Στο τέλος θα γιορτάσουμε μόνοι μας το 1821- μήπως να το ξανασκεφτούμε;

Του Κώστα Α.Μπογδανίδη

Πώς το έλεγαν κάποτε; «Χαρά 'στονε που στολιστεί κι ύστερα ν' απομείνει»! Κάτι ήξεραν οι παλιότεροι όταν έβγαζαν τσιτάτα. Δεν ήταν τυχαία. Της ζωής ήταν. Κι αυτή κάνει κουμάντο. Όσο κι αν εμείς κάνουμε σχέδια και προγραμματίζουμε, τα γεγονότα είναι αυτά που χαράζουν τις γραμμές. Και μια τέτοια κόκκινη γραμμή έχει μπει φέτος ξεκάθαρα στην καθημερινότητά μας! Αυτή είναι που δεν μας αφήνει να βγούμε, να διασκεδάσουμε , να αγκαλιαστούμε, αυτή δεν θα μας αφήσει να γιορτάσουμε όπως πρέπει και τα 200 χρόνια της ελληνικής επανάστασης.

Δείτε, όμως, η ιστορία πως κάνει κύκλους. Κι ενίοτε επαναλαμβάνεται. Με εκπληκτικές ομοιότητες. Τόσο που εάν αλλάξεις ημερομηνίες και ονόματα αντιλαμβάνεσαι το déjà vu. Οπως στην περίπτωση του σχεδιαζόμενου εορτασμού για το 1821.Ετοιμάζουμε παρελάσεις, η Γιάννα έχει «οργώσει» την Ελλάδα, ο Μητσοτάκης καλεί κόσμο και ντουνιά στο Τατόι, αλλά δεν είναι εύκολο. Ηδη ο Πούτιν έχει διαμηνύσει ότι δεν έρχεται, δύσκολο μου φαίνεται και για τον Μακρόν- εκτός κι αν της κρίσης επικρατήσει η λογική να μας πουλήσει ένα -δυο Rafale παραπάνω…

Τα ίδια και πριν 100 χρόνια. Δεν είχε καν διαμορφωθεί η Ελλάδα, που ξέρουμε σήμερα και το ελληνικό κράτος σκεφτόταν να γιορτάσει με μεγαλοπρέπεια τη συμπλήρωση 100 ετών από τον αγώνα της Ανεξαρτησίας. Από το 1899  οι  Έλληνες είχαν ξεκινήσει να συζητούν τον εορτασμό της εκατοεντηρίδας της Επανάστασης, ενώ εκεί λίγο μετά τον Εθνικό Διχασμό άρχισαν να μπαίνουν σε εφαρμογή τα σχέδια για το πως θα στηθεί όλο αυτό, την σημαδιακή χρονιά,  το 1921.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επιζητούσε κάτι μοναδικό και επέβλεπε προσωπικά την όλη υπόθεση. Το 1918 η Βουλή ψήφισε νόμο για την σύσταση επιτροπής που θα χειριζόταν κεντρικά τον σχεδιασμό των εκδηλώσεων και συγκροτήθηκαν επιτροπές σε όλες τις πόλεις που θα οργάνωναν κατά τόπους επετειακά αφιερώματα. Όπως είναι δε τώρα η Γιάννα Αγγελοπούλου έτσι τότε τοποθετήθηκε επικεφαλής ο φίλος του Βενιζέλου, δημοσιογράφος Ιωάννης Δαμβέργης.

Ωστόσο, κανείς δεν είχε συνεκτιμήσει «τα γεγονότα». Αυτά ήταν που ανέτρεψαν τον σχεδιασμό. Η παγκόσμια κρίση μετά τον πόλεμο, η πανδημία του 1918-20 πάλι με τον ιό της γρίπης, αλλά κυρίως η ελληνική εμπλοκή στον πόλεμο της Μικρασίας έφεραν τα πάνω κάτω. Είχαν μεσολαβήσει και οι εκλογές του 1920 , ο Βενιζέλος ηττήθηκε οικτρά και η νέα κυβέρνηση συνέχιζε ένα μάταιο πόλεμο μέχρι το Αφιόν Καραχισάρ- αν και είχε υποσχεθεί ακριβώς τα αντίθετα.

Τι εκδηλώσεις μπορούσαν να γίνουν λοιπόν στην Ελλάδα του 1921; Άντε καμιά επιμνημόσυνη δέηση στο νεκροταφείο, μια γιορτή σε ένα θέατρο και…έξω από τον πόρο. Ούτε παρελάσεις, ούτε παράτες έγιναν, τα πάντα ματαιώθηκαν, ήταν η πιο κρίσιμη στιγμή για τον ελληνισμό , ενώ ακολούθησε η καταστροφή του 1922.

Τελικά ο εορτασμός των 100 χρόνων μετατέθηκε για μερικά χρόνια μετά, το 1930, οπότε κι έγιναν φαντασμαγορικές εκδηλώσεις στο Παναθηναϊκό Στάδιο, σε όλες τις πόλεις. Είχε βέβαια επιστρέψει και ο Βενιζέλος στην πρωθυπουργία , το είχε απωθημένο να οργανώσει κάτι. Κι εδώ που τα λέμε το 1930…ταίριαζε περισσότερο  γιατί ακριβώς 100 χρόνια πριν είχε δημιουργηθεί το ελληνικό κράτος. Δεν υπαινίσσομαι ότι το 1821 είναι μια ασήμαντη ημερομηνία για μας , η  Επανάσταση. Αλλά σίγουρα δεν ήταν η 25^η Μαρτίου η σημαντική μέρα. Αυτή η μέρα ουσιαστικά «εφευρέθηκε» από τον αμφιλεγόμενο ιστορικό Φρανσουά Πικεβίλ- προφανώς για να τονωθεί και το θρησκευτικό αίσθημα, να εμπλακεί η Εκκλησία που εν πολλοίς είχε…άλλη άποψη και να μην υπάρχουν έριδες μεταξύ των πόλεων όπου πραγματικά είχε ξεσπάσει Επανάσταση. Πιο…πραγματικό λοιπόν είναι το Πρωτόκολλο του Λονδίνου που αναγνώριζε στις 3 Φεβρουαρίου 1830 την ελληνική ανεξαρτησία! Η ζωή ήταν εκείνη που καθόρισε τότε τις εξελίξεις, αυτό κάνει και τώρα εν μέσω πανδημίας. Σκέφτομαι μήπως είναι μια καλή ευκαιρία να…μεταθέσουμε κι εμείς τους εορτασμούς για το…2030 να είμαστε πιο σίγουροι;

Δημοσιεύθηκε στο ΣΤΙΓΜΑ της Πατρίδος