Επιστολή στο Βατικανό - Δύο λέξεις στον Πάπα Φραγκίσκο για την Κυρά του Χάνδακα

[ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ]   

Ηράκλειο, 4 Οκτωβρίου 2024 

Δύο λέξεις στον Πάπα Φραγκίσκο για την Κυρά του Χάνδακα 

“Petizione a Sua Santità Papa Francesco

Santo Padre,

Mi chiamo Stelios Viskathourakis e vivo ad Iraklion di Creta, l’antica Candia così chiamata dai Veneziani dall’anno 1204...”

Κάνοντας πράξη, σχετικά πρόσφατα, το να απευθύνω μία επιστολή στον Αρχηγό της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, σχετικά με το ενδεχόμενο ολιγοήμερης επιστροφής της «ξενιτεμένης» Ιερής Εικόνας της Παναγίας Μεσοπαντίτισσας στο Ηράκλειο, ίσως αρκετοί με πουν θαρραλέο, θρασύ, φιλόδοξο, αιθεροβάμων, εγωκεντρικό, γραφικό, πατριώτη, υπερφίαλο, ρομαντικό κι άλλα πολλά… Όμως δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Κι αυτό γιατί χρωστώ σε αυτή την πόλη που αγαπώ, την πόλη που γεννήθηκα, που στις πλατείες της έπαιξα μπάλα, τσακώθηκα, πάλεψα, νικήθηκα, νίκησα, ερωτεύτηκα, έμαθα τις πρώτες λέξεις στα σχολεία της, και τώρα, με τις οποίες δυσκολίες της και  δυσκολίες μου, συνεχίζω να ζω μαζί της. Γι’ αυτό και οτιδήποτε ιερό της, μου είναι τόσο σημαντικό. Επειδή αυτό το ιερό προέρχεται από μας, είμαστε εμείς. Μα και για έναν άλλο λόγο, γιατί αυτή η γη, η ιστορία και οι άνθρωποί της, μου έμαθαν να μην ξεχνώ. 

Μετά την επιστολή στον Πάπα, επισκέφτηκα τον Σεβασμιότατο Αρχιεπίσκοπο   Κρήτης, τον Περιφερειάρχη Κρήτης, τον Δήμαρχο Ηρακλείου. Με χαρά είδα ότι συμφώνησαν και οι τρεις με την κίνησή μου και με συγκίνηση διαπίστωσα ότι ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος είχε κάνει στο παρελθόν παρόμοια κίνηση, με άλλους ευαισθητοποιημένους συμπολίτες, μα και τώρα ακόμα, από τη θέση που είναι, προσπαθεί για την Κυρά του Χάνδακα, τη Μεσοπαντίτισσα... 

Φέτος συμπληρώνονται 356 χρόνια από τότε που «φυγαδεύτηκε» με άλλα πολύτιμα κειμήλια από τους Ενετούς, όταν ο Χάνδακας έπεσε στα χέρια των Οθωμανών. Εύχομαι μετά από χρόνια και  αιώνες να την ξαναδούμε έστω για λίγο, στο Ηράκλειο τον αλλοτινό Χάνδακα, και να την προσκυνήσουμε σιη γη που στεκόταν. Τέλος, κάποιοι μου λένε ότι αυτό που ζητάω από το Βατικανό, είναι αδύνατο. Εκείνο που απαντώ είναι ότι το «αδύνατο», εμάς των Κρητικών χαϊδεύει και γρατζουνάει την ψυχή μας…

Σημ.: Ευχαριστώ τη φίλη ξεναγό Αρετούσα Ιερωνυμάκη για τη μετάφραση της επιστολής στα ιταλικά. 

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Αγιότατε Πάπα της Ρώμης,

Ονομάζομαι Στέλιος Βισκαδουράκης και ζω στο Ηράκλειο της Κρήτης, την παλιά Candia, μέρος τόσο γνώριμο και οικείο των Βενετών, από το 1204. 

Η επιστολή αυτή είναι μια παράκληση ενός λαϊκού ορθόδοξου ανθρώπου κι ενός λαού προς εσάς Μακαριότατε Πατέρα, τον Προκαθήμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, είναι όμως και μια παράκληση προς τον ίδιο τον ιταλικό λαό.

