Σκέψεις της Μεγάλης Παρασκευής για την Ουκρανία

Του Νίκου Κ. Σκουλά

Την πιο σκοτεινή ώρα της Μεγάλης Παρασκευής, την πιο σκοτεινή ώρα του πολέμου στην Ουκρανία, τότε ακριβώς απαιτείται να γεννηθεί η ελπίδα για το φως το ανέσπερο.  

Συμπληρώνονται δύο μήνες αιματοχυσίας, προσφυγιάς και καταστροφής, μετά την παράνομη εισβολή της Ρωσίας και την κατάκτηση εδαφών στην νότια και ανατολική Ουκρανία.

Αυτό που αναμένονταν ως απελευθερωτικός περίπατος και  γεωπολιτική αποκατάσταση του Πούτιν, εξελίσσεται σε  μέγγενη,  που απειλεί σε βάθος χρόνου να παρασύρει σε πτώση την παρούσα πολιτική τάξη της Ρωσίας.

Η παράβαση του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ, βρήκε αντίσταση στον ουκρανικό λαό, που γίνεται Ιφιγένεια σε μια αντιπαλότητα παγκόσμιου ενδιαφέροντος.  

Από την μια, η Ρωσία του Πούτιν με όρους στρατηγικούς, αδυνατεί να κατανοήσει τον αυτοπροσδιορισμό του ουκρανικού λαού. Αντιμετωπίζει την πρόσδεση της Ουκρανίας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς, ως οριστική περιθωριοποίηση της Ρωσίας στα σύνορα που είχε, προ του Μεγάλου Πέτρου. Θεωρεί επιβεβλημένη την  κατάκτηση των ακτών του Εύξεινου Πόντου ως την Οδησσό και τουλάχιστον του Ντονμπάς. Ελπίζει έτσι, να καταστήσει την λοιπή Ουκρανία ουδέτερο και εντελώς αδύναμο κράτος, απόλυτο έρμαιο της Μόσχας, ανεξαρτήτως προσανατολισμού. Η επιτυχία της, θα σημάνει και  σιδηρά πειθαρχία στο λοιπό ρωσικό “εγγύς εξωτερικό”, πρώτιστα στην Λευκορωσία και το Καζακστάν. Υπενθυμίζει ιστορικά την θυσία εκατομμυρίων ομοεθνών της, για την απελευθέρωση της ανατολικής Ευρώπης από τον Χίτλερ.

Από την άλλη, η Ουκρανία επέλεξε να αντισταθεί σθεναρά, προς έκπληξη της παγκόσμιας κοινότητας. Η αντίσταση των πρώτων ημερών, ήταν ο κρίσιμος παράγοντας, για όσα αμφίρροπα ακολουθούν. Τα σχέδια και οι συσχετισμοί ωχριούν μπροστά στην βούληση του αυτοπροσδιορισμού ενός λαού, με αποφασιστικότητα. Οι Ουκρανοί χαλυβδώνουν την εθνική τους αυτοπεποίθηση στο πεδίο. Δεν ξεχνούν την εθνοτική και γλωσσική συγγένεια με τον εισβολέα. Αναζητούν όμως κάτι ισχυρότερο: την ελευθερία και την ευμάρεια. Αυτά, που υπόσχεται η ένταξη στην παγκοσμοποιημένη Δύση. Τούτο ακριβώς θα τους στερούσε η ένταξη στην “Ευρασιατική Ένωση” της Ρωσίας. Αυτή την υπαγωγή αρνήθηκαν το 2014, με τα γνωστά επακόλουθα στην Κριμαία.

Οι Ουκρανοί πολεμούν για την χώρα τους, ελπίζοντας στο μέλλον. Προσδοκούν ότι  η ένταξη στην Δύση, θα τους προσφέρει ευμάρεια και ασφάλεια, όπως συνέβη και στην υπόλοιπη ανατολική Ευρώπη μετά το 1989. Βασικός πολιτικός κανόνας είναι, ότι ο εκάστοτε φορέας διοίκησης, πρέπει να διατρέφει και να έχει ασφαλή τον λαό. Αν αυτό το θεμελιώδες δεν ισχύει, τότε αμφισβητείται η πολιτική νομιμότητα της εξουσίας. Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος πτώσης του υπαρκτού σοσιαλισμού. Στην ελευθερία και στην οικονομία κερδήθηκε ο Ψυχρός Πόλεμος, όχι στην μάχη.  

