Γλυπτά του Παρθενώνα: Στους διευθυντές των Μουσείων η οριστική συμφωνία

Ένα βήμα πριν τη συμφωνία φαίνεται ότι βρίσκεται η Ελλάδα με τη Μεγάλη Βρετανία αναφορικά με το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα καθώς φαίνεται να υπάρχει κοινή συναίνεση όσον αφορά το θέμα της επιστροφής τους στην Ελλάδα. Η λιτή δήλωση του Βρετανού πρωθυπουργού πως «Εάν το βρετανικό μουσείο πει το ναι, η Ντάουνινγκ Στριτ δεν θα σταθεί εμπόδιο» μαρτυρά, εφόσον ξέρει κανείς να διαβάζει πίσω από τις γραμμές, κατ’αρχήν πολιτική συμφωνία, καθώς τόσο ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Βρετανός Κιρ Στάρμερ δείχνουν να μεταφέρουν το θέμα της απόφασης στους διευθυντές των μουσείων, αντιστρέφοντας την πρότερη συνθήκη που ήθελε τους ιθύνοντες του βρετανικού μουσείου να υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα κατεξοχήν πολιτικό ζήτημα.

Εφόσον οι δύο αρχηγοί, συμφωνούν, ύστερα από μια σειρά συναντήσεων, ότι η επιστροφή ή μάλλον καλύτερη η επανένωση του μνημείου είναι παραπάνω από επιτακτική και ότι υπάρχει κοινή βούληση για την επιστροφή τους, οι διευθυντές τόσο του Βρετανικού Μουσείου, όσο και του Μουσείου της Ακρόπολης, Νίκολας Κάλιναν και Νικόλαος Σταμπολίδης αντίστοιχα, αναλαμβάνουν το επόμενο σκέλος που είναι να αποσαφηνιστούν οι λεπτομέρειες και να ξεπεραστούν τα όποια νομικά προσκόμματα.

Το μυστικό στην περίπτωση αυτή, που θα βοηθήσει ώστε να ξεπεραστούν οι επιμέρους δυσκολίες και να λυθεί το ζήτημα της κυριότητας, λέγεται ότι είναι η νομική ορολογία που φάνηκε να επιλέγεται στην περίπτωση του θραύσματος Fagan καθώς και σε άλλες αντίστοιχες κρίσιμες περιπτώσεις επιστροφής θησαυρών. 

Όροι όπως «κοινή χρήση» και «κατάθεση» αντί για δάνειο φαίνεται να λύνουν τα χέρια και στις δυο πλευρές ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα μιας κοινής συμφωνίας και να πετύχουν μια επωφελή συνθήκη. 

Με αυτό τον τρόπο μένει στην άκρη το θέμα της κυριότητας και οι δυο πλευρές μπορούν να επωφεληθούν ώστε τόσο η Ελλάδα να δει επιτέλους τα Γλυπτά να επιστρέφουν στον φυσικό τους χώρο, όσο και η Βρετανία να μπορέσει να φιλοξενήσει στους πλήρως ανακαινισμένους χώρους της εξαίσιους θησαυρούς που θα φιλοξενήσει από την Ελλάδα. Δεδομένου, μάλιστα, ότι ο νέος διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου έχει ταχθεί αναφανδόν προς αυτή την κατεύθυνση, σε αντίθεση με τους προκατόχους του, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η συμφωνία είναι παραπάνω από εφικτή και μάλιστα προς όφελος της Ελλάδας. Συμπλέοντας με τη γενικότερη τάση που προκρίνόσο σ’ ‘νόμιμο’ και ‘ηθικό’ την επιστροφή των θησαυρών στους τόπους καταγωγής της ο Κάλιναν υποστηρίζει ότι η το μουσείο πρέπει να δείξει καλή προαίρεση στο θέμα αυτό και να κάνει το επόμενο βήμα δηλώνοντας αλλαγή στην πολιτική του. 

