Το EURO 2021 και η "Συμφωνία των Πρεσπών" χωρίς λαϊκισμούς

του Πέτρου Μηλιαράκη*

Το ποδοσφαιρικό Euro 2021 (στο οποίο δεν συμμετείχε η Ελλάδα, αλλά η Βόρεια Μακεδονία) έδωσε αφορμή σχολίων αναφορικώς με το ότι η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της γείτονος εμφανίστηκε αμιγώς με τον όρο «Μακεδονία». Αυτή η αυθαίρετη χρήση του ονόματος πράγματι αποτελεί πρόκληση και παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Από την άλλη δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ότι η παρούσα κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, λόγω ακριβώς της εκστρατείας της για παραπληροφόρηση ως προς τη συγκεκριμένη Συνθήκη – για αμιγώς κομματικούς λόγους και ψηφοθηρία – είναι «εγκλωβισμένη» στο «πώς» και «πότε» θα κυρώσει τα κρίσιμα παρεπόμενα μνημόνια. Κυρίως δε γίνεται αναφορά:
α) στην προώθηση της ενταξιακής διαδικασίας της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και
β) στην ολοκλήρωση της στρατηγικής-αμυντικής συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών.
Υπ’ όψιν δε ότι σήμερα, λόγω ακριβώς της Συμφωνίας των Πρεσπών, ο εναέριος χώρος της Βόρειας Μακεδονίας τελεί υπό τον αποκλειστικό έλεγχο της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας!
 
ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τη Συνθήκη αυτή χωρίς τη σύντομη ιστορική αναδρομή, καθόσον η υπό κρίση Συνθήκη βρίσκεται σε «αιτιώδη σχέση»  με όλα όσα προηγήθηκαν. Άξια δε βραχείας αναφοράς είναι τα εξής:

1) Με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η «Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας» είχε επισήμως αναγνωριστεί από την Ελληνική Δημοκρατία. Στην Γιουγκοσλαβία, όμως, που ήταν Ομοσπονδιακό Κράτος, ομόσπονδο κρατίδιο ήταν και το κρατίδιο των Σκοπίων, με τις επιμέρους ονομασίες α) άλλοτε ως «Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας» και β) άλλοτε ως «Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας».

2) Η αναγνώριση από την Ελλάδα της Γιουγκοσλαβίας δεν μπορούσε να λάβει χώρα με επιφύλαξη ότι δεν αναγνωρίζεται το ομόσπονδο αυτό κρατίδιο, με αυτές τις ονομασίες. Συνεπώς υπάρχει μία κατ’ αρχάς και κατ’ αρχήν «οιονεί αναγνώριση».

3) Ο τερματισμός της μεταψυχροπολεμικής περιόδου, που συνεπαγόταν και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, αφορά και στο κρατίδιο με πρωτεύουσα τα Σκόπια, το οποίο κήρυξε την ανεξαρτησία του το έτος 1991, επενδύοντας στο όνομα της «Μακεδονίας» που αφορούσε «κληρονομιά» του Στρατάρχη Τίτο. 

4) Αλήθεια είναι ότι ταυτοχρόνως η ανακήρυξη αυτή σηματοδότησε και αλυτρωτικές τάσεις, με  εκμετάλλευση και σφετερισμό εθνικών συμβόλων που ανήκουν αποκλειστικώς και μόνο στο Ελληνικό Έθνος. Τούτα όλα ασφαλώς προκάλεσαν την έντονη και δίκαιη αντίδραση της επίσημης Ελλάδας, αλλά και την αγανάκτηση του Ελληνικού Λαού που δέχθηκε ιταμή πρόκληση! Παραλλήλως, και η συνταγματική τάξη αφορούσε επίσης πρόκληση κατά της Ελλάδας. Συνεπώς, ορθώς και δικαίως ο Ελληνικός Λαός εναντιώθηκε στην πρόκληση αυτή. Έκτοτε, όμως, από πλευράς Ελλάδας κηρύχθηκε ένας ανένδοτος αγώνας, ως εάν η περίοδος αυτή είχε αντιστοιχισθεί με την ιστορική περίοδο του Ίωνα Δραγούμη και του Παύλου Μελά. 

