Φάρμακα για τον κορωνοϊό: Τα ενθαρρυντικά νέα από τις έρευνες

Σε πραγματικό αγώνα δρόμου έχει επιδοθεί η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα προκειμένου να εμπλουτίσει τη θεραπευτική φαρέτρα των κλινικών γιατρών με νέα «όπλα» κατά της νόσου COVID-19 που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός SARS-CoV-2. Ενθαρρυντικά είναι τα προκαταρκτικά στοιχεία που δημοσιεύουν διάφορες ομάδες ερευνητών ανά τον κόσμο. Πρόκειται για ήδη υπάρχουσες δραστικές ουσίες που δοκιμάζονται πειραματικά έναντι του νέου κορωνοϊού, με τους ειδικούς να υπογραμμίζουν ότι η ερμηνεία των αποτελεσμάτων θα πρέπει να γίνεται με προσοχή. Κάποια εξ αυτών χορηγούνται ήδη και σε Έλληνες ασθενείς με COVID-19.

Το ελληνικό «οπλοστάσιο» κατά του κορωνοϊού

Σύμφωνα με τον χθεσινό απολογισμό του υπουργείου Υγείας, 418 άτομα στη χώρα μας είναι θετικά στον SARS-CoV-2. Εξ αυτών νοσηλευόμενοι είναι 79 και οι 13 βρίσκονται διασωληνωμένοι σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας σε Αθήνα, Πάτρα και Θεσσαλονίκη.

Οι Έλληνες ειδικοί, παρακολουθώντας στενά τις διεθνείς επιστημονικές εξελίξεις και μελετώντας προσεκτικά την σχετική βιβλιογραφία, αξιολογούν ξεχωριστά κάθε νοσηλευόμενο ασθενή πριν από την χορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου.

Στους σοβαρά νοσούντες και προκειμένου να ανακοπεί η περαιτέρω επιδείνωση, δηλαδή η βαριά πνευμονία οδηγήσει σε ανάγκη μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής ή εμφανιστεί νεφρική ανεπάρκεια, χορηγούνται κατά περίπτωση:

- Σταθερός συνδυασμός Λοπιναβίρης/Ριτοναβίρης (σκεύασμα Kaletra)
- Φωσφορική Χλωροκίνη (σκεύασμα Aralen) καθώς εμφανίζει ευρέος φάσματος αντιιϊκή καθώς και αντιφλεγμονώδη δράση. Με βάση αναφορές από την Κίνα, η χρήση του φαρμάκου συνοδεύτηκε από μεγαλύτερη πτώση του πυρετού, βελτίωση βλαβών στην αξονική τομογραφία και συνδυάστηκε με γρηγορότερη ανάρρωση και μεγαλύτερα ποσοστά αρνητικοποίησης του ιικού φορτίου, χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Εναλλακτικά μπορεί να χορηγηθεί Θειϊκή Υδροξυχλωροκίνη (σκεύασμα Plaquenil).
- Σταθερός συνδυασμός Νταρουναβίρης\Κομπισιστάτης (σκεύασμα Rezolsta) : δεν υπάρχουν πολλά κλινικά στοιχεία για τη δράση του αλλά υπάρχουν θετικά in vitro δεδομένα δραστικότητας κατά του ιού.
- Ρεμντεσιβίρη, ένα ανάλογο νουκλεοτιδίων που έχει βρεθεί να έχει δράση σε ευρύ φάσμα ιών, περιλαμβανομένου του SARS-nCoV2 αλλά και των ιών SARS, MERS, Ebola και Marburg.

«Όλα τα προαναφερόμενα φάρμακα, πρέπει να τονίσουμε ότι, χορηγούνται αποκλειστικά σε νοσηλευόμενους ασθενείς και πάντα σε συνάρτηση με την κλινική τους εικόνα και αφού έχει προηγηθεί μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας», τονίζει ο κ. Δρόσος Καραγεωργόπουλος, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Επιμελητής στην Δ’ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Νοσοκομείο «Αττικόν».

