Η ώρα του Ανεξάρτητου Αγρότη και του Επιχειρηματία- Παραγωγού για ένα Σύγχρονο Παραγωγικό Μοντέλο Κρήτης

Του Παύλου Σκουλά*

Ο αγροτικός κόσμος με την πρωτογενή παραγωγή, τα προϊόντα και υποπροϊόντα , τις θέσεις εργασίας που δημιουργεί, καλύπτει και ανατροφοδοτεί σχέσεις εργασίας, παιδείας , επιχειρηματικότητας για την κάθε κοινωνία.

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο αγροτικός παραγωγικός τομέας αποτελεί δυναμικό βαρόμετρο σε παγκόσμια κλίμακα για την αυτάρκεια και αυτοδυναμία ενός τόπου, μιας χώρας ακόμα και μιας διακρατικής ένωσης (π.χ Ευρωπαϊκή Ένωση).

Σήμερα η  επικαιρότητα έχει αναδείξει ξανά το δομικό πρόβλημα στον αγροτικό κόσμο της χώρας μας και ιδιαίτερα του νησιού μας ως ένα ζήτημα τόσο επίκαιρο με ρίζες όμως που αποτυπώνουν βαθιές παθογένειες.

Η αγροτική παραγωγή ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της διατήρησης και ανάπτυξης της υπαίθρου αλλά και της παιδείας μέσω ανάδειξης προτύπων για τους νέους. Παράλληλα είναι γνωμονας πως η εργασία ,το συνεργατικό πνεύμα και η αλληλεγγύη χτίζουν από κοινού το βιός και τα θεμέλια της κοινωνίας μας.

Εξίσου καθοριστικός ήταν και ο ρόλος του ενιαίου αγροτικού κόσμου στις πολιτικές εξελίξεις, τους κοινωνικούς αγώνες και τις συλλογικές διεκδικήσεις του τόπου από τη σύσταση του κράτους μας μέχρι και τις μέρες μας.

Οι όροι που σήμερα μιλάμε και διαπραγματευόμαστε έχουν αλλάξει, ο πρωτογενής τομέας έχει μειωθεί δραματικά, η παραγωγή ουσιαστικά  έχει περιοριστεί, ο ανταγωνισμός παραμένει τεράστιος με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά να έχουν ανεβάσει το κόστος ενασχόλησης, συντήρησης και προοπτικής των αγροτών.

Την ίδια στιγμή η έλλειψη συνεταιριστικού πνεύματος και η εξαφάνιση πραγματικών χρηματοδοτικών εργαλείων από το τραπεζικό σύστημα, έχουν αποδυναμώσει τον αγρότη, συνοψίζοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζει επιγραμματικά ως εξής:

•     Ελλείψεις εργατών γης και αδυναμία κάλυψης τους με νέο κόσμο τόσο από το δυναμικό της χώρας όσο και από τρίτες χώρες που διαμένουν στην πατρίδα.
•     Υψηλότατο κόστος  παραγωγής σε λιπάσματα ζωοτροφές, ενέργεια φυτοφάρμακα και πρώτες ύλες.
•     Χαμηλότερη τιμή τελικού προϊόντος στην Κρήτη και τα νησιά από ότι στην ηπειρωτική Ελλάδα.
•     Άνισος χωρίς κριτήρια και κίνητρα παραγωγής ο καταμερισμός των αγροτικών επιδοτήσεων. Στρεβλά γραφειοκρατικά προβλήματα στον ΕΛΓΑ (χαρακτηριστικό παράδειγμα οι κατ’ όνομα άμεσες αποζημιώσεις) και απουσία μέτρων προφύλαξης για την προστασίας παραγωγής (πχ δακοκτονία και έλεγχος δακοκτονίας).
•     Επιδοματική πολιτική (επιδότηση πετρελαίου και 2% στις ζωοτροφές) χωρίς αναπτυξιακό πρόσημο αλλά με εφήμερες πολιτικές διευκολύνσεων και πελατειακά κίνητρα.
•     Υπαγωγή των  αγροτικών καθώς και των υπολοίπων δανείων στα funds ορίζοντας εκ των προτέρων τον δανειολήπτη σε αδύναμη θέση για τη διαπραγμάτευση και τακτοποίηση τους.
•     Διαχείριση των δασικών χαρτών μέσα από συνεχείς ενστάσεις, έλλειψη γνώσης και βούλησης για  δίκαιη οριοθέτηση, συνεχιζόμενα κόστη ,αυξανόμενη αβεβαιότητα και αμφισβήτηση των μελλοντικών χειρισμών.
•     Δραματική μείωση ζωικής και φυτικής παραγωγής.
•     Υποθήκη της παραγωγής στους Εμπόρους και τις Ενώσεις με αποτέλεσμα τη μείωση ρευστότητας σε συνδυασμό με τη χαμηλότερη ποιότητα των προϊόντων.

