Η ένταξη μας στο ευρώ με νηφάλια ματιά

Του Βασίλη Θ. Γαβαλά*

Από της 31ης Δεκεμβρίου, η Κροατία αποχαιρέτησε την κούνα- το νόμισμά της- και  έγινε η 20η  χώρα -μέλος της ευρωζώνης, μετά την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2013.Ο πρωθυπουργός της Κροατίας δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η είσοδος στη ζώνη του ευρώ και τη ζώνη Σένγκεν ήταν δύο στρατηγικοί στόχοι». Παρατηρούμε λοιπόν την νομισματική ενοποίηση να προχωρά με γοργούς ρυθμούς ,καθώς οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης αναζητούν δίxτυ προστασίας απέναντι στον  πληθωρισμό. Η μετάβαση στο κοινό νόμισμα αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση του πληθωρισμού από 13% που έφτασε το 2022 στο 10%. Παρότι οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης πιέζουν προς την κατεύθυνση της περαιτέρω ενοποίησης, στην χώρα μας η σχέση της κοινής γνώμης απέναντι στο ευρώ διακυμάνθηκε μεταξύ περιόδων αμφισβήτησης και αναστοχασμού αλλά και αισιοδοξίας και ελπίδας για το μέλλον που επιφυλάσσει το ενιαίο νόμισμα. Σήμερα φυσικά η σταθερή προσήλωση της χώρας μας  στην παραμονή στη ζώνη του ευρώ, μας επιτρέπει να αναπτύξουμε με νηφαλιότητα τα πλεονεκτήματα (ή τα μειονεκτήματα) της υιοθέτησης του κοινού νομίσματος για την Ελλάδα.

 Καταρχάς, η υιοθέτηση ενός ισχυρού νομίσματος λειτουργεί ως “ασπίδα” κόντρα σε πληθωριστικές κρίσεις όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα. Ένα, ανίσχυρο εθνικό νόμισμα ,που δεν έχει λοιπόν την δυνατότητα να “εξάγει” τον πληθωρισμό του ( όπως οι Η.Π.Α), είναι πολύ ευάλωτο σε πληθωριστικές πιέσεις. Μας είναι αρκετά  γνώριμο το παράδειγμα της γειτονικής μας Τουρκίας που αναμένει 42,5% πληθωρισμό για φέτος. Μπορούμε λοιπόν να φανταστούμε τα ανάλογα ποσοστά πληθωρισμού που θα είχε μια πληθωριστική δραχμή στην χώρα μας. Μπορεί κάποιος να επιχειρηματολογήσει πως η ένταξη μας στο ευρώ  έκανε απότομα πιο ακριβό το ” καλάθι της νοικοκυράς” μέσω της  περιβόητης στρογγυλοποίησης, όμως είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως μία απότομη άνοδος των τιμών δεν ξεπερνάει την ακόμα μεγαλύτερη αύξηση που θα είχαμε μακροπρόθεσμα με το εθνικό νόμισμα .Εξάλλου, ακόμα και τα ισχυρά νομίσματα της παγκόσμιας αγοράς αποφέρουν αυξήσεις στους καταναλωτές με την πάροδο των χρόνων. Για παράδειγμα, ένας Αμερικάνος πολίτης σήμερα, κρατώντας  ένα δολάριο , μπορεί να αγοράσει περίπου το 28% των αγαθών που θα αγόραζε το 1980 με το ίδιο ποσό. 

 Ακόμα, η είσοδος στο ευρώ ,εξασφάλισε για την χώρα μας, την δυνατότητα να δανείζεται φτηνά από τις διεθνείς αγορές αλλά και την ύπαρξη χαμηλών επιτοκίων δανεισμού για τους καταναλωτές .Παρότι σε αρκετούς Έλληνες φαίνεται παράδοξο, ένα εθνικό νόμισμα αυξάνει τους κινδύνους για το δημόσιο χρέος .Βέβαια ένα νόμισμα δεν αποτελεί την αιτία του κακού για το δημόσιο χρέος καθώς η ανάπτυξη του είναι πολύ-παραγοντικό ζήτημα .Σίγουρα όμως ο φθηνός δανεισμός καλυτερεύει της συνθήκες. Τέλος, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η ένταξη μας  στο ευρώ ωφελεί την ανάπτυξη της πολιτικής σταθερότητας. Ένα ισχυρό κοινό νόμισμα, προστατεύει την χώρα από τις δαπανηρές διακυμάνσεις στις αγορές συναλλάγματος, δημιουργώντας συνθήκες οικονομικής σταθερότητας, άρα και δίνοντας την δυνατότητα στην πολιτεία με σταθερά βήματα να προγραμματίζει το μέλλον.

 Μπορούμε να συνοψίσουμε ότι φυσικά η ευρωζώνη αποτελεί μία ατελής ένωση, εάν συμπεριλάβουμε την απουσία κοινής δημοσιονομικής πολιτικής. Όμως ως έθνος έχοντας πρόσφατη την εμπειρία του εθνικού νομίσματος, μπορούμε να δούμε τα πολλαπλά οφέλη της ύπαρξης του κοινού νομίσματος, χωρίς διάθεση ωραιοποίησης. Έτσι και αλλιώς, κανείς δεν μπορεί να αψηφήσει  το ότι οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης που δεν έχουν υιοθετήσει ακόμη το κοινό νόμισμα, πιέζουν προς την περαιτέρω πρόσδεση τους στο ευρωπαϊκό άρμα .Ένα τέτοιο γεγονός μόνο τυχαίο δεν μπορεί να είναι.

Πηγές : https://www.naftemporiki.gr/finance/world/1423267/i-kroatia-ypodechetai-to-eyro/

https://www.in2013dollars.com/us/inflation/1980

https://www.reuters.com/world/middle-east/turkeys-inflation-seen-425-2023-gdp-growth-3-2023-01-17/

* Ο Β. Θ. Γαβαλάς είναι Σύμβουλος Υπουργού Προστασίας του Πολίτη
πρώην Σύμβουλος Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης
Βοηθός Ερευνητής Πανεπιστημίου Harvard Kennedy School USA