Η Δύση, συντονισμένη δια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ενισχύει την Ουκρανία. Οι δυσχέρειες του ρωσικού στρατού στο πεδίο, σε συνδυασμό με τις ασφυκτικές οικονομικές κυρώσεις, δημιουργούν μια μεγάλη προσδοκία στην Δύση. Ότι  μεσοπρόθεσμα, η κυριαρχία Πούτιν θα καταρρεύσει από το εσωτερικό της Ρωσίας. Και ότι μπορεί να ακολουθήσει μια  “βελούδινη επανάσταση” και μια φιλοδυτική πολιτική τάξη από το Κίεβο έως το Βλαδιβοστόκ και από τον αρκτικό κύκλο έως τα σύνορα του Ιράν. Τούτο, θα ήταν πολύ σοβαρή επιτυχία του πλάνου της παγκοσμιοποίησης, που προωθεί η Δύση.

Φοβάμαι ότι, οι τόσο σημαντικά αποκλίνουσες επιδιώξεις των εμπολέμων μερών, θα κρατήσουν την Ουκρανία σε μια πολυετή Μεγάλη Παρασκευή. Το ίδιο υποφέρουν ήδη οι ευρωπαϊκοί λαοί από την ακρίβεια στις τιμές της ενέργειας, που είναι ακόμα στην αρχή της. Ακόμα χειρότερα, η επισιτιστική κρίση θα πλήξει και με σιτοδείες τους πιο ευάλωτους πολίτες του πλανητικού χωριού. Τέλος, το φάσμα του πληθωρισμού και των λοιπών οικονομικών επιπτώσεων, θα επιδεινώσει τους δείκτες ευμάρειας, ιδίως της λιγότερο παραγωγικής Δύσης, όπως η Ελλάδα.

Συνήθως, όσοι σκέπτονται με όρους συντριπτικής κατίσχυσης και κυριαρχίας, ηττώνται μεσοπρόθεσμα. Άλλος θεμελιώδης κανόνας της πολιτικής είναι, ότι ο ηττημένος πρέπει να έχει την δυνατότητα να επανέρχεται στο παίγνιο.  Η απόλυτη συντριβή  και οι ταπεινωτικοί όροι της Συνθήκης των Βερσαλλιών το 1919, γέννησαν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η δημοκρατική μετεξέλιξη και η πρόοδος των ηττημένων του Άξονα ωφέλησε υπέρμετρα τους νικητές Συμμάχους, μετά το 1945. Η λήξη του Ψυχρού Πολέμου, χωρίς πανηγυρισμούς, ήταν ένα δίδαγμα ηθικού πλεονεκτήματος από τον νικητή.

Η δύναμη του δυτικού πολιτισμού, πηγάζει από την οικονομική του δυνατότητα. Αυτή ενισχύεται από την διάχυση των ελευθεριών και την εξασφάλιση  ενός μη ολοκληρωτικού και μη φοβικού τρόπου ζωής, κατ΄ αρχήν στο εσωτερικό του, και έπειτα στην πλανητική περιφέρεια που αυτός διαχέεται.

Η ελληνική πολιτική τάξη συντάχθηκε με την ελευθερία της Ουκρανίας και ελπίζει στην ειρήνη και λόγω συμμαχικών υποχρεώσεων. Θυμάται εξ άλλου, ότι η συμμετοχή στον Κριμαϊκό πόλεμο, εκθρόνισε τον Όθωνα. Και ιστορείται, ότι ο Ελ. Βενιζέλος κατόρθωσε τον διπλασιασμό της χώρας, χωρίς ποτέ να επισκεφθεί την Αγία Πετρούπολη.

Έχουν ερμηνεία τα δημοσκοπικά αποτελέσματα για την φιλορωσική διάθεση μερίδας των Ελλήνων, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν σχετίζονται με την ορθόδοξη παράδοση ούτε με την διακυβέρνηση Πούτιν, που αντίκειται στην δημοκρατική παράδοση του τόπου μας. Ο λαός, αντιλαμβάνεται, ότι η υποχώρηση της ομόδοξης επιρροής στον Εύξεινο Πόντο, υποκαθίσταται από την Τουρκία, ως τον  πολυτιμότερο τοπικό σύμμαχο της Δύσης.  Και συμπεραίνει, ότι αυτή η δύναμη που αθροίζει σταδιακά η αναθεωρητική γείτονας στην περιφέρειά της, θα στραφεί μεσοπρόθεσμα εις βάρος του Ελληνισμού, με καταλυτικούς όρους. Το Βυζάντιο έπεσε, αφότου οι Οθωμανοί έλεγξαν σταδιακά τα Βαλκάνια και Ανατολία. Η ιστορία γεννά αναπόφευκτους συνειρμούς.  

