Ερώτηση Ξανθού για το πρόγραμμα PHILOS που αφορά την υγεία των προσφύγων

Το πλήρες κείμενο της ερώτησης

Θέμα: Στον «αέρα» με ευθύνη της κυβέρνησης το Πρόγραμμα PHILOS  για την  υγεία  των προσφύγων –μεταναστών  

Σε λίγες μέρες (31/12/2021) λήγει το πρόγραμμα PHILOS ΙΙ για την υγειονομική φροντίδα των προσφύγων-μεταναστών και τόσο ο ΕΟΔΥ (που είναι ο φορέας υλοποίησης), όσο  και το Υπουργείο Υγείας δεν έχουν τοποθετηθεί δημόσια για τις προθέσεις τους όσον αφορά τη συνέχιση του , ούτε φυσικά έχουν διασφαλίσει την αναγκαία χρηματοδότηση από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία και τις θέσεις εργασίας των εκατοντάδων υγειονομικών που σήμερα παρέχουν υπηρεσίες στον προσφυγικό πληθυσμό.

Πιο συγκεκριμένα, σήμερα στο πρόγραμμα PHILOS ΙΙ εργάζονται 270 υγειονομικοί σε δομές του δημόσιου συστήματος υγείας (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, ΕΚΑΒ), 350 στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) και στα Κέντρα Φιλοξενίας Προσφύγων - Μεταναστών, ενώ το πρόγραμμα υποστηρίζεται από 50 διοικητικούς  υπαλλήλους.  Όλοι αυτοί  οι  670 συμβασιούχοι θα απολυθούν εάν δεν ανανεωθεί άμεσα το πρόγραμμα και, το πιο σημαντικό, θα βρεθούν χωρίς ιατροφαρμακευτική  περίθαλψη χιλιάδες πρόσφυγες που είναι εγκλωβισμένοι στη χώρα. 

Τα προγράμματα PHILOS I & II με τίτλο «Ολοκληρωμένη επείγουσα παρέμβαση υγείας για την προσφυγική κρίση», σχεδιάστηκαν και υλοποιούνται από το 2017 με σκοπό τη διασφάλιση της υγείας του προσφυγικού πληθυσμού και την προστασία της Δημόσιας Υγείας. Με ενέργειες της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ εξασφαλίστηκαν τρεις διαδοχικές χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (DG HOME) για την ενίσχυση του δημοσίου συστήματος υγείας αρχικά στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου (μέσω του ISF- EMAS ύψους 3.3εκ.ευρώ) και κατόπιν σε όλη την Επικράτεια (μέσω του ΑMIF: PHILOS I με ενίσχυση 24εκ.Ε. και Philos IΙ με 53 εκ. Ε.). Η υλοποίηση της «Ολοκληρωμένης επείγουσας παρέμβασης υγείας για την προσφυγική κρίση», δηλαδή των PHILOS I & II, ανατέθηκε στον ΕΟΔΥ ως φορέα υλοποίησης. 

Πέντε χρόνια μετά την πρώτη εξασφάλιση χρηματοδότησης (μέσω του ISF- EMAS 3.3εκ.Ε.) το 2016, το πρόγραμμα έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη του, έχοντας αφήσει το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό χωρίς εξοπλισμό, μέσα ατομικής προστασίας, εκπαίδευση και υποστήριξη, υποχρεώνοντας το να αναλάβει αλλότρια καθήκοντα ( πχ κάλυψη αναγκών σε εμβολιαστικά κέντρα) και οδηγώντας  έτσι σε επαγγελματική εξουθένωση (σ. burn out) και παραιτήσεις μεγάλο μέρος των εργαζομένων. Στις 9/12/2021 πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση του Σωματείου Εργαζομένων του προγράμματος PHILOS με τον πρόεδρο του ΕΟΔΥ κ. Θεοκλή Ζαούτη, χωρίς όμως να δοθούν σαφείς απαντήσεις σχετικά με την  ανανέωση των συμβάσεων και την  προοπτική του προγράμματος. 

