Το πιο κρίσιμο Eurogroup - «Αγκάθι» η Ολλανδία, στο τραπέζι ακόμα και το μέλλον της ΕΕ

Στις 6 το απόγευμα (ώρα Ελλάδος) ξεκινάει μία από τις πιο κρίσιμες συνεδριάσεις στην ιστορία του Eurogroup, με τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης να καλούνται να «γεφυρώσουν» τις διαφορές τους και να καταλήξουν σε συμβιβασμό για το «πακέτο» και το κόστος των μέτρων απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού.

Σε μια προσπάθεια να βρεθεί κοινός τόπος, οι κυβερνήσεις της ΕΕ ενίσχυσαν την πίεση στην Ολλανδία να ξεμπλοκάρει την οικονομική στήριξη, ύψους μισού τρισ. ευρώ, για την αντιμετώπιση του αντίκτυπου του κορωνοϊού, με την Ιταλία να δηλώνει ότι διακυβεύεται το μέλλον της ΕΕ.   

«Είναι μία μεγάλη υπαρξιακή πρόκληση της Ευρώπης» τόνισε ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, μιλώντας στο BBC. «Αν η Ευρώπη δεν μπορέσει να παρουσιάσει μία νομισματική και χρηματοδοτική πολιτική, που θα είναι επαρκής για τη μεγαλύτερη πρόκληση από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όχι μόνο οι Ιταλοί, αλλά και οι Ευρωπαίοι πολίτες θα είναι βαθιά απογοητευμένοι».
 

Το πακέτο μέτρων που συζητά το Eurogroup, με το οποίο η συνολική δημοσιονομική απάντηση της ΕΕ στην επιδημία θα ανερχόταν στα 3,2 τρισ. ευρώ περιλαμβάνει μέτρα που μπορούν να ληφθούν τώρα, καθώς και σχέδια για την στήριξη της ανάκαμψης αργότερα. Και τα δύο περιλαμβάνουν αμφιλεγόμενα στοιχεία, που αναδεικνύουν τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών της ΕΕ όσον αφορά την προσέγγισή τους σχετικά με τον επιμερισμό του χρηματοδοτικού βάρους στην κρίση.

Το «αγκάθι» έως τώρα είναι οι όροι με τους οποίους οι χώρες της ευρωζώνης πρέπει να έχουν πρόσβαση σε φθηνές πιστώσεις του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕSM). Η Ιταλία είναι έτοιμη να δεχθεί πολύ ελαφρούς όρους, λέγοντας ότι τα χρήματα, αν χρησιμοποιηθούν, θα πρέπει να διατεθούν σε δαπάνες σχετικές με την Υγεία τώρα και ότι αργότερα η χώρα πρέπει να τηρεί τους γενικούς δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.
 

Η Ολλανδία, από την άλλη, θέλει αυστηρότερους όρους, περιλαμβανομένων οικονομικών κριτηρίων για κάθε χώρα, οι οποίοι είναι πολιτικά μη αποδεκτοί για τη Ρώμη, επειδή θα την έκαναν να φαίνεται ότι βρίσκεται υπό την οικονομική εποπτεία της ΕΕ, παρά το γεγονός ότι η πανδημία δεν είναι ευθύνη της Ιταλίας.

Σε μία σπάνια περίπτωση άσκησης ανοιχτής πίεσης στην Ολλανδία, Γάλλος αξιωματούχος από το γραφείο του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν αποκάλεσε την ολλανδική θέση ακατανόητη και ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Πέτερ Αλτμάιερ, είπε ότι η Γαλλία και η Γερμανία θα προχωρήσουν τις διαβουλεύσεις σήμερα.   

Το τμήμα του πακέτου, που έχει σε μεγάλο βαθμό συμφωνηθεί, είναι οι εγγυήσεις στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για την στήριξη των επιχειρήσεων και για το σχήμα με το οποίο η ΕΕ θα επιδοτεί τους μισθούς σε όλη την Ένωση, ώστε οι εταιρείες να μπορούν να μειώνουν τις ώρες εργασίας και όχι τις θέσεις απασχόλησης.

Το σχέδιο, όμως, για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης μετά την επιδημία εγείρει περισσότερα ζητήματα, επειδή η Γαλλία θέλει τα χρήματα, τα οποία θα μπορούσαν να φτάνουν στο 3% του ΑΕΠ της ΕΕ ή σε περισσότερα από 400 δισ. ευρώ, να τα δανείζονται όλες οι χώρες της ΕΕ από κοινού από την αγορά. Αυτό αποτελεί μία «κόκκινη γραμμή» για τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Φινλανδία και την Αυστρία, οι οποίες είναι σθεναρά αντίθετες σε κοινή έκδοση χρέους, ακόμη και στην έκτακτη κατάσταση της πανδημίας του κορωνοϊού.   