Ξεκαθαρίζει μάλιστα ότι, καμιά εκ των προαναφερόμενων δραστικών ουσιών δεν έχει κλινική ένδειξη για τη νόσο COVID-19 και «γι’ αυτό είμαστε ιδιαιτέρως προσεκτικοί στη χορήγηση τους. Αυτό που έχει αξία να τονιστεί είναι ότι οι δεν πρέπει να σπεύδουμε ως πολίτες στα φαρμακεία και να αγοράζουμε όποιο σκεύασμα ακούμε ότι δοκιμάζεται έναντι του κορωνοϊού. Αγοράζοντας άκριτα φάρμακα, πρώτον εκθέτουμε εαυτούς σε μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω των πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών και δεύτερον μειώνουμε έτσι την ποσότητα των φαρμάκων γι’ αυτούς που τα έχουν πραγματικά ανάγκη. Ο θεράπων ιατρός είναι αυτός που αποφασίζει για τη φαρμακευτική αγωγή», καταλήγει ο κ. Καραγεωργόπουλος.

Αφορμή για την δήλωση του έγκριτου Έλληνα Παθολόγου-Λοιμωξιολόγου, που έχει συμμετάσχει σε πολλές διεθνείς κλινικές μελέτες όταν εργαζόταν στο Νοσοκομείο Royal Free του Λονδίνου, η πληροφορία ότι αρκετοί συμπολίτες μας έσπευσαν χθες στα φαρμακεία να αγοράσουν σκευάσματα που περιέχουν Θειϊκή Υδροξυχλωροκίνη. Πρόκειται για φθηνά φάρμακα με ελάχιστες παρενέργειες που έχουν λάβει έγκριση για τη θεραπεία της ελονοσίας, του ερυθηματώδους λύκου και της οξείας ή χρόνιας ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Νωρίτερα χθες Τετάρτη, είχε αναπαραχθεί στα διεθνή και εγχώρια μέσα ενημέρωσης ότι ο Γάλλος έγκριτος καθηγητής Λοιμωξιολογίας, Ντιντιέ Ραούλ από το Μεσογειακό Πανεπιστημιακό Νοσοκομειακό Ινστιτούτο Μολυσματικών Νόσων της Μασσαλίας ανακοίνωσε ότι το σκεύασμα Plaquenil βελτιώνει πολύ την εξέλιξη της νόσου COVID-19. Αναφορά στην είδηση έκανε και κατά τη χθεσινή ενημέρωση των συντακτών του υπουργείου Υγείας ο εκπρόσωπος για τον νέο κορωνοϊό, καθηγητής κ. Σωτήρης Τσιόδρας λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «υπάρχουν κάποια ενθαρρυντικά δεδομένα. Ειδικά γι' αυτό το θέμα αναμένουμε ειδικές οδηγίες, από ειδική ομάδα εργασίας και συνεδριάζει σήμερα (χθες) υπό την προεδρία του κ. Γαργιαλιάνου, προέδρου της Εταιρείας Λοιμώξεων».

Ένα φθηνό φάρμακο κατά της COVID-19

Ο διάσημος Γάλλος Λοιμωξιολόγος προχώρησε σε μικρού εύρους κλινικές μελέτες αφού είχαν προηγηθεί δοκιμές χορήγησης του Plaquenil στην Κίνα τον περασμένο Φεβρουάριο.

Έτσι χορήγησε το σκεύασμα σε 24 ασθενείς και όπως αναφέρει έπειτα από έξι ημέρες ο κορωνοϊός είχε εξαφανιστεί στα τρία τέταρτα αυτών. Συγκεκριμένα οι ασθενείς έλαβαν 600mg, την μικρότερη δυνατή δόση δηλαδή, ημερησίως για επτά ημέρες. Πρόθεση του Δρ. Ραούλ και της ομάδας του είναι να επεκτείνει το θεραπευτικό αυτό πρωτόκολλο σε περισσότερους ασθενείς με νόσο COVID-19.

Η γαλλική φαρμακευτική εταιρεία Sanofi, κάτοχος της άδειας του εν λόγω σκευάσματος ανακοίνωσε ότι προτίθεται να δεσμεύσει ποσότητες του ώστε να διατεθούν στην έρευνα και θεραπεία των ατόμων που έχουν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2. Σύμφωνα την εταιρεία υπάρχουν αρκετές εκατομμύρια δόσεις Υδροξυχλωροκίνης στα εργαστήρια της, ώστε να χορηγηθούν, εφόσον οι κλινικές έρευνες εξελιχθούν ομαλά, σε 300.000 ασθενείς.

Πάντως ο Γάλλος υπουργός Υγείας, Ολιβιέ Βεράν έσπευσε να τονίσει ότι οι δοκιμές του φαρμάκου θα πρέπει να γίνουν σε μεγάλο αριθμό ασθενών προκειμένου να επαληθευθούν τα προκαταρκτικά συμπεράσματα του Δρ. Ραούλ.

