Ένα σχολείο...«πρόσφυγας» παρουσιάζει την ιστορία του και την ιστορία της πόλης

Ακολούθησε το κύμα των προσφυγικών πληθυσμών μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και από τη Μερζιφούντα του Πόντου όπου «ζούσε» από το 1886, έφτασε στη Θεσσαλονίκη το 1924. Το περιπετειώδες ταξίδι του, την πλούσια ιστορία του και τα εκατό χρόνια παρουσίας του στην πόλη, παρουσιάζει το Κολλέγιο Ανατόλια, μέσα από μία έκθεση στο Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού.
Η ιστορική διαδρομή του εκπαιδευτικού μη κερδοσκοπικού οργανισμού, εκτυλίσσεται σε τρεις ηπείρους (Αμερική, Μικρά Ασία και Ευρώπη) και διατρέχει τρεις αιώνες (από τον 18ο έως τον 21ο) κι όμως θα επιχειρηθεί να ...χωρέσει στην έκθεση με τίτλο «FUTURE COMETH - Κολλέγιο Ανατόλια. 100 Χρόνια στη Θεσσαλονίκη». 

«Αυτό που θέλουμε να αναδείξουμε στην έκθεση είναι δύο πράγματα: Το ένα αφορά το πώς το σχολείο -ως πρόσφυγας και αυτό, ήρθε στην Ελλάδα από τη Μικρά Ασία και πώς η πορεία του όλη, η ιστορική του διαδρομή, έχει μια άρρηκτη σχέση με τη διαδρομή και την εξέλιξη της πόλης», δήλωσε σε συνέντευξη τύπου ο πρόεδρος του Κολλεγίου Ανατόλια Δρ Πάνος Βλάχος. 

Την ιστορία αυτή θα «αφηγηθούν» σπάνιες φωτογραφικές, έγγραφα, αντικείμενα, ιστορικά ντοκουμέντα και σύγχρονα τεκμήρια, μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που είχαν σχέση με το σχολείο. «Θα βασιστούμε σε ιστορίες ανθρώπων, οι οποίοι μας επέτρεψαν να μείνουμε πιστοί στις τέσσερις θεμελιακές μας αρχές και στην αποστολή μας, που είναι η αριστεία, η καινοτομία, η κοινωνική υπευθυνότητα και η συμπερίληψη», συμπλήρωσε ο κ. Βλάχος. 

Η έκθεση, που έχει τεθεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, διαρθρώνεται σε τρεις βασικές ενότητες. «Ξεκινάμε εισαγωγικά με την ενότητα που περιγράφει τα πρώτα χρόνια από το 1886 στο 1924 όπου το σχολείο εγκαταλείπει τη Μερζιφούντα της Μικράς Ασίας και έρχεται στη Θεσσαλονίκη. Η δεύτερη ενότητα περιγράφει την ταυτότητα του σχολείου, τη δομή του σχολείου ως εκπαιδευτικός οργανισμός και τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα μέσα σε αυτά τα 100 χρόνια», εξηγεί ο ένας εκ των επιμελητών της έκθεσης Στέργιος Γαλίκας, από το δημιουργικό γραφείο Post-Spectacular Office/P-SO, που ανέλαβε τη μορφοποίηση του αφηγήματος και τον σχεδιασμό της.

Το κεφάλαιο της Θεσσαλονίκης ξεκινά πριν από εκατό χρόνια, όταν δημιουργήθηκε η πρώτη τάξη του σχολείου επί ελληνικού εδάφους, στις πρόχειρες εγκαταστάσεις ενός εγκαταλελειμμένου καζίνο στη Χαριλάου, με δεκατρείς πρόσφυγες μαθητές. Ο επισκέπτης θα δει πώς το Κολλέγιο «ρίζωσε» στην πόλη και συμπορεύτηκε μαζί της σε όλα τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα: τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη Γερμανική Κατοχή, τον Εμφύλιο, τη Δικτατορία, την εισβολή στην Κύπρο. «Η τρίτη ενότητα προσπαθεί να παρουσιάσει το Κολλέγιο μέσα από τα μάτια των παιδιών, μέσα από τον ελεύθερο τους χρόνο και από τις δράσεις που το σχολείο αναπτύσσει παράλληλα με το βασικό του εκπαιδευτικό πρόγραμμα», καταλήγει ο κ. Γαλίκας. 
Στους δύο βασικούς στόχους της έκθεσης, αναφέρθηκε η επιμελήτρια της έκθεσης, Αλκμήνη Πάκα, καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ. «Πρώτον να αναδείξουμε τη μοναδική ιστορία ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος που βρίσκεται σ’ αυτήν την πόλη και που δεν είναι γνωστή στους ανθρώπους που γνωρίζουν την ύπαρξή του και δεύτερον, μέσα από ιστορίες ανθρώπων, να παρουσιάσουμε τη φιλοσοφία του και τις εκπαιδευτικές του αξίες», είπε χαρακτηριστικά. 

Υπογράμμισε ακόμα την εκτεταμένη έρευνα πηγών που χρειάστηκε να κάνουν εδώ και έναν χρόνο που προετοιμάζεται η συγκεκριμένη έκθεση και το πώς τελικά επιλέχθηκε το υλικό. «Οι ιστορίες ήταν πάρα πολλές κι αυτό ήταν ένα πρόβλημα που έπρεπε να λύσουμε. Έπρεπε δηλαδή να βρούμε μία δομή για την παρουσίαση αυτού του υλικού, που να μπορεί να παρασύρει τον επισκέπτη και να του μάθει αυτά που είχαμε βάλει σαν στόχους», τόνισε η κ. Πάκα.

Ο τίτλος της έκθεσης «Future Cometh» (Το μέλλον έρχεται), λειτουργεί ως υπενθύμιση του παρελθόντος και ταυτόχρονα εφαλτήριο για το μέλλον, με βάση τις τέσσερις ιδρυτικές, θεμελιώδεις αρχές του Κολλεγίου, ενώ είναι εμπνευσμένος από τον ύμνο του Ανατόλια «Morning Cometh» (Ξημερώνει), που γράφτηκε το 1916 ως μήνυμα ότι ακόμη και στους πιο δύσκολους καιρούς μπορεί κανείς να ελπίζει σε μία νέα ανατολή, σε μία νέα αρχή. 

Η επετειακή έκθεση θα φιλοξενηθεί από τις 4 Οκτωβρίου έως τη 1 Δεκεμβρίου 2024 στην Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων «Κυριάκος Κρόκος» του Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης. «Είναι ένα μουσείο ανοιχτό προς όλους, προσβάσιμο, εξωστρεφές και προσπαθεί με την ποικιλία των δραστηριοτήτων του -που δεν επικεντρώνονται μόνο στα στενά όρια της προβολής του βυζαντινού και μεταβυζαντινού πολιτισμού, να είναι ένα κέντρο διαλόγου, δημοκρατίας, αποδοχής του άλλου, επικοινωνίας και να υπηρετεί κατ’ αυτόν τον τρόπο τον κοινωνικό του ρόλο», σημείωσε από την πλευρά της η Γενική Διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Δρ Αγαθονίκη Τσιλιπάκου. 

Η είσοδος για το κοινό στην έκθεση είναι ελεύθερη, ενώ θα ακολουθήσουν κι άλλες δράσεις στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για τα εκατό χρόνια του Κολλεγίου Ανατόλια.