Ο βασανιστής μέσα μου

Του Στέλιου Βισκαδουράκη

Κάποτε, αρκετά χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση, ρώτησαν έναν αληθινό αγωνιστή,   αντιστασιακό   κατά της  χούντας, αν μισεί αυτούς που τον βασάνιζαν   στα   πέτρινα   χρόνια. Είπε: «Όχι, δεν τους μισώ. Τον βασανιστή μέσα μου, μισώ». Εννοώντας,  για δικούς του λόγους προφανώς, με απόλυτη ειλικρίνεια και γνώση, εκείνον τον βασανιστή του εαυτού του στον οποίο εκείνος με το ταλαιπωρημένο σώμα και συναίσθημά του,  ακόμα αντιδρούσε και αντιστεκόταν.  Κι εκεί, αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος, έδινε το μήνυμα μιας αντίστασης. Ίσως της πιο δύσκολης αντίστασης κι  επανάστασης, αυτής  κατά του εαυτού του. 

Ποια είναι όμως η δικιά μας αντίδραση, αντίσταση κι επανάσταση αν αντιμετωπίσουμε κάτι όχι τόσο μεγάλο όπως αυτός, αλλά κάτι πολύ μικρότερο ή  σχετικά ανάλογο; Ποια είναι η σοβαρή επανάσταση ή αντίδρασή μας σε όσα ενοχλητικά συμβαίνουν γύρω μας, ίσως και προς εμάς τους ίδιους; Ίσως κάποιες   φορές αυτή η αντίδραση να είναι απαραίτητη από τις συνθήκες και αναγκαία,   αρκεί να έχει λογικά θεμέλια. Ενδεχομένως κάποιες φορές να μην ξέρουμε τίποτα γι’ αυτήν κι απλά  να έχουμε την ανάγκη να υπάρξει. 

Ξεκαθαρίζω από την  αρχή ότι κομματικοποιημένος δεν είμαι,  πολιτικοποιημένος, απλός πολίτης  είμαι και τίποτε άλλο. Προσωπικά, δημόσια αντιδρώ, αντιστέκομαι, επαναστατώ με όσα δεν συμφωνώ, πολύ περισσότερο από άλλους.  Ίσως έχω άδικο, ίσως δίκιο αλλά πάντα σέβομαι αυτόν εναντίον του οποίου αντιδρώ γιατί κι αυτός έχει ίδια δικαιώματα με εμένα. 

Θα το κάνω κι αυτή τη φορά. Θα αντιδράσω στα παιδιά που σε λίγο θα γίνουν άνδρες και γυναίκες, που πάντα σέβομαι και που με πράξεις μου αποδεδειγμένα αγαπώ, γιατί είναι η ελπίδα, το φως και μια ακατάλυτη δύναμη. Αυτή που θα υπάρχει κι όταν δεν θα υπάρχω εγώ ή εμείς. Θα αντιδράσω   στα   παιδιά   που   θέλω να περπατούν αγκαλιασμένα κι ερωτευμένα αλλά πάντα σκεπτόμενα γι’ αυτόν τον κόσμο. 

Γιατί; 

Το   Ηράκλειο άρχισε ξανά να βάφεται και να μουτζουρώνεται υπερβολικά, με κάθε δυνατό, κραυγαλέο και κακόγουστο τρόπο, είτε κυρίως για πολιτικούς ή ακόμη για   πρόχειρους και αφελείς ποδοσφαιρικούς λόγους. Ό Άγιος Μηνάς, το Πολιτιστικό   Κέντρο και φυσικά ο μόνιμος κεντρικός στόχος, τα δικαστήρια και η ιστορική πύλη τους (δώρο του Αλέξανδρου του 5ου, του μοναδικού Κρητικού Πάπα της Καθολικής Εκκλησίας), όπως και πολλά-πολλά άλλα σημεία της πόλης. Δανείζομαι λοιπόν κάτι   από την απόλυτα σεβαστή επαναστατική διάθεσή  των νέων, που χωρίς αυτήν, ελπίδα γι’ αυτόν τον κόσμο δεν θα υπάρχει, και μαζί με την περασμένη εφηβεία μου και την τωρινή-όποια-πείρα ζωής, τους λέω δυο φράσεις κι ας μη με ακούσουν, κι ας μη με συμπαθήσουν. 

«Εδώ παιδιά, με μισό κιλό φτηνό χρώμα, μια κλωτσιά και μια αόριστου τύπου και χωρίς αντίκρισμα επαναστατικότητα, λαθεύετε. Τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά απ΄ ότι νομίζετε γιατί αφορούν την Ελευθερία των άλλων. Κι όταν   μιλάμε   για Ελευθερία, εννοούμε τη σωστή Δημοκρατία κι ας φαίνεται σε πρώτο πλάνο ότι   σχετίζεται με την αισθητική της πόλης.

