Μια «ασυνήθιστη» πολιτική κυριαρχία

Tου Γιώργου Πανταγιά^*

Τα γεγονότα δεν ακολουθούν πάντα γραμμική πορεία. Υπόκεινται σε απρόσμενες μεταβολές και ανατροπές. Η ερμηνεία τους είναι σύνθετη, γιατί έχουν θεατές και αθέατες πλευρές. Κατ’ αρχάς, δεν εκδηλώνονται σε κοινωνικό, πολιτικό ή ιδεολογικό κενό. Αντιθέτως, στη φορά των πραγμάτων επιδρούν οι υφιστάμενες συνθήκες, οι επικρατούσες τάσεις, οι πεποιθήσεις. Και βέβαια καθοριστικός είναι ο ρόλος των πρωταγωνιστών.

Τα παραδείγματα στην εγχώρια πολιτική είναι πολλά. Το πιο πρόσφατο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Η αποδοχή του είναι αναντίρρητη. Καταγράφεται σε όλες τις έρευνες της κοινής γνώμης. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν περιορίζεται μόνο στους εκλογείς του. Αλλά επεκτείνεται και στους ψηφοφόρους άλλων κομμάτων. Ουσιαστικά, επιβραβεύεται ο τρόπος με τον οποίο πολιτεύεται, καθώς και οι επιλογές του. Μάλιστα, πάνω από το 40% εκείνων που αυτοτοποθετούνται στον χώρο της Κεντροαριστεράς κρίνει θετικά το έργο του.

Στην πραγματικότητα, ο πρωθυπουργός δημιούργησε σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο. Αποστρεφόμενος εδώ και καιρό τον λαϊκισμό, τη δημαγωγία, τον ανορθολογισμό, απέκτησε καθαρή και διακριτή ταυτότητα έναντι των αντιπάλων του. Οι αντιλήψεις και οι ιδέες του έχουν απήχηση στο ευρύτερο κοινωνικό σώμα. 

Το κυριότερο, επιδεικνύει διαχειριστική επάρκεια, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά καίρια ζητήματα.  Αναμφίβολα, η πανδημία και οι συνέπειές της αποτελούν σκληρή δοκιμασία για τον ίδιο. Παίρνοντας πάνω του τη δύσκολη αυτή υπόθεση, κέρδισε την πλειονότητα των πολιτών. Η διατήρηση της εμπιστοσύνης τους κάθε άλλο παρά εύκολη είναι. 

Οι γενικότερες πολιτικές του θα κριθούν σε βάθος χρόνου. Κι αυτό γιατί τέσσερις μήνες τώρα, η δημόσια ζωή μονοπωλείται από τη μάχη κατά του κορωνοϊού. Όλα τ’ άλλα περνούν σε δεύτερο πλάνο. Οι πληγές στην οικονομία και στην εργασία θα φανούν από το φθινόπωρο και μετά. Οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης αναμένονται δραματικές. Τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα θα είναι ιδιαιτέρως οξυμένα. 

Εξ ου και το ζήτημα της ανάκαμψης καθίσταται ζωτική προτεραιότητα. Οι προοπτικές  δεν μοιάζουν ευοίωνες. Χρειάζονται τολμηρές αποφάσεις, προκειμένου να αποφευχθεί η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Στο πεδίο αυτό θα αξιολογηθεί αυστηρά η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Θα δοκιμαστούν οι αντοχές της.

Πάντως, στον παρόντα χρόνο η κυριαρχία του πρωθυπουργού παραμένει αναμφισβήτητη. Στον πολιτικό ανταγωνισμό υπερτερεί των αντιπάλων του. Το συγκριτικό του πλεονέκτημα αποδεικνύεται ισχυρό. Οφείλεται στο ότι υιοθέτησε πλειοψηφική ατζέντα θεμάτων. Έτσι βρίσκεται σε αρμονία με το νέο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον. Ενώ ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κάνει το αντίθετο. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ, εξαιτίας του κυβερνητικού του παρελθόντος, οδηγήθηκε σε πρωτοφανή ασφυξία. Εξακολουθεί να είναι σε αποδρομή. Όχι μόνο εξαιτίας των σκοτεινών πλευρών της θητείας του, αλλά και διότι μένει εγκλωβισμένος σε αναχρονιστικές και ανεπίκαιρες αντιλήψεις. Η κρίση εκπροσώπησης που εμφανίζει έχει ως αποτέλεσμα ακόμη και τη μεταπήδηση πρώην ψηφοφόρων του προς τον Μητσοτάκη. 

Ο λόγος, η πρακτική και η εικόνα του πρωθυπουργού ενισχύουν περαιτέρω την ανθεκτικότητά του. Του προσδίδουν αυθύπαρκτη υπόσταση, υπερβαίνοντας ακόμη και τον κομματικό χώρο του οποίου ηγείται. Η θετική του απήχηση στο αποκαλούμενο πολιτικό Κέντρο συνιστά πραγματική ηγεμονία. Διευρύνει το φάσμα των δυνάμεων που απευθύνεται. Την ίδια στιγμή μπορεί να εξουδετερώνει τις διάφορες βαρονίες στη ΝΔ. Ταυτόχρονα, κρατά υπό έλεγχο τις ακραίες συντηρητικές παρουσίες και φωνές, οι οποίες συνυπάρχουν κάτω από τη στέγη της.

Παρά τις ενστάσεις που διατυπώνονται ως προς το κυβερνητικό έργο, μια αντικειμενική ματιά μάς επιτρέπει να δούμε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί μια ιδιότυπη σύνθεση: Να συνταιριάξει τον πολιτικό φιλελευθερισμό με το κοινωνικό πρόταγμα μιας «δεξιόστροφης» σοσιαλδημοκρατικής εκδοχής. Πρόκειται για ένα απαιτητικό πείραμα. Παραπέμπει δε στην Αγγελα Μέρκελ, η ηγεμονία της οποίας στη γερμανική σκηνή εδράζεται ακριβώς σ’ αυτό το μείγμα.

Έτσι, άλλωστε, μπορεί να ερμηνευθεί και η «ασυνήθιστη» κυριαρχία του Έλληνα Πρωθυπουργού στον κεντροαριστερό χώρο.

^* Συμβούλου Στρατηγικής και Επικοινωνίας. 

Προέδρου & Διευθύνοντος Συμβούλου της POLITY A.E.