Ενίσχυση της απασχόλησης και καταπολέμηση της ανεργίας στην Κρήτη

Του Ζαχαρία Εμμ. Δοξαστάκη* 

   Το μακροοικονομικό μέγεθος της ανεργίας θίγει το σύνολο του εργατικού δυναμικού, αλλά κυρίως τους νέους ανθρώπους. Το ποσοστό της ανεργίας για πολλά χρόνια στη Χώρα μας βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα και επιδεινώθηκε , έτι περαιτέρω, με την πανδημία της COVID-19.

   Υπάρχουν πολλοί λόγοι, που έχουν οδηγήσει σ’αυτή την ανεπιθύμητη εξέλιξη για τους εργαζόμενους, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί αναγκαιότητα ο σχεδιασμός και η υλοποίηση από την πολιτεία  αποτελεσματικών δράσεων για τη δραστική μείωση της ανεργίας, με την καθοριστική συνδρομή και συμβολή και του θεσμού της Περιφέρειας.

   Η Μακροοικονομία είναι ο κλάδος της οικονομίας που ασχολείται με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν( ΑΕΠ) , το ποσοστό ανεργίας και τον πληθωρισμό, τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο για τη διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής. Η ανεργία και ο πληθωρισμός είναι τα δύο μεγάλα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η μακροοικονομική. Οι δύο κύριοι στόχοι της , επομένως, είναι η χαμηλή ανεργία και η σταθερότητα των τιμών.

   Ποίοι είναι , όμως, οι άνεργοι. Είναι εκείνοι που είναι χωρίς δουλειά , ψάχνουν να βρουν εργασία και είναι διατεθειμένοι να εργαστούν . Οι συνταξιούχοι και οι ανάπηροι δεν υπολογίζονται στους ανέργους. Το εργατικό δυναμικό αποτελείται από το άθροισμα των απασχολούμενων  και των ανέργων . Το ποσοστό ανεργίας που καταγράφεται στο νησί μας , σύμφωνα με τα στοιχεία της EUROSTAT και του ΟΑΕΔ είναι πολύ υψηλό και η Κρήτη είναι πρώτη στην κατάταξη σε επίπεδο χώρας, όσον αφορά την αύξηση της ανεργίας. Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα το Δεκέμβριο του 2020 ανερχόταν στο 15,8%, ενώ η ανεργία των νέων κινούνταν εξαιρετικά υψηλά, στο 34,2%. Στο ποσοστό αυτό ανεργίας δεν συμπεριλαμβάνονται τρεις κατηγορίες του εργατικού δυναμικού, οι οποίες δεν μετρούν στο ποσοστό ανεργίας. Αυτές είναι:

• Οι αποθαρρημένοι εργάτες( είναι οι νέοι που έχουν απογοητευθεί να ψάχνουν και έχουν εγκαταλήψει την προσπάθεια).

• Οι οριακά συνδεδεμένοι εργάτες, οι οποίοι ήθελαν να εργαστούν, έψαξαν στο παρελθόν και τα έχουν  εγκαταλήψει.

• Οι υποαπασχολούμενοι( κοινωφελή εργασία Κ.α.).

   Για την αντιμετώπιση της ανεργίας ο ρόλος των επιδομάτων δεν συμβάλλει ουσιαστικά. Γιατί; Μία αύξηση των επιδομάτων ανεργίας μειώνει το κόστος της ανεργίας για τα άτομα , με αποτέλεσμα να τους επιτρέπει να διαθέτουν περισσότερο χρόνο αναζητώντας μια θέση εργασίας. Επομένως το φυσικό ποσοστό ανεργίας( άθροισμα ποσοστού ανεργίας τριβής και διαρθρωτικής) θα αυξηθεί.

   Το Υπουργείο Έργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, επιδιώκει με συγκεκριμένους τρόπους να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ανεργίας, όπως η εφαρμογή Σχεδίου Δράσης για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και η εξασφάλιση ποιοτικής και αξιοπρεπούς εργασίας.Ταυτόχρονα σχέδιάζει  τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο Ιδιωτικό Τομέα, την αναβάθμιση του θεσμού της μαθητείας και την αναμόρφωση των προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα. Προτεραιότητα  της Χώρας στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, είναι η ενίσχυση της πρόσβασης στην απασχόληση και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ενώ ο Στρατηγικός Στόχος είναι η αύξηση της απασχολησιμότητας του ανθρώπινου δυναμικού και η δημιουργία νέων ευκαιριών για εργασία.

