Ασφαλιστικές εισφορές στις αποδείξεις δαπάνης

Οριστική λύση στο θέμα της καταβολής ασφαλιστικών εισφορών από όσους αμείβονται με αποδείξεις δαπάνης, που πλέον ονομάζονται παραστατικά παρεχόμενων υπηρεσιών, δίνει διάταξη του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων που αναμένεται να κατατεθεί στο σχέδιο νόμου για την επικουρική ασφάλιση και προβλέπει εισφορά στο 20,28% της καθαρής αξίας του παραστατικού, με ανώτατο όριο τα 210 ευρώ τον μήνα. 

Η νέα διάταξη θα ενταχθεί στο σχέδιο νόμου που έχει επεξεργαστεί η ομάδα του υφυπουργού Εργασίας Πάνου Τσακλόγλου για το νέο κεφαλαιοποιητικό ταμείο επικουρικής ασφάλισης κι έρχεται να ξεδιαλύνει το τοπίο που παρέμενε θολό από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου και εφεξής, με αποτέλεσμα η εργασία και η αμοιβή με τις λεγόμενες αποδείξεις δαπάνης να αποτελούν πολλές φορές ένα μέσο υποκατάστασης αφενός της εξαρτημένης μισθωτής εργασίας, αφετέρου της ασφάλισης της εργασίας και της καταβολής των αντίστοιχων εισφορών.

Με την προτεινόμενη ρύθμιση, που παρουσιάζει η «Κ», αντικαθίσταται το άρθρο 55 του ν. 4509/2017. Ορίζεται ότι για τα πρόσωπα που αμείβονται με αποδείξεις δαπάνης (στο εξής παραστατικά παρεχόμενων υπηρεσιών – ΠΠΥ) καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές υπέρ e-ΕΦΚΑ για κύρια σύνταξη και για παροχές σε είδος και σε χρήμα. 

Η εισφορά υπολογίζεται επί της καθαρής αξίας του παραστατικού και διαμορφώνεται σε 13,33% υπέρ κύριας ασφάλισης και σε 6,95% υπέρ υγειονομικής περίθαλψης, εκ της οποίας 6,45% για παροχές σε είδος και 0,50% για παροχές σε χρήμα. 

Η παρακρατούμενη εισφορά υπέρ κύριας ασφάλισης δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό της πρώτης ασφαλιστικής κατηγορίας για τους ελεύθερους επαγγελματίες, ήτοι 155 ευρώ τον μήνα, ενώ η παρακρατούμενη εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 55 ευρώ τον μήνα. Συνολικά, δηλαδή, η παρακρατούμενη εισφορά δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 210 ευρώ τον μήνα.

Οι εισφορές βαρύνουν τον ασφαλισμένο στο σύνολό τους. Ομως, υπόχρεος παρακράτησης και απόδοσης είναι ο εκδότης του παραστατικού. Οι εισφορές πρέπει να δηλώνονται στον ΕΦΚΑ μέσω αναλυτικής περιοδικής δήλωσης μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου της έκδοσης του παραστατικού μήνα και θα καταβάλλονται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου της δήλωσης μήνα. Σε περιπτώσεις εκπρόθεσμης υποβολής ή καταβολής επιβάλλονται, εις βάρος του εκδότη, οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία επιβαρύνσεις.

Ο χρόνος ασφάλισης

Σύμφωνα με τη διάταξη, ο χρόνος ασφάλισης προκύπτει ως το πηλίκο της συνολικά καταβαλλόμενης εισφοράς για κύρια ασφάλιση διά της πρώτης ασφαλιστικής κατηγορίας των 155 ευρώ. Εάν το αποτέλεσμα είναι ίσο ή μεγαλύτερο από 1, τότε δημιουργείται ένας πλήρης μήνας ασφάλισης. Σε περίπτωση που προκύπτει μικρότερο ποσό, δημιουργούνται οι αντίστοιχες ημέρες ασφάλισης, οι οποίες αποτυπώνονται ως υποδιαιρέσεις του μήνα, για λόγους συμβατότητας με τις καταστατικές διατάξεις του π. ΟΑΕΕ. Ο χρόνος ασφάλισης που προκύπτει δεν μπορεί να ξεπερνά τον ένα πλήρη μήνα ανά απόδειξη δαπάνης (25 ημέρες ασφάλισης), με ημερομηνία έναρξης την πρώτη του μηνός που εκδίδεται το παραστατικό.

