, να το προσεγγίσουμε, να το υπολογίσουμε ώστε να σχηματίσουμε την θετικότητα.

Άρα θα έπρεπε να υπάρχουν στοιχεία ανά περιοχή, ξεχωριστά για τα rapidtests, ξεχωριστά για τα μοριακά τεστ και κυρίως σε ότι αφορά διασωληνώσεις και νοσηλείες να παρατίθεται η τάση και η πορεία».

Τί δεν έγινε καλά και φτάσαμε στη νέα έξαρση

Η συζήτηση με τον Καθηγητή Πνευμονολογίας οδηγείται σε όσα – κατά την γνώμη του – δεν έγιναν καλά, ενώ πλέον είναι δεδομένη η νέα έξαρση της πανδημίας: «Έχω τοποθετηθεί πολλές φορές – τώρα το λένε και άλλοι μαζί με εμένα – ότι δεν χρησιμοποιήσαμε την φύση, τον ήλιο, τον αέρα, κάτι πουκάνουν οι Βόρειες χώρες. Δηλαδή στην Ελλάδα θυμίζω ότι παλαιότερα, τον Μάρτιο, βγαίναμε από το πρωί, πηγαίναμε σούπερ μάρκετ που άνοιγε πολύ νωρίτερα και λειτουργούσε μέχρι στις 9 το βράδυ. Άρα δεν είχαμε συνωστισμό ούτε μέσα στα σούπερ μάρκετ, ούτε έξω. Και μετά οι άνθρωποι είχαν την δυνατότητα να περπατάνε ελεύθερα… Τώρα κάναμε μία άλλη επιλογή, να κλείνουμε τους ανθρώπους μέσα στα σπίτια από τις 7 το απόγευμα ή από τις 9 το βράδυ στην Αθήνα και στην περιοχή μας. Πλέον, είμαστε έναν χρόνο μετά, οι άνθρωποι έχουν ταλαιπωρηθεί, έχουν κουραστεί. Άρα νομίζω ότι μια αντιμετώπιση θα ήταν περισσότερος χρόνος στον εξωτερικό χώρο. Τα παιδιά θα μπορούσαν να κάνουν μαθήματα σε εξωτερικούς χώρους. Θυμίζω ότι στον καιρό της φυματίωσης λειτουργούσαν σχολεία εκτός κτιρίων. Στη Νορβηγία υπάρχουν ακόμη και τώρα εικόνες όπου τα παιδιά, με αραιά θρανία, εκπαιδεύονται έξω.

Παράλληλα, λέω ότι θα έπρεπε να ανοίξουν τα χιονοδρομικά κέντρα – χωρίς τα εστιατόρια – να μπορούν οι άνθρωποι να εκτονωθούν εκεί. Θα έπρεπε μια οικογένεια να έχει τη δυνατότητα να περπατήσει ας πούμε στον Όλυμπο ή στο Πήλιο και να μην αναγκάζεται να είναι δύο χιλιόμετρα γύρω από το σπίτι. Επίσης, όποιος θέλει να μπορούσε να ψαρέψει ή να κυνηγήσει. Όλα αυτά που δια ροπάλου τα απαγορεύσαμε και ουσιαστικά κλείσαμε τους ανθρώπους στο σπίτι. Άρα η δικιά μου πρόταση είναι ζωή στην ύπαιθρο. Αυτό θα ήταν ένα μήνυμα και νομίζω έγινε λάθος στο συγκεκριμένο ζήτημα. Ουσιαστικά κλείσαμε τους ανθρώπους στα σπίτια και από εκεί και πέρα όλοι συζητάνε για την ενδοοικογενειακή μετάδοση. Πώς γίνεται όμως η ενδοοικογενειακή μετάδοση; Γίνεται στο σπίτι από τους ανθρώπους που βρίσκονται μαζί. Δηλαδή αυτό που ακούστηκε από κυβερνητικά χείλη ότι στις γιορτές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς μπορούν να είναι εννιά άτομα στο σπίτι νομίζω ότι ήταν λάθος. Δεν πρέπει να είναι εννιά. Στις γιορτές πρέπει να είναι ο ίδιος πυρήνας της οικογένειας που ήταν και πριν: δυο, τρία, τέσσερα, πέντε άτομα. Και όταν βγουν οι ίδιο άνθρωποι, χωρίς να έρχονται σε επαφή με άλλους, να κερδίζουν όσο γίνεται περισσότερο χρόνο στον θεραπευτικό ήλιο, στον θεραπευτικό αέρα και στην θεραπευτική φύση».

Η πορεία προς το τέλος της πανδημίας

Σχετικά με τα σενάρια που κυκλοφορούν περί σταδιακής άρσης των περιοριστικών μέτρων ο Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης επισημαίνει χαρακτηριστικά: «Εγώ δεν το βαφτίζω σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων. Εγώ το λέω η πορεία προς το τέλος της πανδημίας. Δηλαδή πως θα πάμε το επόμενο διάστημα με έναν λαό κουρασμένο και ταλαιπωρημένο όταν έχουμε αυξήσει την ανοσία. Γιατί αρκετοί από τους ανθρώπους έχουν νοσήσει, διαθέτουν πλέον αντισώματα και αυτό είναι προστατευτικό για τους υπόλοιπους, ενώ επίσης άλλοι έχουν εμβολιαστεί. Άρα έχουμε έναν κουρασμένο πληθυσμό που απέκτησε έναν βαθμό ανοσίας, καθώς νόσησε το 15, το 20 μπορεί και το 30 % ενώ έχει εμβολιαστεί το 10%» και σε άλλο σημείο τονίζει «όταν έχουμε καλές πρακτικές από το εξωτερικό που είναι η φύση, οι συναντήσεις μας στον εξωτερικό χώρο, εμείς επιμένουμε σε μέτρα σκληρά και απαγορευτικά. Επομένως αυτό που έρχεται δεν είναι χαλάρωση. Είναι τι δίνουμε στους κουρασμένους ανθρώπους, που πρέπει να έχουν ένα όραμα ότι τελειώνουμε με την πανδημία. Άλλωστε, μπορούμε να πούμε ότι το 20% έχει αποκτήσει ανοσία καθώς νόσησε από τον ιό και το 10% έχει εμβολιαστεί. Άρα ένας στους τρεις είναι ήδη άνοσος, προστατευμένος».

