Φαίνεται πως η πανδημία μετακυλίει σημαντικές αποφάσεις μας σε βάθος χρόνου. Η αναβλητικότητα και η στασιμότητα, αναμφίβολα, είναι ανασταλτικοί παράγοντες. Κι αυτό γιατί η ζωή τρέχει. Οι ανάγκες της χώρας δεν μπορούν να περιμένουν.
Άλλωστε, αν ψάξουμε να βρούμε πού οφείλεται η υστέρησή μας -παραγωγική, οικονομική, αναπτυξιακή-, εύκολα διαπιστώνουμε ότι οφείλεται στον ετεροχρονισμό, για τον οποίο κάποτε είχε μιλήσει ο Ανδρέας Παπανδρέου. Με απλά λόγια, με τη μετάθεση καίριων προτεραιοτήτων το μόνο που επιτυγχάνουμε είναι να καθυστερούμε την εναρμόνισή μας με τις προηγμένες ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Όπως γράψαμε χθες, το Συμβούλιο της Επικρατείας ανέβαλε για τις 22 Σεπτεμβρίου 2021 τη συζήτηση της ένστασης, στην οποία προσέφυγαν οι φορείς της Σητείας για τον Υβριδικό Σταθμό Αμαρίου. Έτσι για άλλη μια φορά το συγκεκριμένο ζήτημα τίθεται σε αναμονή. Και μάλιστα, την ώρα που ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξαγγέλλει τις κυβερνητικές προτάσεις για την απορρόφηση των 32,9 δις ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης.
Το δε 37% των χρηματοδοτικών αυτών πόρων θα αξιοποιηθεί για την πράσινη ανάπτυξη. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι επενδύσεις για τα έργα καθαρής ενέργειας θα ανέρχονται στο ποσό των 450 εκατομμυρίων ευρώ. Και θα αφορούν αποθήκευση ενέργειας, αντλησιοταμίευση, μπαταρίες, υδροηλεκτρικά και αιολικά.
Παρά τις δυστοκίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς τους εμβολιασμούς, η αλήθεια είναι ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί πράγματι τη σημαντικότερη τομή των τελευταίων δεκαετιών.
Η αξιοποίηση των διαθέσιμων κονδυλίων είναι η καλύτερη γέφυρα για να υπερβεί η Ελλάδα την καθυστέρησή της σε καίριους τομείς, με πρώτους εκείνους της απεξάρτησης από τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα, αλλά και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Στην κατεύθυνση αυτή η Κρήτη μπορεί να αποτελέσει αναπτυξιακό πρότυπο. Τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα της το επιτρέπουν. Ωστόσο, δεν αρκούν μονάχα η πολιτική βούληση και τα επιχειρησιακά σχέδια. Χρειάζεται όλοι οι εμπλεκόμενοι θεσμικοί φορείς να προτάξουν την αναμόρφωση και τον εκσυγχρονισμό του τόπου μας.
Αποκαλυπτικό παράδειγμα είναι ο Υβριδικός Σταθμός Αμαρίου. Συνδυάζει την ενεργειακή εκμετάλλευση του Φράγματος Ποταμών στο Ρέθυμνο με την αιολική ενέργεια στη Σητεία. Πρόκειται για μια πράσινη επένδυση 280 εκατομμυρίων ευρώ. Μολονότι το έργο αυτό απέσπασε ενενήντα θετικές γνωμοδοτήσεις και χαρακτηρίστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως καινοτόμο και πρωτοποριακό, εντούτοις κάποιοι επιλέγουν να σκιαμαχούν.
Ουσιαστικά, δείχνουν να ξεχνούν κάτι σημαντικό: Τα θεσμικά αντίβαρα, όπως η Δικαιοσύνη, υπάρχουν για να προστατεύουν τους πολίτες και την κοινωνία από αυθαιρεσίες και παράνομες πράξεις. Και πρωτίστως για να ελέγχουν τη νομιμότητα των αποφάσεων. Δεν υφίστανται για να αποτρέπουν την εναρμόνιση της χώρας μας με τις τεχνολογικές εξελίξεις και την κοινωνική και οικονομική πρόοδο.
Βέβαια, όλοι γνωρίζουμε ότι στην Ελλάδα τα αυτονόητα σε πολλές περιπτώσεις παραμένουν ζητούμενα. Είτε γιατί κυριαρχούν οι μικροπολιτικές αντιλήψεις και η ψηφοθηρία. Είτε διότι η φωνή των μειοψηφιών ακούγεται περισσότερο από διάφορους τοπικούς εκπροσώπους της πολιτικής και της αυτοδιοίκησης.
Πάντως, η Κρήτη στη μετα-πανδημική περίοδο, που ευελπιστούμε να έρθει σύντομα, θα μπει στην τροχιά της πράσινης ανάπτυξης. Και τούτο διότι η αξιοποίηση των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων είναι μονόδρομος για όσους διατηρούν αυθεντική σχέση με την πραγματικότητα.
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης είναι μια μεγάλη ευκαιρία για να προχωρήσουμε μπροστά. Μαζί, όμως, θα κριθούν και οι ηγεσίες. Εκείνες που επιδεικνύουν την απαιτούμενη στιβαρότητα και αποφασιστικότητα, έχοντας στραμμένο το βλέμμα τους στις ανάγκες και στις απαιτήσεις του μέλλοντος.
