Γόνιμες και άγονες περιοχές της πολιτικής

Του Γιώργου Πανταγιά* 

Η νέα πολιτική εποχή αποδεικνύεται ανθεκτική σε πείσμα των προβλημάτων της πανδημίας. Η όξυνσή τους, αναμφίβολα, δημιουργεί ασφυκτική κατάσταση. Η επέλαση του κορωνοϊού επιτείνει την αγωνία και τον φόβο της πλειονότητας των πολιτών. Οι εύλογες αμφιβολίες εξισορροπούνται από το κλίμα προσδοκίας για το εμβόλιο. Παρ’ όλα αυτά στην εγχώρια σκηνή δεν σημειώνονται σημαντικές ανακατατάξεις και αναδιατάξεις. Τα χαρακτηριστικά της παραμένουν περίπου αμετάβλητα, όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις. 

Η κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά και η εμπιστοσύνη που απολαμβάνει η κυβέρνησή του, δεν πλήττονται. Η ελαφρά υποχώρηση που καταγράφεται είναι φυσιολογική, προς το παρόν τουλάχιστον. Δεν συνιστά αποδυνάμωση. Ούτε εξασθένηση της δυναμικής. Απλώς πιστοποιεί τις πρώτες αμυχές εξαιτίας αστοχιών και παλινωδιών στη διαχείριση της οξείας υγειονομικής κρίσης.

Βέβαια η κυβερνητική αμηχανία είναι εμφανής. Η πολυφωνία και οι αμφίσημες δηλώσεις θολώνουν το κεντρικό μήνυμα. Η ετεροβαρής σχέση πολιτικού και επιστημονικού λόγου, υπέρ του πρώτου, η οποία δεν υπήρχε στο πρώτο κύμα, καλλιεργεί περαιτέρω τη σύγχυση. Το κοινωνικό σώμα, έστω και ενστικτωδώς, προσλαμβάνει και επισημαίνει τα πρώτα κρούσματα δυσλειτουργιών. Ωστόσο, είναι πρόωρη η εξαγωγή εκτιμήσεων και συμπερασμάτων. 

Οι κυβερνώντες κάθε άλλο παρά έχουν απωλέσει το συγκριτικό τους πλεονέκτημα. Πολλώ δε μάλλον ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Το σίγουρο είναι ότι θα δοκιμαστούν σκληρά, κυρίως αναμετρώμενοι με τον εαυτό τους. Την ίδια στιγμή οι αντιπολιτευόμενοι βρίσκονται  σε πολιτική δυσπραγία.  Αδυνατούν να εισπράξουν ακόμη και τη φθορά της κυβέρνησης. Οι αποστασιοποιημένοι ψηφοφόροι τους αποτελούν αξιοσημείωτο ποσοστό. Ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι –είτε από τον ΣΥΡΙΖΑ είτε από το ΚΙΝΑΛ, οι οποίοι αξιολογούν θετικά το κυβερνητικό έργο.

Οι ηγεσίες των δύο παραπάνω κομμάτων, παγιδευμένες σε μια καταγγελτική ρητορική, ανακυκλώνουν ξεπερασμένα κλισέ και στερεότυπα. Το χειρότερο, δεν διαθέτουν τις προϋποθέσεις να επικοινωνήσουν με τα μεσαία, δυναμικά κοινωνικά στρώματα. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί η διευρυμένη απόστασή τους απ’ αυτά; Η παλινδρόμηση του Αλέξη Τσίπρα σε απατηλά στρατηγήματα  τού στερεί τη δυνατότητα να αρθρώσει αξιόπιστο και φερέγγυο λόγο. Το ηγετικό έλλειμμα της Φώφης Γεννηματά έχει ως συνέπεια τη μετατροπή του ΚΙΝΑΛ σε ένα ασπόνδυλο και ασθενικό σχήμα. 

Ταυτόχρονα, αμφότεροι αφήνουν το πεδίο ελεύθερο στον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος έχει ρίξει βαθιά την άγκυρά του στον αποκαλούμενο κεντρώο χώρο. Η συμμαχική κυβέρνηση που συγκρότησε, αποτελούμενη από δυνάμεις της Δεξιάς, της Κεντροδεξιάς, του φιλελεύθερου Κέντρου και της Κεντροαριστεράς, καθίσταται ισχυρό όπλο. Αρκεί,  να αποφύγει τον μεγάλο κίνδυνο,  νόθευσης της στρατηγικής του. Ή την απειλή επισκίασης του εγχειρήματός του από τις ακραίες και συντηρητικές φωνές, που καλά κρατούν στο κόμμα της ΝΔ. 

Η διατήρηση της κυριαρχίας του πρωθυπουργού είναι απολύτως συνυφασμένη με την επιμονή του στη μετριοπάθεια και στην αποτελεσματική διαχείριση. Πολύ περισσότερο απαιτεί καθαρές θέσεις και λύσεις, χωρίς τους παραλυτικούς συγκερασμούς του μέσου όρου.

Άλλωστε, ο πολιτικός ανταγωνισμός σήμερα δεν εδράζεται στις παλιές και φορτισμένες διαιρέσεις. Ούτε διεξάγεται στο πεδίο των παρωχημένων και μαρμαρωμένων κομματικών μηχανισμών. Όσοι δεν αντιλαμβάνονται την αυτονόητη αυτή αλήθεια είναι δέσμιοι ιδεοληψιών και αγκυλώσεων. Και τούτο διότι όλα τα ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα τα διαπερνούν διαφορετικές ιδέες και αντιλήψεις. 

Στους σκοτεινούς καιρούς που ζούμε η επαναθεμελίωση της πολιτικής περνά μέσα από την ανατροπή των παγιωμένων στερεότυπων. Το πολιτικό ένστικτο της αυτοσυντήρησης εγκλωβίζει σε άγονες περιοχές όσους υποκύπτουν σ’ αυτό. Αντιθέτως, βρίσκουν γόνιμο έδαφος εκείνοι που επιχειρούν να ενσαρκώσουν και να εκφράσουν τις νέες ανάγκες και απαιτήσεις, χωρίς  παραμορφωτικούς φακούς .