Σίγουρα τα προβλήματα δεν είναι ενιαία σε όλη την επικράτεια γι’ αυτό είναι ανάγκη η αγροτική πολιτική να χαραχθεί ανά περιφέρεια (με ειδικά κριτήρια) ώστε να αντιμετωπιστούν άμεσα και στοχευμένα τα προβλήματα της κάθε περιοχής ως περιπτώσεις με ειδικά χαρακτηριστικά.

Είναι εξίσου σημαντικό να επισημανθεί το γεγονός πως είναι διαφορετικά τα προβλήματα ανά κλάδο παραγωγών, τα οποία όμως συνδέονται μέσα από κοινές οριζόντιες  πολιτικές για το σύνολο στήριξης του Αγροτικού Κόσμου.

Οι λύσεις όμως δημιουργούνται μέσα από πρωτοβουλίες όπως η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου ώστε να αντιμετωπιστούν:

α) Τα γραφειοκρατικά κολλήματα στην πρόσληψη και εισαγωγή από τρίτες χώρες εργατών γης.

β) Να επιτευχθεί η εξισορρόπηση στις τιμές των αγροτικών εφοδίων και ζωοτροφών με χαρακτηριστική αρχή την εφαρμογή μεταφορικού ισοδύναμου απευθείας στον παραγωγό) καθώς και

γ) των  τιμών των αγροτικών προϊόντων με την ηπειρωτική Ελλάδα μέσα απ’ την ουσιαστική επιδότηση της παραγωγής.

Ακόμα απαραίτητη κρίνεται:

α) Η ουσιαστική στελέχωση του ΕΛΓΑ με εξειδικευμένο προσωπικό για άμεσους ελέγχους και αποζημιώσεις στην κατεστραμμένη παραγωγή.

β) Η πρωτοβουλία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξής  για τα δάνεια των αγροτών ώστε να ρυθμιστούν παύοντας οι δανειολήπτες να είναι έρμαια των τραπεζών μέσα από μια συνολική ρύθμιση των αγροτικών δανείων.

Το ΠΑΣΟΚ δημιούργησε και έδωσε ώθηση  στο συνεταιριστικό κίνημα μέσα στο οποίο γεννήθηκαν τόσο προοπτικές όσο και λάθη, τα οποία έθρεψαν ένα πελατειακό κατεστημένο δομημένο στις αυταπάτες και τις εγγυήσεις χρεοκοπίας με οριζόντια στις περισσότερες περιπτώσεις ευθύνη.

Οι πρωτοβουλίες όμως ανάδειξης του ανεξάρτητου Αγρότη και του αγροτοκτηνοτρόφου επιχειρηματία που ορίζει ο ίδιος μέσα απ’ το «συνεταιρίζεσθαι» και τις ομάδες παραγωγών την παραγωγή του σε προϊόν είναι  αναγκαίο να ξαναμπούν σε διαβούλευση και εφαρμογή.

Είναι υποχρέωση του πολιτικού κόσμου και του χώρου μας να ξαναδώσει κίνητρα και εργαλεία στον αγροτικό κόσμο ώστε να αναδειχθεί εκ νέου σε κοινή ομάδα συμφερόντων με  κοινωνικό πρόσημο και δημοκρατική λειτουργία .

Είναι γεγονός πως η εποχή τρέχει και η πρόκληση είναι ο αγρότης του σήμερα να αντιληφθεί τον ρόλο και τη σημασία του ως κοινωνικός εταίρος σε νέους υγιείς συνεταιρισμούς με επιχειρηματική ευελιξία, αναπτυξιακή προοπτική και παραγωγική ανασυγκρότηση για το μέλλον του ίδιου και των παιδιών του.

Σήμερα ακόμα σοφότεροι απ’ το χθες, μαθαίνοντας από τα λάθη , οφείλουμε να προχωρήσουμε ενωμένοι και με αναγκαία τη συνεργασία να αξιοποιήσουμε τη συναίνεση που έχει δημιουργηθεί από το σύνολο του πολιτικού κόσμου φέρνοντας τον ενώπιων των ευθυνών και της εμπράγματης υποστήριξης του προς τους παραγωγούς.