Ο συντάξιμος μισθός βάσει του οποίου υπολογίζεται η σύνταξη προσδιορίζεται κατά τη συνήθη διαδικασία εύρεσης συντάξιμων αποδοχών για μη μισθωτούς. Δηλαδή, η καταβληθείσα εισφορά διαιρείται με τον συντελεστή 0,20.  Σε περίπτωση παράλληλης ασφάλισης για υγειονομική περίθαλψη σε μη εντασσόμενο στον ΕΦΚΑ φορέα, με βάση την οποία έχει δοθεί εξαίρεση από την καταβολή διπλών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ, καταβάλλεται εισφορά υγείας μόνο στον φορέα που έχει επιλεγεί με βάση τις διατάξεις του.

Προσοχή, όμως: Η διάταξη ορίζει πως η υποχρέωση καταβολής εισφορών δεν καταργεί τις γενικές, ειδικές και καταστατικές διατάξεις περί υπαγωγής στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ. 

Ποιοι εξαιρούνται

Από την υποχρέωση ασφάλισης και καταβολής εισφορών εξαιρούνται τα πρόσωπα υπέρ των οποίων εκδίδεται η απόδειξη δαπάνης (ΠΠΥ) για τα εξής:

α) Εσοδα από πνευματικά ή συγγενικά δικαιώματα επί έργων.

β) Εσοδα από παραχώρηση δικαιώματος εκμετάλλευσης διπλώματος ευρεσιτεχνίας.

γ) Αμοιβές από συμπτωματική πώληση προσωπικών περιουσιακών στοιχείων που δεν συνιστούν εμπορική δραστηριότητα.

Τι ισχύει για το 2019

Για το διάστημα από 1.2.2019 έως 31.12.2019 θα διενεργηθεί η εκκαθάριση των εισφορών που έχουν καταβληθεί από αποδείξεις δαπάνης (ΠΠΥ) διαιρώντας το συνολικό ετήσιο ποσό των εισφορών που έχει καταβληθεί για κύρια σύνταξη διά του ποσού της πρώτης ασφαλιστικής κατηγορίας των ελεύθερων επαγγελματιών (155 ευρώ). 

Ο χρόνος ασφάλισης που θα προκύψει από την εκκαθάριση δεν μπορεί να ξεπερνά τους 11 πλήρεις μήνες ασφάλισης. Στη συνέχεια οι καταβληθείσες εισφορές για κύρια ασφάλιση επιμερίζονται ισομερώς στους μήνες ασφάλισης που δημιουργούνται. 

Οι νέες ρυθμίσεις που παρουσιάζει η «Κ» ισχύουν για αποδείξεις δαπάνης (ΠΠΥ) που εκδίδονται από 1.1.2020 και μετά. Ειδικά για παραστατικά που εκδίδονται βάσει γραπτών συμβάσεων που είχαν καταρτιστεί πριν από την 1.2.2019, οι νέες προβλέψεις έχουν εφαρμογή από 1.9.2021. 

Τέλος, οι εξαιρέσεις αφορούν παραστατικά που θα εκδοθούν από την ψήφιση και δημοσίευση του νέου άρθρου.

Με απόφαση του υπουργού Εργασίας θα καθοριστούν θέματα όπως ο χρόνος και ο τρόπος δήλωσης των στοιχείων του παραστατικού από τον εκδότη στον ΕΦΚΑ, η διαδικασία απόδοσης των ασφαλιστικών εισφορών, ο τρόπος υπολογισμού του χρόνου ασφάλισης για τα ανωτέρω πρόσωπα, η κατανομή του υπολογιζόμενου χρόνου, η διαδικασία εξαίρεσης, τα κριτήρια και η διαδικασία ελέγχου ορθής υπαγωγής, καθώς και οι λεπτομέρειες περί εκκαθάρισης και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.