Του Θανάση Γαπιτζάκη
Μετά τη Μέρα με τα ψέματα των μεγάλων, έρχεται η Μέρα με τα ψέματα των μικρών. Πριν όμως πούμε ο,τιδήποτε…καλό θα είναι να κάνουμε, στην αρχή, δυο υπενθυμίσεις: Πρώτον, ότι οι μεγάλοι ήταν παιδιά κι αυτοί πιο πριν - και δεύτερον, ότι τα ψέματα - όπως τα ξέρουν τα μικρά παιδιά - είναι, μαζί με το παιχνίδι και την αγκαλιά της μαμάς ή της γιαγιάς τους, ο παράδεισος της παιδικής τους ηλικίας.
Τα ψέματα λοιπόν για τα παιδιά έχουνε, σ’ αυτή τη Μέρα, την τιμητική τους. Η Δευτεραπριλιά, όπως μπορούμε να την πούμε (τί παραπάνω, σαν λέξη, έχει η Πρωταπριλιά;) είναι η Μέρα του Παιδικού Βιβλίου. Όλοι μας, όσα χρόνια κι αν περάσουν, δεν ξεχνάμε ποτέ τα παιδικά μας βιβλία. Βιβλία που φυλάγανε μέσα τους την ευτυχία. Με τις μεγάλες εντυπωσιακές εικόνες, με τα στρογγυλά καλαίσθητα γράμματα. Κι ο λόγος ήταν ότι, από τότε που μας τα χάριζαν οι μεγάλοι, ένας μεγάλος κόσμος γινόταν εύκολος για το μικρό μας μπόι, μ’ εκείνες τις χάρτινες φτερούγες των πρώτων - κι αν θυμάστε, όπως μας φαίνονταν, ατελείωτων χρόνων της παιδικής ζωής μας.
Σε αυτό το όμορφο ψέμα, που μας στηρίζει ακόμα και σήμερα και που δεν έχει καμιά σχέση με το ευκαιριακό ψέμα της Πρωταπριλιάς και γενικά της καθημερινότητάς μας, αφιερώνεται και γιορτάζεται κάθε χρόνο η Δεύτερη Ημέρα του Απριλίου, η μέρα που γεννήθηκε ο δημιουργός των τόσο ιδιαίτερων στην ευαισθησία τους παραμυθιών, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Μιλάμε για την Παγκόσμια Ημέρα του Παιδικού Βιβλίου, την καθιερωμένη από τη Διεθνή Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ). Από το 1966, κάθε χρόνο ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της οργάνωσης αυτής ετοιμάζει κάποιο μήνυμα και μια αφίσα, που διανέμονται σε όλο τον κόσμο. Ο πρωταρχικός σκοπός είναι να τονίσουν την αξία των παιδικών βιβλίων και της ανάγνωσης. Κι ένας παράλληλος σκοπός είναι να ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία για την ανάπτυξη και για τη διάδοση της παιδικής λογοτεχνίας.
Εφέτος υπεύθυνο για το υλικό του εορτασμού είναι το Τμήμα του Καναδά. Ο Ρίτσαρντ (δηλαδή ο Ριχάρδος) Βαν Καμπ, που ανέλαβε να γράψει το φετινό μήνυμα, είναι συγγραφέας. Έγινε γνωστός χάρις στο μυθιστόρημά του «The Lesser Blessed» που έχει διασκευαστεί σε ταινία πριν δέκα χρόνια, το 2012. Η αφίσα έχει δημιουργηθεί από την Τζούλη (δηλαδή την Ιουλία) Φλετ. Είναι συγγραφέας κι αυτή, αλλά και εικονογράφος πολυβραβευμένη. Πέρα όμως από τα καλλιτεχνικά τους επιτεύγματα, επιλέχθηκαν από τη χώρα τους και για έναν άλλο λόγο. Ζουν και οι δυό τους στον Καναδά, όμως ανήκουν στους λεγόμενους «αυτόχθονες». Έχουν ινδιάνικη καταγωγή. Αυτός είναι ένας Dene κι αυτή είναι μια Cree. Λέει λοιπόν το μήνυμα του Ινδιάνου της Βόρειας Αμερικής, σταλμένο από τα εκτεταμένα νοτιοδυτικά λιβάδια του Καναδά. Το βλέπουμε εδώ σε μετάφραση της Λότης Πέτροβιτς:
«Το διάβασμα είναι ελευθερία. Το διάβασμα είναι ανάσα. Το διάβασμα σ’ αφήνει να βλέπεις τον κόσμο με τρόπο διαφορετικό και σε καλεί σε κόσμους που δεν θα θέλεις ποτέ να τους αποχωριστείς. Το διάβασμα επιτρέπει στο πνεύμα σου να ονειρεύεται. Λένε ότι τα βιβλία είναι φίλοι για όλη μας τη ζωή και συμφωνώ. Το ιδανικό δικό σου σύμπαν πλαταίνει όταν διαβάζεις. Οι ιστορίες είναι φτερά που σε βοηθούν να πετάς ψηλά κάθε μέρα, βρες, λοιπόν, τα βιβλία που μιλούν στο πνεύμα σου, στην καρδιά σου, στο μυαλό σου. Τα βιβλία είναι γιατρικά. Θεραπεύουν. Καθησυχάζουν. Εμπνέουν. Διδάσκουν. Ας ευγνωμονούμε τους παραμυθάδες, τους αναγνώστες και τους ακροατές. Ας ευγνωμονούμε τα βιβλία. Είναι φάρμακα για έναν καλύτερο, φωτεινότερο κόσμο. Ευχαριστώ πολύ!»