Όραμα μας πρέπει να είναι η Κρήτη ως ενιαία επονομασία και σφραγίδα ποιότητας με ίδια κόστη, ίση ανάπτυξη για όλο το νησί στο λάδι τη σταφίδα, στο μέλι, το γάλα, τα τυριά ,το κρέας τα οπωροκηπευτικά και όσα ακόμα συναποτελούν την αγροτική παραγωγή.

Είναι ουσιαστικά μονόδρομος να συγκροτήσουμε ένα σύγχρονο και νέο, με όρους 21ου αιώνα, παραγωγικό μοντέλο μέσα από τη σύνδεση των επιδοτήσεων με την  παραγωγή και του πρωτογενή με τον τριτογενή τομέα της χώρας.

Με στόχο τον ανεξάρτητο αγρότη και επιχειρηματία παραγωγό είναι συλλογικό μας στοίχημα να βάλουμε επιτάχυνση στην ανάπτυξη της ίδιας της χώρας μέσα από :

α) Την αύξηση της παραγωγής και δηλαδή του  Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Ελλάδας.

β)Την ανάπτυξη της υπαίθρου και της παιδείας των χωριών και της ενδοχώρας μέσα από την αναγκαία σύνδεση εργασίας, παραγωγής, εκπαίδευσης.

γ)Τη μείωση του κόστους παραγωγής και τη σύμπραξη με τον τουριστικό κλάδο για αγροτοτροφικές συνεργασίες σε ένα ελληνικό μοντέλο ανατροφοδότησης παραγωγής-κατανάλωσης.

Όλα τα παραπάνω δε γίνονται σε μια μέρα , αποτελούν όμως κινήσεις που θα γυρίσουν τον διακόπτη μιας όλο και πιο υποβαθμισμένης καθημερινότητας στη βάση της κοινωνίας μας με άμεσο αντίκτυπο στις γενιές που έρχονται χωρίς προσανατολισμό.

Στόχος μας είναι να επιτύχουμε σταδιακά υπεραξία προϊόντος , ισομερή καταμερισμό επιδοτήσεων σε παραγωγούς και μη με σκοπό να επαναφέρουμε το  αίσθημα δικαιοσύνης, αξίας και κινήτρων για εργασία και παραγωγή στον αντίποδα των κενών επιδοτήσεων και ενισχύσεων αεργίας και απενεργοποίησης απ ‘ τη δημιουργία και την εργασία.

Αρχή όμως όλων είναι η διεκδίκηση, η οποία παροπλίζεται μέσα από τις κυβερνητικές πολιτικές που καταφέρνουν ελέγχοντας πλήρως ΜΜΕ, την καθήλωση του αγρότη και του πολίτη γενικότερα στον καναπέ και τη λογική του τίποτα δεν αλλάζει, όλοι είναι ίδιοι.

Η ανάγκη για διαμαρτυρία και διεκδίκηση είναι επιτακτική σε έναν κόσμο που διαμορφώνει νέες συνθήκες και μεγάλες αλλαγές τη στιγμή που καθημερινά βιώνουμε την απαξίωση της δημοκρατίας, των θεσμών , των όρων διαφάνειας και τη σταθερή υποβάθμισή του βιοτικού μας επιπέδου.

Η αγροτική τάξη ως κορμός της προοδευτικής παράταξης, έχει τις δυνάμεις και τους λόγους να σηκώσει ξανά το ανάστημα της συμβάλλοντας μέσω παραγωγής έργου σε μια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης για τον τόπο με  ενεργά παραδείγματα από τα κάτω προς τα πάνω.

Για μας άλλωστε παραμένει διαρκής η υπενθύμιση πως το ΠΑΣΟΚ αυτοπροσδιορίζεται ως κίνημα και όχι κόμμα με αδιάκοπους δεσμούς στις ρίζες του ελληνικού λαού   ζωντανό και ανανεωμένο όραμα για την Παιδεία, την Εργασία και την Παραγωγή του 21ου αιώνα.

 *Ο Παύλος Σκουλάς είναι Οικονομολόγος με ενεργή εμπειρία στις πρωτοβουλίες συγκρότησης ομάδων παραγωγών και σύγχρονων  συνεταιριστικών κινήσεων στον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα , υπεύθυνος αγροτικού τομέα Νομαρχιακής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ Ηρακλείου.