Το πολιτικό ρολόι του Αλέξη Τσίπρα

του Γιώργου Πανταγιά*

Ο χρόνος στην πολιτική δεν έχει γραμμική ροή. Άλλοτε εκδηλώνεται ως επιστροφή στο παρελθόν και άλλοτε ως προβολή στο μέλλον. Στην πρώτη περίπτωση κυριαρχεί η ασυνέχεια και η παλινδρόμηση. Ενώ στη δεύτερη, οι ανατροπές και οι ρήξεις. Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται για στατική αποτύπωση. Αλλά για μια διαλεκτική σχέση με το παρόν. Η πολιτική, για να είναι ζωντανή και δημιουργική υπόθεση, οφείλει να είναι σύγχρονη και επίκαιρη. Διαφορετικά, θα βρίσκεται σε δυσαρμονία με τις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες.

Την αυτονόητη αυτή παραδοχή φαίνεται να υποτιμά ο Αλέξης Τσίπρας. Το πολιτικό του ρολόι δεν συντονίστηκε ακόμη με το ημερολογιακό. Η απόκλισή του από τον παρόντα χρόνο είναι εμφανής. Η δυσκολία του να εναρμονιστεί με το νέο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον δείχνει ότι η σχέση του με τον χρόνο είναι προβληματική. Ο τρόπος που πολιτεύεται τού αφαιρεί τη δυνατότητα να ανταποκριθεί στις τωρινές ανάγκες και απαιτήσεις. Πόσω μάλλον να προκαλέσει τη φθορά της κυβέρνησης.

Η αμηχανία του είναι περισσότερο από έκδηλη. Η αδυναμία του να αρθρώσει αποτελεσματικό αντιπολιτευτικό λόγο τον φέρνει σε διάσταση με τις τάσεις που επικρατούν στην ευρύτερη κοινή γνώμη εν μέσω πανδημίας. Αντί να εκφράσει πολιτικά τον φόβο και την αβεβαιότητα που νιώθουν οι πολίτες, καταφεύγει στον παραδοσιακό, ξεπερασμένο καταγγελτικό λόγο. Τα όπλα τα οποία χρησιμοποιεί αποδεικνύονται ατελέσφορα. Το μόνο που επιτυγχάνει είναι να προκαλεί θόρυβο. Το σημαντικότερο, επιτείνει την καταγεγραμμένη κρίση εμπιστοσύνης στο κοινωνικό σώμα.

Ο πρώην πρωθυπουργός ασκεί άγονη αντιπολίτευση, η οποία δεν αποδίδει καρπούς. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει πως οι βερμπαλισμοί και οι ανώφελες πλειοδοσίες δεν δημιουργούν πολιτική αξία. Αντιθέτως, την απομειώνουν. Αναμφίβολα, ο Αλέξης Τσίπρας αξιοποίησε τη μεγάλη ευκαιρία που του δόθηκε στη διάρκεια της μνημονιακής περιόδου. Επενδύοντας στη δημαγωγία και στον λαϊκισμό, βρέθηκε στο τιμόνι της εξουσίας και με ένα κατάλληλο για την περίσταση όχημα, τον ΣΥΡΙΖΑ, πέτυχε τον σκοπό  του.

Η υγειονομική κρίση τού προσφέρει μια νέα ευκαιρία. Τού παρέχει τη δυνατότητα να επιχειρήσει μια πραγματική στροφή στην πολιτική του διαδρομή. Του επιτρέπει να ενσαρκώσει άλλη στρατηγική απέναντι στον κεντροδεξιό πόλο. Ωστόσο, όπως καταδεικνύεται από τις εξελίξεις, την ευκαιρία αυτή -τουλάχιστον μέχρι σήμερα- την κλωτσάει. Είτε γιατί στερείται του απαιτούμενου πολιτικού βάθους. Είτε διότι είναι δέσμιος ενός παρωχημένου κομματικού σχήματος που βρίθει από ιδεοληψίες και αναχρονισμούς.

Έτσι διαπιστώνουμε ότι ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται σε αναντιστοιχία με την ζοφερή εποχή της πανδημίας. Δεν αντιλαμβάνεται πως στο σκηνικό που έχει διαμορφωθεί κερδίζει έδαφος ο μετριοπαθής λόγος, η ρεαλιστική προσέγγιση των προβλημάτων, η αξιόπιστη κριτική, η γόνιμη και δημιουργική αντιπολίτευση. Και προπαντός οι νέες ιδέες και οι νέες δυνάμεις.

Το ιδεολογικοπολιτικό οπλοστάσιο του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και η πλειονότητα των στελεχών του αποδεικνύονται ακατάλληλα. Εκπροσωπούν τον παρελθόντα χρόνο και εκφράζουν μια άλλη εποχή. Ο συγκερασμός που επιλέγει ο Αλέξης Τσίπρας είναι φυσικό να ακυρώνει τον πολυδιαφημιζόμενο στόχο του για ουσιαστική μετεξέλιξη του κόμματός του. Και το κυριότερο, να στενεύει τον ορίζοντα του ακροατηρίου του.

Το καίριο πρόβλημα της πολιτικής στον καιρό του κορωνοϊού είναι ότι ενώ τα βιολογικά ρολόγια συμφωνούν με το ημερολόγιο, τα πολιτικά ρολόγια ορισμένων είναι μονίμως πίσω. Δείχνουν μια παλιά ώρα. Τη στιγμή που συμπολίτευση και αντιπολίτευση οφείλουν να πολιτεύονται στον παρόντα πολιτικό χρόνο.