Αξιωματούχοι ανέφεραν ότι οι υπουργοί είναι πιθανόν να παρακάμψουν το πρόβλημα, επισημαίνοντας την ανάγκη για ένα ταμείο ανάκαμψης, για το οποίο υπάρχει συναίνεση και να ζητήσουν από τους ηγέτες οδηγίες για το πώς θα χρηματοδοτηθεί αυτό, ώστε να μπορούν οι υπουργοί να κάνουν αργότερα τη δική τους επεξεργασία. 

Γιούνκερ υπέρ κορωνο-ομολόγων

Στον «χορό» των πιέσεων προς την Ολλανδία μπήκε και ο τέως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, χαρακτηρίζοντας «ανεύθυνο» το βέτο της Ολλανδίας σε μία συντονισμένη οικονομική απάντηση της Ευρώπης απέναντι στην κρίση κα εξηγώντας ότι οποιαδήποτε αμοιβαιοποίηση χρέους στην Ευρωπαϊκή Ενωση, δεν μπορεί παρά να αφορά μελλοντικό χρέος.

Ο αποκλεισμός της χρησιμοποίησης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας «λόγω της εμμονικής, ιδεολογικής, θρησκευτικής επιμονής στην εφαρμογή αυστηρής επιβολής όρων είναι ανεύθυνος», είπε χαρακτηριστικά ο Γιούνκερ σε συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα «Libération».

Για τον τέως πρόεδρο της Κομισιόν, η αδιαλλαξία της Ολλανδίας είναι ακόμη πιο ακατανόητη από την στιγμή που «ο ESM δεν θα είναι αρκετός για την ανάκαμψη των ευρωπαϊκών οικονομιών». Για να επιτύχει η ανάκαμψη, ο Γιούνκερ τάσσεται υπέρ της δημιουργίας δυνατότητας ευρωπαϊκού δανεισμού μέσω της έκδοσης «κορωνο-ομολόγων».

«Τον Δεκέμβριο του 2010, ως πρόεδρος του Eurogroup, είχα προτείνει την δημιουργία ευρωομολόγων, ώστε όλα τα μέλη της ευρωζώνης να επωφεληθούν από το ίδιο επιτόκιο. Αλλά πρέπει να υπάρξει διαχωρισμός με τα «κορωνο-ομόλογα»: δεν πρόκειται για αμοιβαιοποίηση των προηγουμένων εθνικών χρεών, μία ιδέα κατά της οποίας ξεσηκώθηκε η μισή Ευρώπη, αλλά για την αμοιβαιοποίηση του χρέους που θα γεννηθεί από την χρήση των αναγκαίων δημοσιονομικών μέσων για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού» διευκρίνισε.

Μάλιστα, δεν έκρυψε πως βλέπει «κίνδυνο οι χώρες του (ευρωπαϊκού) νότου να γυρίσουν την πλάτη στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, εάν η Ενωση δεν μπορέσει να αντιδράσει με το αντανακλαστικό της αλληλεγγύης που χρειάζεται».

Αισιοδοξία Σταϊκούρα για συμφωνία

Από την πλευρά του, αισιόδοξος ότι στην αποψινή συνεδρίαση του Eurogroup θα υιοθετηθεί ένα πιο φιλόδοξο και συνεκτικό πακέτο μέτρων για την επόμενη ημέρα της κρίσης, εμφανίστηκε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, απορρίπτοντας κατηγορηματικά την πρόταση του επικεφαλής του ΜέΡΑ25, Γιάνη Βαρουφάκη, να ασκήσει βέτο.

Ο υπουργός Οικονομικών επισήμανε ότι απαιτούνται επιπλέον ενέσεις ρευστότητας με την έκδοση ενός κοινού ευρωπαϊκού αξιογράφου και σημείωσε με έμφαση πως το πακέτο που θα αποφασιστεί στη σημερινή κρίσιμη συνεδρίαση δεν θα πρέπει να είναι κατώτερο των περιστάσεων και να δείχνει ατολμία.

«Ασφαλή καταφύγια δεν υπάρχουν ούτε για βουβάλια ούτε για βατράχους» είπε και τόνισε πως θέση της Ελλάδας είναι να υπάρξει ευελιξία. «Ακόμα και με παρεμβάσεις 500 δισ., η άποψή μας είναι ότι οι ανάγκες θα είναι πολύ μεγαλύτερες» ανέφερε και ήρθε σε κόντρα με τον Γιάνη Βαρουφάκη, που τον κάλεσε να ασκήσει βέτο στο σημερινό Eurogroup.

«Αν ακολουθούσα αυτό που προτείνετε, θα ήταν σαν να οδηγούσα τη χώρα εκεί που μας πήγατε το 2015 κι αυτό θα ήταν σφάλμα, μακριά από εμάς δημιουργικές ασάφειες που θα μας κοστίσουν» σχολίασε ο Χρήστος Σταϊκούρας.