Του Μανώλη Κομπολάκη
Η έννοια των όρων στην πολιτική έχει πολλές φορές αλλοιωθεί. Άλλες τόσες και ίσως πολύ περισσότερες, έχει χρησιμοποιηθεί για να καλύπτει, πίσω από το μεγαλειώδες και πομπώδες του λεκτικού σχήματος, την κενότητα στη χειρότερη και τη μετριότητα στην καλύτερη των περιπτώσεων.
Είναι κοινά αποδεκτό, ότι στην χώρα μας είχαμε την εισαγωγή διαφόρων όρων, με τους οποίους σηματοδοτείται η πορεία της τις τελευταίες δεκαετίες. Μεταξύ αυτών και οι περίφημες «κόκκινες γραμμές», που κατά κόρον χρησιμοποιούνται για να οριοθετήσουν, από ένα διάλογο ως μια πολιτική, από μια άρνηση ως μια αποδοχή, από μια εθνική απαίτηση ως μια πολιτική φιλοδοξία, από ένα εθνικό καθήκον ως μια εγκληματική μπλόφα.
Ιστορική έρευνα του όρου, μας οδηγεί στο Κριμαϊκό πόλεμο, όπου για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε ο όρος, για να περιγράψει τον ηρωισμό των ανδρών του 93ου Βρετανικού Συντάγματος πεζικού κατά τη διάρκεια του πολέμου, του πρώτου στην ιστορία, που καταγράφηκε λεπτομερώς από τα τότε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Ο διοικητής του 93ου Συντάγματος Πεζικού, Sir Kolin Kampel,παραβιάζοντας προκλητικά τους κανόνες της τακτικής του πολέμου, αποφάσισε να αντισταθεί μέχρις εσχάτων απέναντι στο ιππικό των Ρώσων Ουσάρων. Ο ανταποκριτής των Times, William Rasel, που παρακολουθούσε τη μάχη από απόσταση, σε ανταπόκριση του έγραψε:[Sic] I couldn’t see anything, but a thin red line. (Δεν μπορούσα να δω κάτι, πέραν μιας λεπτής κόκκινης γραμμής). Σαν μια λεπτή κόκκινη γραμμή, που διέγραφαν στο πεδίο της μάχης τα κόκκινα χιτώνια της στολής των ανδρών του Συντάγματος , ο δημοσιογράφος των Times είδε την θέληση τους, να διατηρήσουν τις θέσεις τους πάση θυσία. Αργότερα, συμπυκνωμένη στο τσιτάτο «κόκκινη γραμμή», η φράση θα αναφερθεί στο ποίημα «Tommy» του Νομπελίστα ποιητή Ρ. Kipling και έκτοτε χρησιμοποιείται κυριολεκτικά και μεταφορικά, για να εκφράσει αδιαπραγμάτευτους όρους και να δηλώσει ανυποχώρητες, πέραν καθορισμένων ορίων θέσεις.
Διαχρονικά, η χρήση του όρου από το πολιτικό κατεστημένο, πόρρω απέχει από την κυριολεκτική και μεταφορική του σημασία. Σήμερα γίνεται ρητορική κατάχρηση του όρου για επίδειξη ανέξοδων και ανεύθυνων λεονταρισμών, τόσο της κυβέρνησης, όσο και της αντιπολίτευσης, αλλά και των συνδικαλιστικών ηγεσιών, για εξαπάτηση και αποδοχή προαποφασισμένων ανοχών και υποχωρήσεων.
Μια αναδρομή στις κόκκινες γραμμές, που « υπερήφανα..!!.» ορίστηκαν την τελευταία δεκαετία, μας οδηγεί στη θλιβερή διαπίστωση ότι καμία από αυτές δεν τηρήθηκε. Ξεπεράστηκαν όλες από αυτούς, που τις όρισαν και παραβιάστηκαν από εκείνους που απευθυνόταν. Του λόγου το αληθές αποδεικνύουν, οι διφορούμενες δηλώσεις, αναφορές, θέσεις και απόψεις της κυβέρνησης, και των κυβερνητικών συμβούλων στην προσπάθεια τους, να ερμηνεύσουν τις τραγελαφικές, αλλά λίαν επικίνδυνες καταστάσεις και τα τετελεσμένα, που διαμορφώνουν οι παράνομες τουρκικές ενέργειες αμφισβήτησης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
Οι κυριότεροι λόγοι της απαξίωσης των κόκκινων γραμμών, πρέπει να αναζητηθούν στη συνταγματικά κατοχυρωμένη παραγραφή της ευθύνης των πολιτικών οργάνων (άρθρο 86 Συντάγματος) και στην απουσία θεσμικών δομών ελέγχου της πολιτικής εξουσίας από τα υποκείμενα της, που είναι οι πολίτες, όπως η επιλογή των αιρετών πολιτικών οργάνων από τις τοπικές κοινωνίες, η κατάργηση του προσωποκεντρικού μοντέλου εξουσίας, η ανάκληση αιρετού οργάνου, η νομοθετική πρωτοβουλία των πολιτών, τα δημοψηφίσματα κ.α.
