Ο Γιώργος Πρατσίνης μιλάει στα παιδιά

Κάποτε είδα συγκινημένο τον Φουρνιώτη συγγραφέα Γιώργο Πρατσίνη, όταν είχα την σπάνια ευκαιρία - δέκα χρόνια πριν τον θάνατό του - να παρευρεθώ σε μια συνάντησή του με παιδιά.

      Από την Θεσσαλονίκη, όπου έμενε μόνιμα, είχε έλθει κι έδινε το παρών του, τότε, στο Ένατο Γυμνάσιο Ιλίου της Αθήνας, περιτριγυρισμένος από εκπροσώπους μιας Ελλάδας που θα υπήρχε στο Αύριο, όταν ο ίδιος δεν θα υπήρχε πιά. 

      Περιτριγυρισμένος από παιδιά - και νιώθοντας από το σκαλί που τον ανέβαζαν τα βιβλία του «πολίτης στων ιδεών την πόλη όπου είναι δύσκολο και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν» - κατά την καβαφική ρήση. 

      Και μίλησε, όπως έπρεπε να μιλήσει: Τρέμοντας, και με μεγάλες διακοπές, αφού η ηλικία του και το θέμα του τον έκαναν πολλές φορές να λοξοδρομεί ή να παλεύει, όπως ο Λαοκόοντας τα Τεράστια Φίδια, με τις αναμνήσεις του. 

      Βρισκόταν μέσα σε ένα χώρο που τον υποστήριζε οπτικοακουστικά. Και, κατά τη διάρκεια της κινηματογραφικής προβολής που του αφιέρωναν με εικόνες από τη ζωή του, σχολίαζε πρόσωπα και πράγματα, αναφέροντας συνέχεια την Φουρνή, την Ελούντα, τη Σπιναλόγκα, τον Νομό Λασιθίου. Τα μέρη, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε κι όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν και οι ιστορίες των βιβλίων του.

      Απέξω, στην πύλη του κτιρίου, μια πρόσκληση στολισμένη με σχεδιάσματα έλεγε τα εξής: 

      «Αγαπητοί Βιβλιόφιλοι, φίλοι της Βιβλιοθήκης του Ένατου Γυμνασίου Ιλίου, ήρθε η ώρα να συναντηθούμε, μαθητές, δάσκαλοι και γονείς, να συζητήσουμε με αφορμή - όπως ήδη γνωρίζετε - το βιβλίο «Το Νησί», αλλά και την τηλεοπτική του μεταφορά. Όμως, σας επιφυλάσσουμε και μία έκπληξη! Ο Κρητικός συγγραφέας του βιβλίου «Ο γιατρός της Σπιναλόγκας», το οποίο βασίζεται σε πραγματικά ντοκουμέντα και προσωπικές μαρτυρίες από τον χώρο και την εποχή της λειτουργίας του Λεπροκομείου, κύριος Γιώργος Πρατσίνης, θα είναι μαζί μας για να θυμηθεί, για να διηγηθεί και για να συζητήσουμε μαζί του. Σας περιμένουμε λοιπόν με ιδιαίτερη χαρά στο Σχολείο μας. Υπεύθυνη Βιβλιοθήκης: Σοφία Ευθυμιάδου». 

      Εκεί σ’ αυτή τη Βιβλιοθήκη, υπήρχε μια εξωδιδακτική δραστηριότητα που λεγόταν «Παράλληλη Ανάγνωση»: Ένα βιβλίο διαβαζόταν από μαθητές και από γονείς και από καθηγητές. Όλοι αυτοί, μετά από αρκετό χρονικό διάστημα, γύρω στον Απρίλιο ή στο Μάιο, συναντιόντουσαν στη Βιβλιοθήκη του Σχολείου για να ανταλλάξουν σκέψεις, απόψεις, συναισθήματα, εικόνες, ήχους - ή ό,τι άλλο μπορεί να γεννήσει στον καθένα η ανάγνωση ενός βιβλίου. Στη συνάντηση αυτή, παρευρισκότανε πάντα κάποιος προσκεκλημένος, συγγραφέας, εικαστικός, ειδικός σε άλλο τομέα, που με την παρουσία του έδινε τον τόνο, εμπλούτιζε και διεύρυνε τη συνεύρεση αυτή.

