Κυρίαρχη επιλογή, το μη χείρον βέλτιστον

Του Γιώργου Πανταγιά*

Μια γεύση πικρή, άνοστη ακόμη και ανούσια, αφήνει πίσω της η προεκλογική περίοδος. Τώρα που πλησιάζει η ώρα να πέσει η αυλαία, αξιολογούνται και κρίνονται οι πρωταγωνιστές. Η παρουσία τους επί σκηνής, μάλλον κράτησε χαμηλά το ενδιαφέρον των θεατών. Το ρεπερτόριό τους, ήταν κάτι μεταξύ δράματος και κωμωδίας.
Η παράσταση που έδωσαν δεν ενθουσίασε το κοινό, αλλά ούτε το συγκίνησε. Στην κάλπη της Κυριακής θα διαπιστώσουμε, πόσα εισιτήρια έκοψε ο καθένας τους. Είτε κερδίσουν είτε χάσουν, το σίγουρο είναι ότι η πολιτική ζωή του τόπου θα παραμείνει εγκλωβισμένη στα υποδείγματα του παρελθόντος. Τα πολιτικά τους ρολόγια δεν έχουν εναρμονισθεί με τον παρόντα χρόνο. 
Φαίνεται πλέον καθαρά, ότι η δύναμη της συνήθειας παραμένει ισχυρή. Έτσι άλλωστε εξηγείται ο πακτωλός προεκλογικών παροχών,  αλλά και η διαιώνιση της πλειοδοσίας υποσχέσεων, προκειμένου να δελεάσουν τους ψηφοφόρους. Μάλιστα οι περισσότερες εξαγγελίες είναι τόσο άγαρμπες, που εκθέτουν ανεπανόρθωτα τους εμπνευστές τους. Ουσιαστικά αποσκοπούν στον επηρεασμό του εκλογικού σώματος, για να μην πω εκμαυλισμό. 
Τα εύκολα τα λόγια, τα μεγάλα δεν συνοδεύονται με θεμελιωμένες προτάσεις. Και το κυριότερο δεν διασφαλίζεται η πραγματοποίησή τους. Ως εκ τούτου δεν είναι υπερβολή να πούμε, ότι στερούνται πρακτικού αντικρίσματος. 
Όταν πολιτεύεσαι εκτός οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, μπορείς να καλλιεργείς προσδοκίες όμως αργά ή γρήγορα αυτές θα αποδειχθούν ανυπόστατες. Το χειρότερο δε, είναι να βρεθείς μπροστά σε ανυπέρβλητα αδιέξοδα με υπαρκτό τον κίνδυνο του δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Το παράδειγμα της νεοκαραμανλικής διακυβέρνησης είναι αποκαλυπτικό. Οι αλόγιστες πολιτικές της, οδήγησαν τη χώρα στη χρεωκοπία. 
Παρόλα αυτά οι αποτυχημένες πρακτικές, οι επιζήμιες προσεγγίσεις, οι παλιές ιδέες δεν έχουν ακόμη εκριζωθεί, από ένα αφυδατωμένο πολιτικό σύστημα. Η προσαρμογή του στις νέες συνθήκες και απαιτήσεις της χώρας και της οικονομίας, δεν έχει καταστεί ζωτική προτεραιότητα. Η στασιμότητα και η αδράνεια παραμένουν κυρίαρχα χαρακτηριστικά του. 
Τα κόμματα αδυνατούν να κάνουν πράξη την απαιτούμενη ανατοποθέτησή τους στο τωρινό ιδεολογικό, πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον. Και αυτό γιατί παραμένουν δέσμια, παρωχημένων και συντηρητικών αντιλήψεων, πελατειακών και συντεχνιακών δικτύων, ψηφοθηρίας και μικροπολιτικής.  Και πρωτίστως μιας κρατικοδίαιτης μετριότητας. 
Η μικρομεσαία μιζέρια η οποία επικρατεί, συντηρεί τη ροπή στο λαϊκισμό, αφήνοντας άθικτο ένα ισχυρό αντιπαραγωγικό και παρασιτικό μοντέλο, στο όνομα δήθεν της υπεράσπισης των κεκτημένων. Όμως έτσι εμποδίζεται η χώρα να ανοίξει τα φτερά της.  Και κάτι άλλο εξίσου σημαντικό: Δημιουργείται μια ψευδαίσθηση ευδαιμονίας. Με άλλα λόγια οι πολιτικοί θιασώτες της Ελλάδας της υστέρησης, εξακολουθούν να στέκονται εμπόδιο στην αναζωογόνησή της.  
Εξάλλου η κοινωνία των χαμηλών προσδοκιών, είναι απότοκος της ατροφίας της υπάρχουσας πολιτικής τάξης. Μέλημα της είναι η διαμεσολάβηση, η οποία  αποσκοπεί στην εδραίωση και στη διατήρηση της κυριαρχίας της. Εύλογο επακόλουθο είναι να επικρατεί η αντίληψη, το μη χείρον βέλτιστον. Πως αλλιώς μπορεί να ερμηνευθεί το προβάδισμα της Ν.Δ, καθώς και η διαφαινόμενη ενίσχυση της αποδοχής της από τμήμα των εκλογέων, όπως δείχνουν όλες οι τελευταίες δημοσκοπικές έρευνες. 
Αν πάντως επαληθευτούν τα ευρήματά τους, θα οφείλεται στο ότι το κυβερνών κόμμα μπορεί να κερδίσει τη μάχη της κάλπης, γιατί στο δίλλημα της διακυβέρνησης δείχνει να έχει μια πιο στέρεη και καθαρή απάντηση. Αντίθετα η αξιωματική αντιπολίτευση, προτάσσοντας  την αποκαλούμενη προοδευτική κυβέρνηση δεν πείθει για την αξιοπιστία της και τη φερεγγυότητα της. Πόσο μάλλον για την πιθανότητα επίτευξής της.
