Του Θανάση Γιαπιτζάκη
Όσοι θα βρεθούν στις 14 Σεπτεμβρίου στους 461 νεκρούς της Βιάννου, στα παραμορφωμένα συμπλέγματά τους και στις μνήμες της ομαδικής σφαγής τους από τους Γερμανούς, εκείνους που με κτηνώδη τρόπο τους στέρησαν τη ζωή που θα ζούσαν, θα πρέπει να αναλογιστούν μήπως έχουν κάνει λάθος στους αριθμούς.
Δεν έχουν συμπεριλάβει τις γυναίκες, που ήταν πολύ περισσότερες. Εκείνος ο φριχτός καιρός ήταν και δικός τους καιρός και ο θάνατος των εκτελεσμένων ήταν και δικός τους θάνατος. Όχι γιατί υπέφεραν για να μεγαλώσουν τα παιδιά που απέμειναν σαν γιαγιάδες, σαν μανάδες, σαν θειάδες, σαν μεγαλύτερες αδελφές και σαν γειτόνισσες, αλλά γιατί τα παιδιά αυτά όταν μεγάλωσαν τις ξέχασαν. Τις έχουν συνέχεια μέχρι τώρα μπροστά τους αλλά αυτές είναι νεκρές. Η γενική μνήμη για τους αλλοτινούς αδικοχαμένους νεκρούς δεν τις έλαβε ποτέ υπ’ όψη τόσα χρόνια που πέρασαν από τότε.
Πού είναι η αφιερωματική στήλη για τη Γυναίκα της Βιάννου που θα έπρεπε, από τους κατοπινούς καιρούς, να την υψώσει η ευγνωμοσύνη; Ποιό χωριό της Βιάννου έχει στα καλντερίμια του μια πέτρα - για όλες αυτές που κείτονταν, πετρωμένες κι αυτές για το κακό που τις βρήκε, ανάμεσα στα χαλάσματα των χιλίων καμένων σπιτιών που τις κληροδότησαν οι Γερμανοί;
Οι γκρεμισμένοι τοίχοι ξαναϋψώθηκαν, δεν υψώθηκε όμως το χρέος των παιδιών που μεγάλωσαν τότε με λίγο γάλα και με πολλές στερήσεις. «Για τα καμένα χωριά» ζητιάνευαν όλες αυτές, κρατώντας όμως το κεφάλι ψηλά σε ό,τι τις είχε απομείνει από αξιοπρέπεια. Και τα ψηλά σπίτια που υπάρχουν τώρα, με τα βαψίματα και με τα ωραία παραθύρια, δεν βρήκαν μια πέτρα να τη στήσουν κάπου προς τιμή τους για τα δάκρυα που πέτρωσαν για να δώσουν κουράγιο η μια στην άλλη.
Προτείνω, εγώ ο ξένος, να γίνει το μνημείο της Γυναίκας της Βιάννου, όχι «κάπου» αλλά εκεί - πλάι στο Μνημείο των νεκρών. Να βρίσκονται όλες μαζί, όπως κάποτε. Αναστημένες, επειδή ανέστησαν κάποτε τους σημερινούς Βιαννίτες.