Η ανανέωση των αιθουσών του Βρετανικού Μουσείου, που τελεί υπό ανακαίνιση, πρέπει να συμπλέει με μια αλλαγή στη φιλοσοφία και αυτό είναι κάτι που υποστήριξε ο ίδιος ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου στις κλειστές συναντήσεις που είχε με τους επιτρόπους, οι οποίοι δείχνουν να πείθονται ότι αυτή είναι η μόνη νόμιμη λύση.

Αισιόδοξος για εξεύρεση λύσης ο διευθυντής του μουσείου της Ακρόπολης

Ιδιαίτερα αισιόδοξος για την εξεύρεση λύσης και την επίτευξη συμφωνίας δήλωσε την περασμένη Παρασκευή στο συνέδριο του travel.gr ο διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης, καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης ο οποίος υποστήριξε ότι πουθενά δεν μπορεί κανείς να χαρεί τα Γλυπτά του Παρθενώνα πέρα από το μουσείο της Ακρόπολης. 

Η δήλωση αυτή ήταν, μάλιστα, σημαδιακή καθώς ο διευθυντής του Μουσείου ήταν ο κατεξοχήν αρμόδιος για την επίτευξη της συμφωνίας αφού με το πάθος του, όπως δήλωσε και η Αγγελική Κοτταρίδη, δεν υπάρχει περίπτωση να μην πείσει τους Βρετανούς ότι αυτός είναι ο μόνος δρόμος. Δεν είναι τυχαίο ότι την παραμονή της συνάντησης του Έλληνα πρωθυπουργού με τον βρετανό ομόλογο του η κυριακάτικη εφημερίδα Ομπζέρβερ φιλοξενούσε αντίστοιχες δηλώσεις του Έλληνα διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης, ο οποίος υποστήριζε ότι τα «Σημειώνουμε εξαιρετική πρόοδο και ότι τα γεγονότα είναι προς όφελος μας» δίνοντας μάλιστα έμφαση στη βρετανική κοινή γνώμη που είναι αναφανδόν υπέρ μας. «Η ριζική αλλαγή στη βρετανική γνώμη δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη» δήλωσε ο καθηγητής Σταμπολίδης στο βρετανικό έντυπο σημειώνοντας πως αυτό το γεγονός, όπως και η αλλαγή πολιτικής ηγεσίας που λειτούργησε σίγουρα υπέρ μας, ήταν «θείο δώρο».

Στη διαφαινόμενη επίτευξη της συμφωνίας σημαντικό ρόλο φαίνεται να έχουν διαδραματίσει εκτός από τις καίριες συζητήσεις των δυο πρωθυπουργών, η νέα διεθνής τάση της επιστροφής των θησαυρών στην οποία αναφέρθηκε και η Υπουργός πολιτισμού κυρία Λίνα Μενδώνη, όσο και η μεταστροφή της κοινής γνώμης και της στάσης των ιθυνόντων του Βρετανικού Μουσείου, το οποίο μέχρι πρότινος παρέμενε ανυποχώρητο. Σημαντικό είναι ότι τη διεύθυνσή του βρετανικού μουσείου ο Νικόλαος Κάλιναν ο οποίος είχε ταχθεί υπέρ της αποκατάστασης των πολιτιστικών αγαθών και της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα ενώ είναι αυτός που κατάφερε να μεταστρέψει και τους επιτρόπους (trustees) του Μουσείου προς αυτή την κατεύθυνση. Σημαντικός ήταν, επίσης, ο ρόλος του στις διαπραγματεύσεις τόσο με την ελληνική πλευρά όσο και με τη νέα υπουργό Πολιτισμού της Μεγάλης Βρετανίας Λίζα Ντήξαν. 

Αλλά επειδή το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών είναι κατεξοχήν θέμα πολιτικό αντιλαμβάνεται κανείς ότι η ημερομηνία της 3ης Δεκεμβρίου θα θεωρηθεί άκρως σημαίνουσα για το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών αν όχι ιστορική, ύστερα από τις δηλώσεις των δυο αρχηγών κρατών, Ελλάδας και Βρετανίας.