Εντούτοις η τετράχρονη κυβερνητική θητεία της Ν.Δ, δεν συνδέεται με την επίτευξη κάποιου μεγάλου εθνικού στόχου. Ούτε βέβαια συνιστά πολιτική τομή ως προς τα καίρια προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας. Απεναντίας χαρακτηρίζεται από στοιχειώδη διαχειριστική πρακτική, κάνοντας αυτονόητες παρεμβάσεις και αλλαγές. Οι επιδόσεις της κρίνονται μέτριες. Μάλιστα η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι εκτεθειμένη για πράξεις και ενέργειες που αντιστρατεύονται το κράτος δικαίου. 
Το σκάνδαλο των υποκλοπών δεν είναι μια απλή σκιά, όπως ο Πρωθυπουργός δήλωσε, αλλά κάτι σημαντικότερο: Πρόκειται για μια μαύρη τρύπα που δεν συνάδει με τους κανόνες της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Επιπροσθέτως το μεταρρυθμιστικό του λούστρο, το οποίο συνέβαλλε στην εκλογή του, έχει ξεθωριάσει εξαιτίας των νοθευμένων πολιτικών που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια.
Το πλεονέκτημα του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν και είναι, ο ΣΥΡΙΖΑ. Η αναξιοπιστία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δεν παύει να είναι αέρας στα πανιά του Πρωθυπουργού. Οι πολιτικές που πρεσβεύει δεν αποπνέουν μόνο παρελθόν, αλλά εξακολουθούν να είναι σε μεγάλο βαθμό ανερμάτιστες. 
Οι θέσεις που υποστήριξαν πρόσφατα ο Τσακαλώτος και οι 53 συνοδοιπόροι του, για τοπικά νομίσματα το επιβεβαιώνουν. Και το πιο σημαντικό, έρχονται να δείξουν ότι η διάστασή τους με τις ανοησίες του Βαρουφάκη, δεν έχει προσλάβει την απαραίτητη απόρριψη και καθαρή οριοθέτηση.
Η αδυναμία του Αλέξη Τσίπρα να συγκεράσει τις διαμετρικά αντίθετες απόψεις που διαπερνούν τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι πασιφανής. Η προσωπική προσπάθεια του πρώην Πρωθυπουργού να εμφανίσει ένα νέο πολιτικό εαυτό, προσκρούει στη λεγόμενη αντισυστημική φτερούγα του κόμματος του. Έτσι και η επιχειρούμενη προσαρμογή του στα νέα δεδομένα, αμφισβητείται από μερίδα των στελεχών του. Αλλά και ο ίδιος φαίνεται ότι πατάει σε δύο βάρκες. Φυσικό είναι να  επιτείνεται η κρίση αξιοπιστίας που αντιμετωπίζει. Καθώς και να διατηρείται ζωντανό το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο.
Από την άλλη το ΠΑΣΟΚ μολονότι έχει μια διακριτή απόσταση και από τους δύο μονομάχους, βρίσκεται ανάμεσα στις συμπληγάδες τους. Άλλωστε κανείς τους δεν θέλει να του αφήσει ελεύθερο ζωτικό χώρο. Ωστόσο η επάνοδός του στο κέντρο της πολιτικής σκηνής, δεν είναι άπιαστος στόχος. 
Οι  δεξιόστροφες πρακτικές του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και οι αριστερόστροφες αγκυλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, του αφήνουν περιθώρια ανάκαμψης.  Ουσιαστικά το βοηθούν να λειτουργήσει ως ένα ισχυρό και αυθεντικό μεταρρυθμιστικό αντίβαρο, μιας σύγχρονης κεντροαριστεράς. Αρκεί βέβαια να αποτινάξει από πάνω του, τις όποιες αρχέγονες σκουριές έχουν παραμείνει. 
Δυνατό του σημείο είναι αναμφίβολα οι προγραμματικές του προτάσεις. Αποτελούν ένα σημαντικό όπλο, μιας και δείχνουν ότι είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες της τωρινής εποχής. Αλλά και εδράζονται στη στρατηγική του πραγματισμού.
Πάντως όποιο και αν είναι τα αποτελέσματα των εκλογών της απλής και ενισχυμένης αναλογικής, η πολιτική ζωή θα εξακολουθεί να βρίσκεται σε σκληρή δοκιμασία. Η απαγκίστρωση της από τις παλιές συνταγές και τα διάφορα στρατηγήματα είναι εκ των ων ουκ άνευ, για να πάψει να είναι το μη χείρον βέλτιστον, κυρίαρχη επιλογή. 

*Συμβούλου Στρατηγικής και Επικοινωνίας
Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της POLITY