Παράλληλα έχουν αναρτηθεί στη Διαύγεια μία σειρά Εγκρίσεων Σχεδίων Υλοποίησης με δικαιούχο την Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας και συνδικαιούχους τις ΥΠΕ με τίτλο «Δράσεις θωράκισης της Δημόσιας Υγείας στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, μέσω πρόληψης, έγκαιρης ανίχνευσης και αντιμετώπιση της επιδημίας Covid-19 σε χώρους φιλοξενίας μετακινούμενων πληθυσμών, μεταναστών/προσφύγων» συγχρηματοδοτούμενες από τα Ε.Π. Περιφερειών ανά την Επικράτεια, οι οποίες ωστόσο προβλέπουν υγειονομικό προσωπικό μόνο εντός των δομών φιλοξενίας και κράτησης, δηλαδή στα Προαναχωρησιακά Κέντρα (ΠΡΟ.ΚΕ.ΚΑ), στην Ύπατη Αρμοστεία, στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης μεταναστών και προσφύγων (ΚΥΤ) και στα Κρατητήρια.

Ωστόσο τα συγκεκριμένα Σχέδια Δράσης α) δεν προβλέπουν ενίσχυση του ΕΣΥ και της ΠΦΥ, όπως αρχικά προβλεπόταν στα προγράμματα PHILOS β) περιορίζονται σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό αποκλείοντας άλλες ειδικότητες που έχουν σχέση με την ψυχοκοινωνική φροντίδα του προσφυγικού πληθυσμού η οποία είχε συμπεριληφθεί στο αρχικό σχέδιο των προγραμμάτων PHILOS , γ) αναφέρονται, όπως υποδηλώνει ο τίτλος, μόνο στη συνθήκη της πανδημίας Covid-19 και όχι σε μία ολοκληρωμένη παρέμβαση για την προστασία της υγείας μιας κατεξοχήν ευάλωτης πληθυσμιακής ομάδας όπως οι πρόσφυγες-μετανάστες , οι οποίοι είναι γνωστό ότι διαβιούν στις πλέον ακατάλληλες συνθήκες και έχουν αυξημένες ανάγκες υγειονομικής φροντίδας . 

Επειδή, οι ευάλωτοι πληθυσμοί έχουν ανάγκη  εξειδικευμένης και  ολοκληρωμένης υγειονομικής φροντίδας και κρατικής μέριμνας για την προστασία της υγείας τους αλλά και της δημόσιας υγείας σε συνθήκη πανδημίας.

Επειδή η προστασία της υγείας των προσφύγων και αιτούντων άσυλο υπόκειται στο διεθνές δίκαιο και  συνιστά απαράγραπτο ανθρώπινο δικαίωμα.

Επειδή , όπως έχει διακηρύξει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας , «δεν υπάρχει  προστασία της Δημόσιας Υγείας χωρίς φροντίδα για την υγεία των προσφύγων-μεταναστών» .   

Επειδή εκατοντάδες εργαζόμενοι και εργαζόμενες στον υγειονομικό τομέα κινδυνεύουν να βρεθούν άνεργοι.

Επειδή η συνθήκη της πανδημίας έχει αποδείξει περίτρανα πως δεν περισσεύει κανένας στο δημόσιο σύστημα υγείας.

Ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:

1. Σε ποιες ενέργειες έχει προβεί ο Ε.Ο.Δ.Υ. ως εποπτευόμενος φορέας υλοποίησης του  προγράμματος PHILOS ΙΙ προκειμένου να διασφαλιστεί μετά τις 31/12/2021 η ανανέωση των συμβάσεων του προσωπικού που υπηρετεί και η βιώσιμη χρηματοδότηση της φροντίδας υγείας των προσφύγων-μεταναστών;

2. Σε ποιες ενέργειες προτίθεται να προβεί προκειμένου να εξασφαλίσει την μετατροπή των συμβάσεων ΙΔΟΧ σε ΙΔΑΧ, καθώς οι εργαζόμενοι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες τόσο στις δομές φιλοξενίας όσο και σε δομές του  ΕΣΥ ; Πως θα κατοχυρωθούν τα εργασιακά τους δικαιώματα και θα αναβαθμιστούν οι συνθήκες παροχής ιατρικών και νοσηλευτικών  υπηρεσιών; 

3. Θα αναλάβει, ως οφείλει,  το Υπουργείο Υγείας την πολιτική-επιστημονική-οργανωτική ευθύνη της υγείας των προσφύγων-μεταναστών ή θα συνεχιστεί η ασάφεια ρόλων και αρμοδιοτήτων μεταξύ των Υπουργείων Υγείας  και  Μεταναστευτικής Πολιτικής, μεταναστών ή θα συνεχιστεί η ασάφεια ρόλων και αρμοδιοτήτων μεταξύ των Υπουργείων Υγείας  και  Μεταναστευτικής Πολιτικής ;