      Σε μια τέτοια συνάντηση, καλεσμένος τους ήτανε τότε ο πολυγραφότατος συμπατριώτης μας Γιώργος Πρατσίνης. Και η συνάντηση αυτή είχαν να πουν ότι έφερε «κάτι το διαφορετικό στη μέχρι σήμερα πορεία αυτού του χώρου». Πρώτα απ’ όλα, ο αριθμός των παρευρεθέντων μαθητών ήταν πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι συνήθως. Και η απήχηση των μαρτυριών του Γιώργου Πρατσίνη φαινότανε στα σχόλιά τους :

      «Κυρία, τί καλός που ήταν! Σαν παππούς!»

      «Μ’ άρεσε πάρα πολύ! Είπε πολλά, αλλά θα ήθελε να πει και άλλα, αν είχαμε χρόνο. Όλο κούναγε το χέρι του και ήταν σαν να ήθελε να πει περισσότερα, αλλά δεν μπορούσε»

      «Μου έκανε εντύπωση που ήταν τόσο  μεγάλος και όμως ήρθε να μας μιλήσει!» 

      «Ήταν πολύ ωραία! Αλλά άρχιζε να λέει κάτι, θυμόταν κάτι άλλο, και μετά συνέχιζε. Νομίζω, ήθελε πιο πολύ χρόνο». 

      Από την πλευρά τους, οι καθηγητές και οι γονείς που είχαν έλθει, εκτίμησαν πολύ την διαύγεια του ογδονταπεντάχρονου τότε συγγραφέα, αλλά και το γεγονός ότι οι γνωστοί και οι φίλοι  του, που παρευρίσκονταν, είχανε κάτι κι αυτοί να προσθέσουν.

      Ιδίως οι καθηγητές, επεσήμαναν ότι αυτή «η ανάμειξη των γενεών» ήταν χρήσιμη και πλούσια σε συναισθήματα. 

      Επίσης, ότι  «άνοιξε μια νέα πόρτα, για το πώς τα ιστορικά στοιχεία πρέπει να μεταφέρονται στις επόμενες γενεές. Με πολύ σεβασμό, ακόμα και όταν πρόκειται να αναμειχθούν με μυθοπλαστικά στοιχεία».

      «Εντυπωσιάστηκα από πολλά πράγματα που μας πρόσφερε ο κύριος Πρατσίνης, πέρα από τις προσωπικές του εμπειρίες και τα βιώματά του. Κι αυτά ήταν η δοτικότητα, η αγάπη του για τον γενέθλιο τόπο του, η ανεξάντλητη μνήμη του, η ζωτικότητα, και ο λόγος του» είχε σχολιάσει η υπεύθυνη της Βιβλιοθήκης καθηγήτρια Σοφία Ευθυμιάδου την καταλυτική παρουσία του συντοπίτη μας συγγραφέα. 

      Που συνέχιζε, ακόμα και μέχρι που έσβησε, την παράδοση «της Φουρνής των Γραμμάτων» με τα βιβλία του «και των ανθισμένων αμυγδαλιών» για να μην ξεχνάμε και τις ιδιότητές του σαν γεωπόνο και σαν αειθαλή άνθρωπο.

(*) Το παραπάνω κείμενο είναι ένα μικρό αφιέρωμα στη μνήμη του Λασιθιώτη συγγραφέα για τις 40 μέρες από το θάνατό του. Η φωτογραφία είναι ευγενική παραχώρηση από το αρχείο του Κ. Μαυρικάκη.