Οι αληθινοί επαναστάτες που ζητούν αλλαγές δεν θα δρούσαν ποτέ μ’ ένα   κουτί   μπογιά καταστρέφοντας το ίδιο το παρελθόν   τους. Αυτό προκαλείται μόνο από   όσους δεν έχουν άλλα κίνητρα και δυνάμεις εκτός από αυτά της ίδιας της καταστροφής. Κι εννοώ τα κίνητρα που παρεξηγημένα, υπερβολικά και λανθασμένα κυριαρχούν πολλές φορές μέσα σας και στη σπουδαία και όμορφη ορμή σας,   πράττοντας αυθαίρετα  υπό τον μανδύα μιας υγιούς επανάστασης. Όμως, ο βανδαλισμός  της δημόσιας περιουσίας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς μοιάζει να μην στοχεύει παρά σε μια  φτηνή αντίδραση απέναντι σε ένα αδιάφορο ή φαινομενικά αδιάφορο σύνολο και Αρχές για να τους δείξει ότι «κι εμείς είμαστε εδώ». 

Όμως, ως συμπολίτης σας, ρωτώ: Γιατί καταστρέφετε σημερινά έργα ή τα έργα των πατεράδων σας, των προγόνων μας και την αισθητική των δρόμων που περπατώ   και περπατάμε; Γιατί   χαλάτε   τα   κτίρια   και μνημεία των δικών μου αναμνήσεων με μπογιές και σπρέι; Όλα αυτά δεν ανήκουν στο Δημόσιο και σε καμιά Αρχή αλλά σε εσάς, σ’ εμάς και τους απογόνους μας.   

Η αντίδρασή σας σίγουρα φέρνει κάποιο φασαριόζικο και συνάμα κακόγουστο αισθητικό   αποτέλεσμα αλλά δεν υλοποιεί τον ουσιώδη στόχο της πραγματικής ειρηνικής αλλαγής. 

Με όποιους και ό,τι διαφωνείτε, η καταστροφή δεν είναι ο σωστός κι αποτελεσματικός δρόμος. Εκτός αν πρόκειται άμεσα να φτιάξετε κάτι άλλο, πιο δημιουργικό. Και θα είναι σεβαστό, αφού θα είναι από τα χέρια σας. Όσο όμως η   επιβίωσή σας βασίζεται σε  αυτούς τους «περασμένους», τους «παλιούς» ανθρώπους, το σωστό, ανθρώπινο και «ντρέτο» είναι να μην πειραχτεί τίποτα από  όσα στηρίζουν την καθημερινότητα και τη μνήμη μας. Όταν σταθείτε στα δικά σας πόδια αλλάξτε τον κόσμο αφού το θέλετε, αλλά δημιουργικά. Θα είμαι ο πρώτος που θα σας στηρίξει. Κι αυτό, γιατί η Δημοκρατία που ζητάμε όλοι, δεν περιλαμβάνει παράλογες καταστροφές. Και ως το πιο αληθινό και δίκαιο στις αρχές, του πολίτευμα, έχει πρώτα υποχρεώσεις και μετά δικαιώματα.

 Δεν περιμένω να αντιδράσετε ή να αντιδράσουμε όλοι όπως εκείνος ο εξαίσιος  αγωνιστής κατά της χούντας, με τέτοια παραδοχή απέναντι στον προσωπικό βασανιστή του. Αυτό θέλει μεγάλη σοφία, δύναμη και αυτογνωσία. Όμως, ας  πολεμήσουμε  τον  απλό  βασανιστή  μέσα  μας, όποιος κι αν είναι, ό,τι κι αν είναι, ο καθένας με τον τρόπο του, κι ας μην εξωτερικεύουμε με καταστροφικούς τρόπους τα εξηγήσιμα ή μη εξηγήσιμα προβλήματα που απασχολούν εμάς κι εσάς τους νεότερους. Κι αυτό γιατί πιστεύω, λανθασμένα ή σωστά, ότι τα άγνωστα είναι αυτά που δημιουργούν οποιουδήποτε τύπου χαμένες επαναστάσεις, πρώτα μέσα μας και μετά πάνω σε όλους τους άλλους. Το «όλοι» κι «εσείς» είναι το «εμείς», και το «εμείς» σημαίνει Δημοκρατία. Όπου κυριαρχεί το «εγώ» συνήθως ζει ένας σημαντικός εσωτερικός «βασανιστής», εκτός απ’ αυτόν εκεί έξω, που βάζει μια πέτρα κι ένα κουτάκι μπογιάς στα χέρια σας. 

Περιμένω να  αποκτήσουμε, κι  εσείς ειδικά οι μαγικοί νέοι, αληθινές δημοκρατικές αντιλήψεις, αληθινά γνήσια κρίση, ευθύνη και μια δύναμη που να μας  οδηγεί όλους σαν πρόταση και διδασκαλία  στο «εμείς» κι όχι στο «εγώ». Εξάλλου, το μέλλον για όλους, είστε εσείς».

Στέλιος Βισκαδουράκης

Ένας απλός συμπολίτης σας