Άλλωστε, η υποτίμηση του λαού μας, διαπιστώθηκε ήδη διπλά. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας κ. Ζελένσκι μιλώντας  κυπριακή βουλή,δεν καταδίκασε τις θηριωδίες και την εισβολή του 1974, και έφερε μαζί του στην Βουλή των Ελλήνων, τον μαχητή του Αζόφ, μεγάλο ατόπημα του ίδιου αλλά και των εδώ θεσμικά υπεύθυνων.

Η δύναμη και το συμφέρον του Ελληνισμού, συνδέεται με  την θεσμική οργάνωση των διεθνών σχέσεων και με την πρόοδο του δυτικού πολιτισμού. Του πολιτισμού που γέννησε και που έχει πια πλανητικές δυνατότητες και επιδιώξεις. Η δύναμη της ειρήνης, συνδέεται με την αποθάρρυνση του αναθεωρητισμού και στην Μεσόγειο και παντού.

Για τον ίδιο αυτό λόγο, η χώρα μας βρίσκεται μεν στο σωστό σημείο των συμφερόντων, αλλά ωστόσο, γνωρίζουμε ότι η επιδείνωση των πολεμικών συνθηκών, μας πλήττει καίρια. Αφενός, διότι ο ρώσικος αναθεωρητισμός θερμαίνει και βρίσκει πρώτο μιμητή τον τούρκικο τόσο στην Κύπρο όσο και στην νεόκοπη Γαλάζια Πατρίδα.  Αφετέρου, διότι η υποχώρηση οποιουδήποτε γεωπολιτικού ελκυστή στην περιοχή, όπως της Ρωσίας εν προκειμένω, υποκαθίσταται από τον νεοοθωμανικό οραματισμό της Τουρκίας, όπως είδαμε στα Βαλκάνια ήδη από την δεκαετία του 1990 και πιο πρόσφατα στην Λιβύη, στην Συρία και στον Καύκασο. 

Η πολύτιμη συνεισφορά της Ελλάδας στην δυτική σύμπραξη που ενισχύει την Ουκρανία, επιβάλλεται να έχει ανταπόκριση και ανταλλάγματα. Και τούτα δεν μπορεί να είναι κάτι λιγότερο, από την συνδρομή στην εμπέδωση του διεθνούς δικαίου στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Επιβάλλεται η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της Ελλάδας και της Κύπρου με την αναθεωρητική Τουρκία είτε με προσφυγή στην Χάγη είτε με ουσιαστικές διαπραγματεύσεις που θα έχουν γνώμονα τα διεθνώς ισχύοντα. Τούτο, για να αντληθεί άμεσα ο υποθαλάσσιος ορυκτός πλούτος, που θα συμβάλλει στην ενεργειακή αυτονομία της χώρας μας και της Ευρώπης.

Οι συμβάλλοντες στον πόλεμο της Ουκρανίας, πρέπει να θυμούνται πάντα, ότι οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, δεν έβγαλαν  νικητές τους αντιμαχόμενους  Ευρωπαίους. Αντίθετα, ωφέλησαν τις περιφερειακές ΗΠΑ και  ΕΣΣΔ, που οργανώνονταν παραγωγικά, την ώρα που οι τότε ισχυρότεροι,  αλληλοεξοντώνονταν. Η ιστορία μπορεί να επαναληφθεί.

Στην μεγάλη εικόνα, αναζητούνται οι  φωτισμένες και υπερβατικές εκείνες ηγεσίες  που θα σταθούν  πάνω από τα ερείπια και την αιματοχυσία. Αυτά που  αδυνατίζουν ανισομερώς την Ρωσία αλλά και την Δύση, ιδίως την Ευρώπη.

Τώρα, την πιο σκοτεινή ώρα της Μεγάλης Παρασκευής και της Ουκρανίας αναζητείται η πολιτική ενόραση σε πλανητικό πεδίο. Αυτή, που θα ενσωματώσει, όχι με όρους συνθλιπτικούς αλλά με όρους σεβασμού και κοινής προόδου στην διαδρομή της κοινής ασφάλειας και ευημερίας, όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές που είναι ατόφια γεννήματα του δυτικού πολιτισμού.

Τώρα, την πιο σκοτεινή ώρα ζητούνται οι πολιτικές δυνάμεις του μετριασμού και του οραματισμού που απελευθερώνουν από τον φόβο και εμπεδίδουν το δίκαιο και την αέναη ειρήνη. Δεν είναι θέμα ιδεαλισμού, αλλά πολιτικής ουσίας και  αναγέννησης,  με τους ίδιους όρους που οι Χριστιανοί γιορτάζουν την Ανάσταση.

Χρόνια Πολλά, Καλή Ανάσταση!