Σίγουρα το μέγεθός μου είναι δυσανάλογο του δικού σας και ίσως να χαρακτηριστώ γραφικός, θα παρακαλούσα ωστόσο να δώσετε τη δέουσα προσοχή καθώς πρόκειται να αναφερθώ στην επιθυμία ολόκληρου του Κρητικού λαού στον οποίον ανήκω. 

Η ιστορία και των δύο χωρών μας μέσα στον χρόνο, πολλές φορές ήταν κοινή και γράφτηκε από το ίδιο μελάνι, στο ίδιο λευκό χαρτί, με παρόμοια γράμματα και συναισθήματα. Τα λόγια μου αυτά αφορούν την ίδια την ιερή χριστιανική πορεία μας και το πιο μεγάλο και ιερό πρόσωπο της θρησκείας μας, την Παναγία και μια αγιογραφία της με τον πάνσεπτο υιό της, τον Ιησού. Πρόκειται για την εικόνα της Σάντα Μαρία ντε λα Σαλούτε της Βενετίας, της Μεσοπαντίτισσας, όπως τη λέμε στην Κρήτη. 

Η ιστορία

Η εικόνα βρίσκονταν στην Κρήτη τον 14ο αιώνα και κοσμούσε τον Ιερό Ναό του Αγίου Τίτου του Χάνδακα, τότε που οι Κρήτες μπροστά σ’ αυτήν την εικόνα ορκίστηκαν πίστη και αφοσίωση στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Bενετίας. Στην   Κρήτη λατρεύονταν από τους Χριστιανούς σχεδόν καθημερινά και κάθε Τρίτη, γινόταν λιτανεία στις γειτονιές και τα σοκάκια της πόλης για να ευλογήσει τα σπίτια  και τις εργασίες των ανθρώπων. Η εικόνα ήταν ο σύνδεσμος και η απόλυτη επαφή μεταξύ των Καθολικών και των Ορθοδόξων. Εκεί  έμεινε ως τον Αύγουστο του 1669  οπότε φυγαδεύτηκε από τους Ενετούς μαζί με την Κάρα του Αγίου Τίτου και άλλα κειμήλια της πόλης, για να σωθούν από τα χέρια των Τούρκων. Στη Βενετία, μετά   τη μεγάλη επιδημία της πανούκλας το καλοκαίρι του 1630, η Ενετική Γερουσία, αποφάσισε ότι μια νέα Εκκλησία θα κατασκευαστεί στο Μεγάλο Κανάλι, αφιερωμένη στην Παναγία, καθώς  θεωρήθηκε προστάτιδα της Βενετίας.  Έτσι και   έγινε. Χτίστηκε η Εκκλησία της Σάντα Μαρία ντε λα Σαλούτε. Αργότερα, η εικόνα της Παναγίας του Χάνδακα φυλάχτηκε εκεί και κοσμεί την Εκκλησία μέχρι και σήμερα.

Η Παράκληση

Εγώ, μαζί με ολόκληρο τον Κρητικό λαό, ζητάμε μόνο για 6 μέρες, η εικόνα της Μεσοπαντίτισσας να έρθει στο Ηράκλειο. Εκεί που ήταν τον 14ο αιώνα. ‘Έτσι θα δοθεί η ευκαιρία, αυτό το θαύμα, αυτήν την υπέροχη εικόνα, να τη γνωρίσουν από κοντά εκείνοι που δεν έχουν τη δυνατότητα να βρεθούν στη Βενετία, και οι νεότερες γενιές των Κρητικών να διδαχτούν και πάλι την ιστορία αυτού του αριστουργήματος  και του ίδιου του νησιού. Γνωρίζω τις άπειρες δυσκολίες αυτού του ταπεινού αιτήματος, αλλά και το μεγαλείο της υλοποίησής του.

Το λιγότερο που θα έχει να δείξει αυτός ο ολιγοήμερος δανεισμός είναι η συνεργασία, η συμπόρευση, η αλληλοκατανόηση και η συνομιλία των δύο Εκκλησιών. Οι Κρητικοί και η Κρήτη θα ευγνωμονούν για πάντα τη Βενετία, το ίδιο και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί την Καθολική Εκκλησία. Φυσικά είναι αυτονόητη η παρουσία και συμμετοχή αντιπροσωπείας της Αγιοτάτης Εκκλησίας σας.  

Με τον άπειρο σεβασμό και τη βαθιά εκτίμησή μου, 

 Στέλιος Βισκαδουράκης