ΤΟ…«ΕΠΟΣ» ΤΩΝ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ 

Οι Έλληνες πολιτικοί και η ελληνική διπλωματία δεν είχαν εντοπίσει ότι υφίστατο μεταβολή της πολιτικής γεωγραφίας που απαγόρευε αναδιάταξη και αναδιανομή στην περιοχή. Οι Έλληνες πολιτικοί και η ελληνική διπλωματία αγνόησαν ότι το κράτος των Σκοπίων ήταν πλέον «προστατευόμενη περιοχή»(!) και απαγορευόταν επέκταση της κρίσης αναφορικώς με την Αλβανική και Σερβική μειονότητα. Αυτός ήταν ο πυρήνας της υπόθεσης που αγνοήθηκε. Σφάλμα μέγα!

Επίσης, ένα από τα σφάλματα που έλαβαν χώρα είναι και σε ό,τι αφορά στην «Επιτροπή Μπαντεντέρ», όπου η απουσία της Ελλάδας συνεπάγεται ευθύνη του τότε ΥΠΕΞ Αντώνη Σαμαρά. Λόγω της απουσίας της Ελλάδας έγινε δεκτό ότι: «η Δημοκρατία της Μακεδονίας ικανοποιεί τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την αναγνώριση νέων κρατών στην Ανατολική Ευρώπη…». Έτσι καταφέραμε διεθνώς με την απουσία μας να προσδιορισθεί το κράτος των Σκοπίων ως η «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Έτσι καταφέραμε το κράτος αυτό με πρωτεύουσα τα Σκόπια να είναι πλέον «Μακεδονία». Στη συνέχεια προέκυψαν το «πακέτο Πινέϊρο», το «σχέδιο Βανς και Όουεν» και επακολούθησε η «Ενδιάμεση Συμφωνία».

Άξιο αναφοράς είναι ότι η «Ενδιάμεση Συμφωνία», που επετεύχθη το έτος 1995 στη Νέα Υόρκη, αναγνώριζε ως «προσωρινό όνομα» του κράτους των Σκοπίων εκείνο της «Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας», χωρίς τη ρήτρα erga omnes. 

ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΧΟΥΝ ΩΣ ΕΞΗΣ:

1) Απαραίτητη προϋπόθεση της Συμφωνίας των Πρεσπών ήταν η συνταγματική μεταρρύθμιση της χώρας, η οποία αποκαθιστά την Ελληνικότητα της ιστορίας με την Μακεδονία. Η συνταγματική αναθεώρηση θεωρείται και είναι  μέγα επίτευγμα υπέρ της Ελλάδας.

2) Η επίσημη γλώσσα του κράτους της Βόρειας Μακεδονίας ανήκει στο ιδίωμα των νότιων σλαβικών γλωσσών, που ουδεμία σχέση έχει με την ελληνική γλώσσα.

3) Οι πολίτες συνδέονται μεταξύ τους με το δεσμό της ιθαγένειας, που αφορά νομικά και ιστορικά αποκλειστικώς υπηκοότητα και επουδενί έθνος!  Δηλαδή, γίνεται αναφορά σε «πολιτογράφηση», στο πλαίσιο του jus publicum.

ΥΠ’ ΟΨΙΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΞΗΣ:

Γνωρίζουμε ότι το νεοσύστατο αυτό κράτος είναι αντικείμενο επιρροών από τα Δυτικά από την Αλβανία, από τα Ανατολικά από την Βουλγαρία και γενικότερα από την Τουρκία. Όσο, όμως, η Ελλάδα είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της συγκεκριμένης Συνθήκης, τόσο η Βόρεια Μακεδονία θα τελεί υπό την αποκλειστική επιρροή της Ελληνικής Δημοκρατίας. 

Όταν δεν διαβάζονται καλά οι ιστορικές συγκυρίες και τα διπλωματικά και γεωπολιτικά δεδομένα, μπορούν να είναι μοιραία για ένα Λαό και ένα Έθνος. Ιδεολογήματα, μεγαλοϊδεατισμοί και εξωπραγματικές εκτιμήσεις αφορούν πάντοτε μοιραία λάθη. 

* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).