Οι προϋποθέσεις των «Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης»

Του Πέτρου Μηλιαράκη*

Οι εμμονές της τουρκικής πολιτικής που κυρίως στον παρόντα χρόνο εκφράζονται από τον Πρόεδρο της Τουρκίας συμπαρασύρει και τους αξιωματούχους της Άγκυρας να επιδίδονται στις ανεπίδεκτες νομικής εκτίμησης αιτιάσεις τους, για «επικαιροποίηση» της Συνθήκης της Λωζάνης και αποστρατικοποίηση των νησιών μας, γιατί η Τουρκία, που πολεμά ιδιαιτέρως προσφάτως με μισθοφόρους, θέλει να επαναληφθεί ό,τι  έγινε στην Κύπρο το 1974

 Δηλαδή (αυτό που έκανε η χούντα των Αθηνών), να αποσύρουμε τα στρατεύματα μας από τα νησιά μας, ώστε η Τουρκία, παρανόμως μάλιστα, κατά πως «ονειρεύεται» να κάνει αποβίβαση, αντί να επιχειρήσει «απόβαση»! Όλα δε αυτά τα «ανατολίτικα τερτίπια», οι τσαμπουκάδες και οι παλικαρισμοί της γείτονος, αφορούν εμμονές που σε τελευταία ανάλυση, και λόγω των επαναλήψεών τους, δεν προκαλούν ούτε έννομες καταστάσεις, ούτε μας ξενίζουν, ούτε μας πτοούν!

                   Η «ΙΔΙΟΤΥΠΗ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ» ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ 

Υπόψιν δε ότι, και αυτό δεν καταγράφεται, και μου κάνει εντύπωση, ότι παραλλήλως η Τουρκία εμφανίζεται να πολιτεύεται σε μια «ιδιότυπη σχιζοφρένεια». Από τη μια επικαλείται «αναθεώρηση» της Συνθήκη της Λωζάνης που αφορά Συνθήκη Ειρήνης, και από την άλλη επιδιώκει «επικαιροποίησή» της, κατά το μέρος που αφορά στην οχύρωση των νησιών κι αυτό πάρα που μας απειλεί ευθέως με χρήση βίας και πόλεμο!.. Είναι το περίφημο, διακηρυγμένο από πλευράς της Τουρκίας, «casus belli»! 

Το «εγχείρημα» όμως αυτό είναι καταδικασμένο σε αποτυχία...

Είναι δε καταδικασμένη η όλη αυτή προσπάθεια που επιχειρείται από τουρκικής πλευράς, για τους παρακάτω λόγους:

 1) Η Συνθήκη της Λωζάνης, αφορά Συνθήκη Ειρήνης που έχει συνομολογηθεί αφενός μεταξύ Α) της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ιαπωνίας, της Ελλάδας, της Ρουμανίας και του Βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων (ήτοι της Σερβίας, της Κροατίας και της Σλοβενίας) και αφετέρου Β) της Τουρκίας. Ως εκ τούτου το «ζήτημα» δεν αφορά διμερή Σύμβαση-Συνθήκη μεταξύ «Τουρκίας και Ελλάδας», αλλά Διεθνή Συνθήκη, και

2) Στο επίπεδο απειλών, και αυτό ανεξαρτήτως της υποχωρητικότητας που δείχνουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις στην Ελλάδα, ο γείτονας Τούρκος υπολογίζει τα μέγιστα τόσο τις ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας, όσο και τις οικονομικές συνέπειες ενός «τέτοιου εγχειρήματος!..
 
                         Η ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ «ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ» 

Ενταύθα πρέπει να επισημειωθεί ότι οι ιθύνοντες στην Τουρκία όταν επικαλούνται την «επικαιροποίηση» της Συνθήκης της Λωζάνης είτε δεν διαβάζουν καλά αυτή τη Συνθήκη, είτε συστηματικά αποφεύγουν να διαβάσουν τη Συνθήκη από το άρθρο 46 και επόμενα, που αφορά το: «Δημόσιο Οθωμανικό Χρέος». 

Υπ' όψιν δε των πολιτικών, διπλωματών, οικονομολόγων  και νομικών της Τουρκίας ότι εάν ήθελε «επικαιροποιηθεί»  η υποχρέωση καταβολής του Οθωμανικού χρέους, τούτο θα σήμαινε ότι η Τουρκία αναλαμβάνοντας τις υποχρεώσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θα έπρεπε να διέθετε επικαιροποιημένο το χρέος ως εξής:

Το χρέος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το έτος 1923 ήταν ιδιαιτέρως επαχθές. Μετά δε από χαριστικές απομειώσεις και περικοπές, το χρέος αυτό ανερχόταν στο εντυπωσιακό ύψος που αφορούσε στα 140.000.000 σε στερλίνες Αγγλίας. 