Κόκκινες γραμμές, για τη σωτηρία της χώρας, όριζαν και ορίζουν σε κάθε κύκλο διαπραγματεύσεων, οι ευθυνόφοβες κομματκο-πολιτικές ηγεσίες, που ύστερα από κάθε ακρωτηριασμό των εθνικών συμφερόντων αναδιπλώνονται, ορίζουν νέες τις οποίες και πάλι εγκαταλείπουν, μπροστά στο κομματικό συμφέρον και στις συνέπειες του πολιτικού κόστους.
Κόκκινες γραμμές, επικαλείται η εκάστοτε αντιπολίτευση όχι για να υποστηρίξει την κυβερνητική πολιτική, όπως αυτή εκφράζεται στα πλαίσια κόκκινων γραμμών, αλλά για να τις εργαλειοποιήσει προκειμένου να απαξιώσει το κυβερνητικό έργο και όχι να το ελέγξει όπως επιτάσσει ο θεσμικός της ρόλος, παρερμηνεύοντας και αξιοποιώντας το αμέτοχο και ανεύθυνο της, στην ασκούμενη κυβερνητική πολιτική. Αμέτοχο και ανεύθυνο, η άμεση συνέπεια ελλείμματος δημοκρατίας, που αναδεικνύει η απουσία θεσμικού πλαισίου ελέγχου και λογοδοσίας των πεπραγμένων του ελεγκτικού ρόλου της αντιπολίτευσης. Λογοδοσία, της αντιπολίτευσης, στα πλαίσια κοινοβουλευτικών διαδικασιών, που θα σηματοδοτήσει άμεσα το υπεύθυνο και έμμεσα το συμμέτοχο της στο πολιτικό γίγνεσθαι και όχι άγονες και ανιαρές πολιτικές αντιπαραθέσεις εντός και εκτός κοινοβουλίου, που την χαρακτηρίζουν αρνητή των πάντων.
Κόκκινες γραμμές, όριζαν και ορίζουν τα κόμματα της Βουλής που όμως αδυνατούν:
--Να ξεπεράσουν πολιτικές παθογένειες, αδυναμίες και κομματικές μωροφιλοδοξίες, που ακυρώνουν τη δυναμική της συνταύτισης των προσπαθειών.
--Να υπερβούν τα σύνδρομα εσωστρέφειας, που αναθεματίζουν και αποκηρύσσουν τις μεταξύ τους συνεργασίες, ακόμα και όταν διακυβεύεται η επιβίωση της χώρας για την οποία κομματικά κόπτονται και πολιτικά καπηλεύονται.
Κόκκινες γραμμές, επικαλούνται κατά κόρο οι βουλευτές στο κοινοβούλιο, που με τις αναφορές τους σ’ αυτές, από το βήμα του κοινοβουλίου και τα ΜΜΕ έντυπα και ηλεκτρονικά, φαίνεται να μην έχουν κατανοήσει ότι: «Κόκκινες γραμμές ορίζει εκείνος που έχει τη δύναμη να τις επιβάλει και την πολιτική βούληση να τις αξιοποιήσει». Η δύναμη συναρτάται, με την αξιοπιστία και την φερεγγυότητα, της χώρας μας στο διεθνές και Ευρωπαϊκό περιβάλλον, την οικονομική ανεξαρτησία και αυτοδυναμία της, την ανάδειξη και αξιοποίηση του εθνικού της πλούτου, τις σχέσεις συνεργασίας με τους εταίρους, τους συμμαχικούς δεσμούς, την μαχητική αξία και το ηθικό των Ενόπλων Δυνάμεων και τέλος με το σεβασμό των κανόνων του διεθνούς δικαίου. Η πολιτική βούληση σχετίζεται, με την συνεργασία, συναίνεση, σύμπραξη και υπευθυνότητα, των πολιτικών δυνάμεων αλλά και τη συνειδητή έκφραση γνώμης και ψήφου, που δεν συναρτάται με κομματική πειθαρχία και που αξιοποιείται από πολιτική ηγεσία, που διαθέτει τόλμη γενναιότητα και συνείδηση της ηθικής πολιτικής και ποινικής ευθύνης που δεν παραγράφουν οι συνταγματικές διατάξεις. Αρχές και αξίες που ποτέ δεν έδεσαν με τους ιδεολογικούς κώδικες του βαθιά ριζωμένου και θεσμικά κατοχυρωμένου αλλά διαβρωμένου, πολιτικού μας κατεστημένου.
