Χαρτοπόλεμος στο Αιγαίο

Η πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ χαρακτηρίστηκε και από ασυνήθεις ενέργειες. Προσωπικά παρακολούθησα με ενδιαφέρον την ανάπτυξη ενώπιον του Προέδρου των ΗΠΑ και των Αμερικανών γερουσιαστών του χάρτη που αποτυπώνει την τουρκική θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας» βάφοντας στα χρώματα της τουρκικής σημαίας το μισό Αιγαίο με τα μεγάλα, κατοικημένα νησιά του. Εντέλει η δύναμη της εικόνας αποδείχθηκε για ακόμη μια φορά ισχυρή. Ισχυρότερη από όσο και προσωπικά εκτιμούσα. Είναι διαφορετικό να ακούς για αμφισβήτηση κατοικήσιμων νήσων και διαφορετικά να βλέπεις τη μεγάλη εικόνα στα μάτια σου. Πέραν του γεγονότος ότι δεν είμαι απολύτως βέβαιος ότι οι περισσότεροι γερουσιαστές είχαν πλήρη αντίληψη … για το που πέφτει το Αιγαίο και τα νησιά του. Το αποτέλεσμα, πράγματι, σε επίπεδο δημόσιων δηλώσεων δικαίωσε τους εμπνευστές του, κάτι που επαναλήφθηκε στην πρόσφατη συνάντηση με το Γερμανό Καγκελάριο.

Η δύναμη της εικόνας, λοιπόν, είναι ισχυρή. Ισχυρότερη, όμως, είναι η ορθή «τοποθέτηση» των εθνικών συμφερόντων στη διεθνή διπλωματική κονίστρα. Και πράγματι η εποχή αυτή μας βοηθάει. Ο Ρωσοουκρανικός πόλεμος και η βίαιη προσπάθεια αλλαγής των συνόρων καταδεικνύει ότι ο αναθεωρητισμός και ο φασισμός βγαίνουν ατσούμπαλα από το χρονοντούλαπο της ιστορίας απειλώντας κεκτημένα δεκαετιών. Ειρήνη και οικονομική ανάπτυξη χαρακτήρισαν το δυτικό κόσμο τα τελευταία 75 χρόνια και ουδείς φαίνεται πρόθυμος να αποστερηθεί τα οφέλη που αποκόμισε για να ικανοποιήσει τους μικρομέγαλους σχεδιασμούς περιφερειακών δυνάμεων και μεγαλομανών ηγετών. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα, από την πρώτη στιγμή βρέθηκε στη σωστή θέση της ιστορίας, όπως έπραξε και την περίοδο των παγκοσμίων πολέμων, ιδίως του πρώτου. Εντάσσοντας τα εθνικά συμφέροντα στα ευρωπαϊκά μπορούμε να ατενίζουμε με μεγαλύτερη αισιοδοξία το μέλλον.

Ή μήπως όχι; Η απάντηση πάλι βρίσκεται στην ιστορία μας. Η ταύτιση συμφερόντων – ιδίως στην ένταση που σήμερα παρατηρείται - έχει ημερομηνία λήξης. Παντού και πάντοτε. Το μεγάλο στοίχημα είναι να μετατρέψουμε τα «χτυπήματα στην πλάτη» και τις θετικές δηλώσεις σε απτά αποτελέσματα. Δεν είμαι βέβαιος ότι τούτο συμβαίνει σήμερα. Σίγουρα δεν συμβαίνει όταν νιώθουμε την ανάγκη να προειδοποιούμε τη γείτονα «ότι θα πληρώσει βαρύ κόστος αν αποτολμήσει στρατιωτική εμπλοκή» (Παναγιωτόπουλος) ως απάντηση στη ρητορική Ερντογάν ότι θα θέσει «στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας τους σημερινούς Βυζαντινούς», ή του Μπαχτσελί που θέλει «τα Δωδεκάνησα να επιστραφούν στους ιδιοκτήτες τους» ή του Κιλιτσντάρογλου που προσφέρει στήριξη στον Ερντογάν αν «κάνει ένα βήμα στα «κατεχόμενα» νησιά». Λεκτικά πυροτεχνήματα και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου που πόρρω απέχουν από την άσκηση ουσιαστικής πίεσης για εξεύρεση λύσης και ισχυροποίησης της δικής μας θέσης. Εκτός εάν το ζητούμενο για όλους είναι η ενίσχυση των εκλογικών ποσοστών τους. Φωνάζουν στο εξωτερικό για να ακουστούν στο εσωτερικό τους. Άλλωστε, εκλογές πλησιάζουν και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Τότε, όμως, απλά πετάμε χαρταετό σε μια περιοχή που φυσούν μανιασμένοι άνεμοι…