Όμως το χρέος αυτό, όλως χαριστικώς, ανέλαβαν τα συμβαλλόμενα μέρη (βλ. άρθρο 48). Επειδή δε κατ' ουσίαν η Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης αφορά κατάργηση του status της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ιδρυτική πράξη αναγνώρισης της Τουρκικής Δημοκρατίας, η ρύθμιση του χρέους έλαβε χώρα, ως προαναφέρθηκε, με επιβάρυνση των λοιπών συμβαλλομένων, φυσικά πλην της Τουρκίας. Η επιβάρυνση αυτή αφορούσε προδήλως και στην Ελλάδα!

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ (3) ΝΑΥΤΙΚΑ ΜΙΛΙΑ

1. Με βάση το άρθρο 12 της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης του έτους 1923 επικυρώνεται αμετακλήτως η Κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά της «Ανατολικής Μεσογείου» εκτός από την Ίμβρο, την Τένεδο και τις Λαγούσες και θεσπίζεται ειδικός κανόνας, βάσει του οποίου μόνο τα νησιά που ευρίσκονται σε μικρότερη απόσταση των τριών (3) ναυτικών μιλίων από την Ασιατική Ακτή, παραμένουν υπό τουρκική κυριαρχία. Έτσι, με τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης εκχωρούνται όλα τα άλλα νησιά της «Ανατολικής Μεσογείου» στην Ελλάδα, με εξαίρεση μόνο όσα ρητώς δεν της παραχωρούνται. 

Τούτος ο αυστηρός κανόνας δικαίου αποτελεί αντιστροφή στο τουρκικό «νομικό επιχείρημα», περί δήθεν «κενών δικαίου».

Επίσης, με την αυτή Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης και με το άρθρο 16, η Τουρκία δηλώνει ευθέως ότι παραιτείται από κάθε τίτλο και οποιοδήποτε δικαίωμα επί όλων των νήσων, εκτός εκείνων που η κυριαρχία τους έχει αναγνωρισθεί με τη συγκεκριμένη Συνθήκη της Λωζάνης. Δηλαδή προδήλως βέβαιον είναι ότι με απόλυτη σαφήνεια καθορίζονται τα δικαιώματα της Τουρκίας στο Αιγαίο, χωρίς να δημιουργούνται αμφισβητήσεις ή κενά στα όρια της κυριαρχίας της. 

                                   ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟΥ:

2. Αξιοσημείωτο είναι ότι με τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης, περιέρχονται στην Ιταλία, όλα τα νησιά της Δωδεκανήσου. Τα νησιά δε αυτά αναφέρονται και απαριθμούνται λεπτομερώς ήτοι: Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσσος, Δήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Σύμη, Λειψοί και Κως. Ρητώς δε αναφέρεται ότι υπό την κυριαρχία της Ιταλίας περιέρχεται και η νήσος Καστελόριζο. Δηλαδή με τον ύστερο αυτό κανόνα του 1923, ακυρώνεται(!) η με τη Διακοίνωση Ιανουαρίου/Φεβρουαρίου 1914 παράδοση του Καστελόριζου στην Τουρκία!

3. Με τη συνομολόγηση ήδη της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης, η Τουρκία παραιτήθηκε υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματός της επί των νήσων της Δωδεκανήσου και των εξ αυτών εξαρτημένων νησίδων (που κατέχονταν ήδη από την Ιταλία). Ορίζεται δε ότι, το ζήτημα που αφορά στα Δωδεκάνησα, θα κανονισθεί μεταξύ των ενδιαφερομένων (Ελλήνων - Δωδεκανησίων - Ιταλών). Ως εκ τούτου κατά τρόπο αδιστάκτως βέβαιον, στην Τουρκία ρητώς: α) δεν αναγνωρίζονται δικαιώματα υπέρ αυτής επί της Δωδεκανήσου και β) η Τουρκία ρητώς παραιτήθηκε από οποιοδήποτε ζήτημα που αφορά νήσους και βραχονησίδες στο πλέγμα της Δωδεκανήσου.