Κόκκινες γραμμές, όριζαν και ορίζουν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες των φυγόπονων, άνεργων, πολιτικάντηδων, εργατοπατέρων, που με τη βοήθεια των κυβερνήσεων, τις φορτώνουν στις πλάτες των εργαζομένων, και σε βάρος φυσικά των εργασιακών και συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων.
Κόκκινη γραμμή «μαϊμού», που αφορούσε κυρίως στη διαφωνία των υψηλόβαθμων εκπροσώπων της τρόικας, στις μακροοικονομικές προβλέψεις και στις εκτιμήσεις για την ύφεση, υπηρέτησε το καλοκαίρι του 2012, η εγκληματική πολιτική μπλόφα του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ως υπουργός οικονομικών του Σαμαρά. Μια μοιραία διαφωνία, η οποία οδήγησε στην αποχώρηση της τρόικας από το γραφείο του, στην άμεση διακοπή των συνομιλιών και τελικά στην αναχώρηση τους από τη χώρα. Για την επάνοδο τους θα απαιτήσουν δημοσιονομικά μέτρα τεσσάρων (4) δις ευρώ, που εισπράχτηκαν με την «προσωρινή» δήθεν επιβολή του κατάπτυστου ΕΝΦΙΑ, επινόηση του κ. Ε. Βενιζέλου. Μάλιστα, για να ικανοποιήσει και τις εκβιαστικές απαιτήσεις της τρόικα για την εξασφαλισμένη είσπραξη του ποσού, θα επιβάλλει με υπερβάλλουσα αναλγησία, την είσπραξη του μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, με τις τραγικές συνέπειες που βίωσαν οι οικονομικά και κοινωνικά αδύναμοι καταναλωτές από τις διακοπές του ηλεκτρικού ρεύματος.
Κόκκινες γραμμές, που θα όριζαν αδιαπραγμάτευτους όρους, ανυποχώρητες θέσεις, αμετακίνητα όρια και αγώνες μέχρι εσχάτων, δεν χαράχτηκαν ποτέ στη χώρα μας, γιατί οι πολιτικοί ηγέτες, οι λειτουργοί της δικαιοσύνης, οι πνευματικοί ταγοί, οι υπηρέτες των ΜΜΕ και οι συνδικαλιστικές ηγεσίες, δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν την μέχρι σήμερα ανεξήγητη παθητικότητα τους και να συνεργαστούν προκειμένου να ενεργοποιήσουν τα εθνικά μας προτάγματα, η δυναμική των οποίων, εξασφαλίζει και τη δύναμη να επιβάλουμε κόκκινες γραμμές αλλά και την πολιτική βούληση να τις αξιοποιήσουμε.
Όσες κόκκινες γραμμές ορίστηκαν μέχρι σήμερα, από κυβερνήσεις, κόμματα και διάφορους φορείς, υπηρέτησαν πολιτικές σκοπιμότητες. Ορίστηκαν για να περάσουν αντιλαϊκές πολιτικές, να προβάλλουν μαϊμού αγώνες για την προστασία των εθνικών συμφερόντων να περισώσουν αλλά και να διαφυλάξουν τα πολιτικά κομματικά και συντεχνιακά κεκτημένα. Αποδείχθηκαν όλες ανεύθυνοι και ανέξοδοι λεονταρισμοί, στημένα παιχνίδια και πολιτική επικοινωνιακή απάτη.