Σχολιάζοντας τα τεκταινόμενα στην Γαλλία, κύκλοι του ελληνικού παραρτήματος της Sanofi υπογραμμίζουν στο protothema.gr και το ygeiamou.gr ότι η μητρική εταιρεία είναι έτοιμη να συνδράμει στην κλινική έρευνα για την εξεύρεση αποτελεσματικής θεραπείας έναντι του νέου κορωνοϊού, ωστόσο τα αποτελέσματα είναι προκαταρκτικά και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως κάτι περισσότερο απ’ αυτό.

Ένα αντιγριπικό από την Ιαπωνία

Πιο απτά θεωρούνται, ωστόσο, τα αποτελέσματα που ανακοίνωσαν οι υγειονομικές αρχές της Κίνας, που αποτέλεσε και την «αφετηρία» της πανδημίας, την περασμένη Τρίτη για ένα αντι-ιϊικό φάρμακο.

Υποστηρίζουν ότι, ένας ευρέος φάσματος αναστολέας της πολυμεράσης του ιικού RNA, η φαβιπιραβίρη (Avigan) της ιαπωνικής φαρμακευτικής εταιρείας Fujifilm Toyama Chemical, είναι αποτελεσματική έναντι της COVID-19.

Η φαβιπιραβίρη έχει αναπτυχθεί από το 2014 ως αντι-ιϊκό φάρμακο κατά στελεχών της εποχικής γρίπης και έχει λάβει έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων (FDA). Στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Βρετανία έχει δοκιμαστεί έναντι του ιού Έμπολα. «Η ερευνητική ομάδα στην οποία συμμετείχα ως μέλος του Royal Free Hospital στο Λονδίνο χορήγησε το 2014 τη φαβιπιραβίρη σε ασθενείς στο πλαίσιο κλινικής μελέτης ως προφυλακτική αγωγή μετά την έκθεση στον ιό Έμπολα. Δυστυχώς δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και η έρευνα σταμάτησε. Στην Ελλάδα, δεν είναι διαθέσιμο το Avigan», εξηγεί στο protothema.gr και το ygeiamou.gr ο κ. Δρόσος Καραγεωργόπουλος.

Πάντως ο Zhang Xinmin, διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Βιοτεχνολογίας της Κίνας, την περασμένη Τρίτη ανακοίνωσε ότι σε δύο κλινικές μελέτες που έγιναν στην Ουχάν (την εστία της επιδημίας) και στη Σενζεν, με τη συμμετοχή 240 και 80 ασθενών, αντίστοιχα, το εν λόγω αντι-ιϊκό φάρμακο απεδείχθη αποτελεσματικό έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2.

Μάλιστα κατά τη διάρκεια συνεδρίου στο Πεκίνο στις 17 Μαρτίου, ο κ. Zhang δήλωσε ότι η φαβιπιραβίρη ήταν αποτελεσματική έναντι των σχετιζόμενων με τον κορωνοϊό συμπτωμάτων, περιλαμβανομένης της πνευμονίας. Μάλιστα υποστήριξε ότι δεν παρατηρήθηκαν εμφανείς ανεπιθύμητες ενέργειες στους συμμετέχοντες.

Σύμφωνα με τον Κινέζο αξιωματούχο το Avigan χορηγήθηκε σε 35 ασθενείς στο Νοσοκομείο Third People's Hospital της Σενζέν, ενώ προς σύγκριση είχε συγκροτηθεί και ομάδα ελέγχου 45 ατόμων που δεν έλαβε το φάρμακο. Η θετική επίδραση (βελτίωση της κλινικής εικόνας του ασθενή) του φαρμάκου άρχισε να είναι ορατή από την τέταρτη ημέρα λήψης του, εν αντιθέσει με το διάστημα των 11 ημέρων για την ομάδα ελέγχου. Επίσης ο ακτινογραφικός έλεγχος επιβεβαίωσε τις βελτιώσεις επί των πνευμονικών ευρημάτων στο 91% των ασθενών που είχαν πάρει Avigan.

Ο Zhang Xinmin τάσσεται επισήμως υπέρ της χρήσης του αντι-ιϊκού φαρμάκου στη θεραπεία της νόσου COVID-19 και μάλιστα είπε ότι κινεζική φαρμακευτική εταιρεία έχει λάβει άδεια από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων της Κίνας να προχωρήσει σε μαζική παραγωγή του διασφαλίζοντας την σταθερή διοχέτευσή του στις δομές υγείας της χώρας.