Με ολοσχερή καταστροφή απειλούνται σπάνιας αισθητικής αξίας ψηφιδωτά

Το Cretalive έχει γράψει αρκετές φορές και σε ανύποπτο χρόνο, για την απαράδεκτη εικόνα που επικρατεί μέσα στον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο απολύτου προστασίας της Ελούντας, που συνάμα με τις πρώην ενετικές αλυκές, τους ανεμόμυλους και τη διώρυγα «Κανάλι» αποτελεί ένα ευρύτερο σύμπλεγμα μιας σπάνιας αισθητικής αξίας περιοχή. Η εικόνα που προσβάλει όχι μόνο την περιοχή και το ίδιο το καθ’ ύλη αρμόδιο υπουργείο πολιτισμού, εκθέτει διεθνώς και τη χώρα ως προς τη μη τήρηση και την παράβαση διεθνών συνθηκών και συμβάσεων που έχει υιοθετήσει για την προστασία της αρχαιολογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Ωστόσο με τα χρόνια, η εικόνα που αντιμετωπίζει ο επισκέπτης στην περιοχή είναι θλιβερή. Γράφαμε πρόσφατα για το ετοιμόρροπο κηρυγμένο μνημείο της αλαταποθήκης της «Χιόνας» μέσα σε αυτή την περιοχή. 

Λίγα μόλις μέτρα ανατολικότερα απ’ αυτήν και πολύ κοντά στο «Κανάλι» και τον ισθμό του «Πόρου», βρίσκεται η ανασκαμμένη για πρώτη φορά το 1897 από μοίρα του γαλλικού πολεμικού ναυτικού παλαιοχριστιανική βασιλική με τα σπάνιου διακόσμου αισθητικής ψηφιδωτά δάπεδα με παραστάσεις από δελφίνια, ρόδακες, μαιάνδρους, κληματίδες, άνθη όσο και παγώνια και ψάρια. 


 

Η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών είχε επιχειρήσει  το 1936 - 37 έρευνες στη Βασιλική με επικεφαλής το γνωστό Αρχαιολόγο, φιλέλληνα και καθηγητή Henri Van Effenterre, «το ιερό τέρας της Αρχαιολογίας στην Κρήτη» όπως τον λέγανε τότε, υπό την εποπτεία του Μανώλη Μαυροειδή, επιμελητή Αρχαιοτήτων από τη Φουρνή. Τα διάκοσμα ψηφιδωτά αποτελούσαν το δάπεδο μιας μεγάλης τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής Βασιλικής η οποία χρονολογείται περί τα τέλη του 4ου ή 5ου αιώνα. 

Αργότερα περί το 1960 ανασκαφικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν από τον επίσης μεγάλο Έλληνα αρχιτέκτονα, αρχαιολόγο και ακαδημαϊκό  Αναστάσιο Ορλάνδο. Μαζί με την εκκλησία του Αγίου Τίτου στη Γόρτυνα και τα βυζαντινά μνημεία των Απτέρων, ακόμη σχετικά άγνωστα, αποτελεί ένα από τα παλαιοτέρα χριστιανικά οικοδομήματα της Κρήτης. Σήμερα όπως φαίνεται και από τις πρόσφατες φωτογραφίες η κατάσταση των ψηφιδωτών δαπέδων με ευθύνη του Υπουργείου Πολιτισμού καταστρέφονται αφού για δεκαετίες ολόκληρες δεν έχει γίνει καμία στοιχειώδης σωστική προσπάθεια συντήρησης ή διάσωσής τους. Μια πεπαλαιωμένη περιμετρική περίφραξη από συρματόπλεγμα είναι η μοναδική παρέμβαση για δεκαετίες ολόκληρες. Ωστόσο οι ακραίες διαβρωτικές περιβαλλοντικές συνθήκες και το παρακείμενο θαλασσινό περιβάλλον έχουν σχεδόν καταστρέψει τμηματικά ολοσχερώς όπως φαίνεται τα ψηφιδωτά. Και να σημειωθεί ότι και αυτό το υπό κατάρρευση μνημειακό τοπόσημο της περιοχής βρίσκεται μέσα στη ζώνη επιρροής (buffer zone), μόλις 4 χιλιόμετρα νότια από τη Σπιναλόγκα και που επιμελώς αποκρύπτει το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού από τους ξένους αξιολογητές! 

Πως το έλεγε ο μακαρίτης ο Εθνάρχης; Θυμάστε; «Έξω πάμε καλά»! Κι όταν «τα άπλυτα τα βάζουμε κάτω από το χαλί, πάμε ακόμη καλύτερα» θα προσθέταμε κι εμείς…