Έτσι με το άρθρο 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων του Φεβρουαρίου του έτους 1947, η Δωδεκάνησος παραχωρήθηκε στην Ελλάδα. Υπόψη δε ότι στη Συνθήκη αυτή των Παρισίων συμβαλλόμενο μέρος δεν είναι κάν η Τουρκία. Η παραχώρηση αυτή, που αφορά άλλωστε ιστορικά ελληνικές νήσους, ήταν και μια δικαίωση για την προσφορά της Ελλάδας στον αγώνα κατά του φασισμού-ναζισμού κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίο μάλιστα η Τουρκία δεν είχε καν εμπλακεί!.. Άξιο επισημειώσεις είναι δε να μην λησμονούμε την ιδιαίτερη σχέση της χιτλερικής Γερμανίας, της Γερμανίας του φασισμού και του ναζισμού, με την πολιτική τακτική που ακολουθούσε η Τουρκία την κρίσιμη αυτή ΠΕΡΙΟΔΟ!..

                 ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ «ΜΕΤΡΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ» 

Από χρόνια υπάρχει μία «στείρα διπλωματική διαδικασία» . Είναι οι «διμερείς επαφές», υπό το πρίσμα πάντοτε της «ελίτ των Βρυξελλών», και του «υπερατλαντικού φίλου».

Εν όψει αυτής της διαδικασίας ουδείς  μπορεί να έχει την αφέλεια να πιστεύει ότι στο τραπέζι αυτών  των διαδικασιών, που υποτίθεται ότι «οικοδομούνται μέτρα» για μια «αμοιβαία εμπιστοσύνη», πως τα «υπερκείμενα κέντρα» λήψης αποφάσεων δεν έχουν λόγο, και μάλλον τον πρώτο και τον τελικό λόγο.

Αφού λοιπόν το «όλον ζήτημα» δεν παραπέμπεται σε μία ευρύτερη Διάσκεψη των χωρών της Ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου ή σε κάθε περίπτωση των κρατών που βρέχονται συνολικώς  από τη θάλασσα της Μεσογείου και ΕΠΙΛΕΓΕΤΑΙ ΕΙΔΙΚΩΣ για τις «Ελληνοτουρκικές σχέσεις», δύο κράτη της περιοχής σε διμερές επίπεδο, ήτοι η Ελλάδα και η Τουρκία, να καλούνται για να συναποφασίσουν σ´ένα τραπέζι συνομιλιών για την εξεύρεση λύσης, τότε οι προϋποθέσεις ενός «τέτοιου διαλόγου» πρέπει να είναι σαφώς προδιαγεγραμμένες και με συγκεκριμένη ατζέντα.

Δε νοείται δε υπό τις παρούσες προκλητικές από πλευράς της Τουρκίας συνθήκες, να υπάρξει μια τέτοια διαδικασία, χωρίς να έχουν ληφθεί οι παρακάτω αυστηρές προϋποθέσεις και πρόνοιες:  

1) Να επανέλθει ο Ιερός Ναός της Αγίας Σοφίας στον ιστορικό συμβολισμό του, και να επαναλειτουργήσει η Σχολή της Χάλκης. 

2) Το Oruc Reis να τερματίσει τις περιπλανήσεις του, που τελικά το σκάφος αυτό καταναλώνει πιο πολύ πετρέλαιο από αυτό που επιδιώκει να εντοπίσει.

3) Να αποσύρει η Τουρκία τη διακήρυξη της αναφορικώς με το casus belli . Δεν έχει νόημα να συνομιλούν δύο κράτη όταν το ένα ήδη και μάλιστα  για την εφαρμογή του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου, απειλεί με πόλεμο.

4)  Η Τουρκία να ενταχθεί στον διεθνή νομικό πολιτισμό με τη διεθνή επικύρωση και με την  εσωτερική κύρωση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. 

       Η ΑΝΑΓΚΗ  ΓΙΑ ΜΙΑ ΔΙΕΘΝΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ 

Μια τέτοια συμπεριφορά, κατά τη γνώμη μου, θα ήταν πράγματι μια πολύ καλή γέφυρα στη σχέση Ελλάδας –Τουρκίας. Και υπό την έννοια αυτή, και μόνο αυτή, με βάση το συγκεκριμένο πρόκριμα και τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις, εννοείται ότι μπορεί να υπάρξει μία βάση συζητήσεων που στη διπλωματία, αποκαλούνται ΜΟΕ, ήτοι «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης»!.. 

Αν και για να υπάρχουν αμετάκλητες συνθήκες, και πράγματι μέτρα ειρήνης και εμπιστοσύνης, μόνο αν επιχειρηθεί μία Διεθνής Διάσκεψη, μπορεί να επιλύσει οριστικώς όλα τα ζητήματα! 

Η παγκόσμια ιστορία διδάσκει ότι η ειρήνη και η σταθερότητα εξασφαλίζονται μέσω τέτοιων διεθνών διασκέψεων!



 * Ο Πέτρος Μηλιαράκης  δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).