Ο Καθηγητής Πνευμονολογίας σχολιάζοντας τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν το εμβόλιο της AstraZeneca αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μελετώ τα δεδομένα από την Αγγλία, όπου έγιναν εκατομμύρια εμβολιασμοί και το ποσοστό των ανθρώπων που είχαν κάποια παρενέργεια είναι πολύ μικρό. Επομένως σε αυτήν την φάση δεν θα απέτρεπα κάποιον από το να κάνει το εμβόλιο». Σε ότι αφορά τον ρυθμό με τον οποίο προχωρά ο εμβολιασμός στη χώρα ο κ. Γουργουλιάνης επισημαίνει: «Η ταχύτητα “τρέχει” με βάση τα διαθέσιμα εμβόλια. Άρα νομίζω ότι σε αυτό το σημείο έχω να πω πολύ καλά λόγια. Αυτά τα εμβόλια έχουμε. Η διαδικασία γίνεται με ένα ηλεκτρονικό σύστημα που αξιοποιεί και το ιατρικό δυναμικό. Εγώ για τα εμβόλια δεν γκρινιάζω καθόλου. Θεωρώ ότι κάνουμε το καλύτερο δυνατόν. Δεν πάνε χαμένα. Δεν πετιούνται δόσεις. Νομίζω ότι τα εμβόλια τα αξιοποιούμε όσο γίνεται καλύτερα».

Μεγάλη συζήτηση γίνεται για τον χρόνο που θα απαιτηθεί ώστε να χτιστεί το «τείχος ανοσίας», οδηγώντας την πανδημία – με τα χαρακτηριστικά που είναι έως τώρα γνωστά – στο τέλος της. Ο Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης κάνει ειδική αναφορά σε περιοχές που έχουν μελετηθεί όπως η Δεσκάτη όπου ήδη υπάρχει ένδειξη ότι το 40% του πληθυσμού έχει αποκτήσει ανοσία. «Έχοντας περάσει το δεύτερο κύμα της πανδημίας ένα μέρος του πληθυσμού νόσησε και έτσι απέκτησε αντισώματα. Εάν επομένως προστεθεί και 10% έως 20% μέχρι τον Μάρτιο – Απρίλιο που περιλαμβάνει όσους θα έχουν εμβολιαστεί τότε το ποσοστό φτάνει από 40 έως 60%, χτίζεται τείχος ανοσίας και σταματά η πανδημία.

Στο 60% περίπου είναι το τείχος. Οι εμβολιασμοί προσθέτουν συνέχεια ανοσία σε αυτήν που αποκτήθηκε από το προηγούμενο κύμα και δυστυχώς και από αυτό που ζούμε τώρα».

Κλείνοντας ο Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης κάνει εκτιμήσεις σχετικά με το Πάσχα που έρχεται και την κατάσταση που θα επικρατεί το καλοκαίρι: «Εδώ έχουμε τον μαγικό ελληνικό καιρό, τον μαγικό ελληνικό ήλιο και την θάλασσα. Θυμίζω ότι πέρυσι το καλοκαίρι ήταν εξαιρετικό, καθώς καταγράφαμε διψήφιους αριθμούς μολύνσεων. Είναι αποδεδειγμένο πλέον ότι οι συγχρωτισμοί στον ήλιο είναι λιγότεροι, ο ένας δεν είναι κοντά στον άλλον και ο ιός δεν κολλάει στον εξωτερικό χώρο. Πέρυσι δεν είχαμε εμβόλιο, δεν είχαμε αποκτήσει ανοσία. Το πρώτο κύμα στην περιοχή μας – τον περσινό Μάρτιο – ήταν πολύ ήπιο. Φέτος έχουμε το εμβόλιο. Εφόσον φτάσουμε στο καλοκαίρι και έχει εμβολιαστεί το 30 – 40% του γενικού πληθυσμού αυτό θα είναι πολύ σημαντικό, καθώς θα έχουμε ανοσία μαζί με τον καλό μας τον καιρό. Αν αθροιστούν όλα αυτά προβλέπω ένα εξαιρετικό καλοκαίρι. Τα δεδομένα είναι πολύ καλύτερα σε σχέση με αυτά που είχαμε πέρυσι. Επίσης, εάν βιαστούμε και έχουμε αρκετούς εμβολιασμούς το προσεχές χρονικό διάστημα, δηλαδή εφόσον έρθουν δόσεις από το εξωτερικό, πιθανότατα και το Πάσχα θα μπορούσε να είναι ένα “ελληνικό Πάσχα”. Σίγουρα σε εξωτερικό χώρο με αρνί και κοκορέτσι.

Τα δεδομένα που θα πρέπει να υπάρχουν είναι ο καλός καιρός, η ανοσία που αποκτήθηκε και τα εμβόλια».