   Τοπική Αυτοδιοίκηση και Απασχόληση

   Οι θεσμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης( Δήμοι και Περιφέρειες), λόγω της εγγύτητας και της αμεσότητάς τους με την τοπική κοινωνία, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην τόνωση της απασχόλησης. Ειδικότερα η Περιφέρεια:

1. Αποτελεί έναν από τους μεγάλους εργοδότες σε τοπικό επίπεδο.
2. Έχει σημαντικό και άμεσο ρόλο στη δημιουργία της απασχόλησης.
3. Επηρεάζει, μέσω του εύρους των δραστηριοτήτων της θετικά την απασχόληση σε όλους τους κλάδους.
4. Καθιστά πιο αποτελεσματικές τις πολιτικές απασχόλησης σε τοπικό επίπεδο λόγω της γνώσης των τοπικών ιδιαιτεροτήτων.
5. Έχει  τη δυνατότητα ανάπτυξης στρατηγικών για την απασχόληση( τετραετές επιχειρησιακό πρόγραμμα).
6. Ασκεί την αρμοδιότητα  για την ανάπτυξη θεσμών και νομικών προσώπων για την κοινωνική οικονομία( Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις- ΚΟΙΝΣΕΠ).
7. Αναπτύσσει δράσεις στρατηγικού χαρακτήρα. Δηλαδή αναλύει, αξιολογεί , θέτει προτεραιότητες ,χαράζει πολιτικές  και προγραμματίζει δράσεις.

   Οι πολίτες, οι εργαζόμενοι περιμένουν από την Περιφέρεια ενεργό ρόλο σε θέματα ανεργίας και κοινωνικής συνοχής και να διαμορφώσει για την εδαφική περιφέρεια της Κρήτης συνθήκες  ευημερίας και  συγκράτησης  του πληθυσμού. Η Περιφέρεια , εξ άλλου, έχει την αρμοδιότητα για συμμετοχή και υλοποίηση σε προγραμματικές δράσεις και πρωτοβουλίες προώθησης της απασχόλησης και της κοινωνικής ενσωμάτωσης διαφόρων κατηγοριών ανέργων στο πλαίσιο των περιφερειακών, εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών.

   Προκειμένου η Περιφέρεια να αποκτήσει ουσιαστικό ρόλο στη διοίκηση των δημόσιων τοπικών υποθέσεων και στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων των πολιτών, όπως η αντιμετώπιση της ανεργίας,κρίνεται αναγκαία η ουσιαστική αποκέντρωση και η θεσμοθέτηση της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης, η οποία θα προκαλέσει τη μεταβίβαση εξουσιών, ευθυνών και πόρων από το κεντρικό προς το τοπικό επίπεδο.Ακόμη θεωρείται ζήτημα sine gua non( εκ των ων ουκ άνευ) η διασφάλιση της συμμετοχής της Περιφέρειας στην κατάρτιση των Εθνικών Σχεδίων Δράσης για την Απασχόληση και η συνεργασία της με τους κοινωνικούς εταίρους.

Τουρισμός και Ανεργία

   Ο τουρισμός , ως οικονομικός κλάδος , συμβάλλει καθοριστικά στο ΑΕΠ και την Απασχόληση. Η πανδημία της covid-19 έχει επιφέρει μεγάλο αντίκτυπο στον ελληνικό τουρισμό, ενώ οι δυσμενείς επιπτώσεις είναι ακόμη μεγαλύτερες. Η πανδημία οδήγησε , κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, στη χειρότερη κρίση από το 1950( μείωση 60-80% το 2020),λόγω της μεγάλης εξάρτησης της χώρας από τον τουρισμό.

   Οι εργαζόμενοι στον τουρισμό και τον επισιτισμό έχουν πληγεί. Απαιτούνται στοχευμένα μέτρα. Έχουν , ήδη, ληφθεί μέτρα, από την Κυβέρνηση, προς τη σωστή κατεύθυνση , αλλά απαιτούνται  επιπλέον ενέσεις ρευστότητας, άτοκα δάνεια, προβολή των επιχειρήσεων για τον περιορισμό της καταστροφής θέσεων εργασίας.

Το 2020 διατέθηκαν 24 δις.€ ( 15% του ΑΕΠ) για τη στήριξη των εργαζομένων. Κύρια επιδίωξη της Κυβέρνησης πρέπει να είνσι η στήριξη της εργασίας και όχι της ανεργίας , η διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας και του εισοδήματος των εργαζομένων.

   Ενδεικτικά προτείνεται η λήψη των παρακάτω μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

1. Επιδότηση του μισθού των εργαζομένων για κάποιους μήνες.
2. Κίνητρα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας με απαλλαγή ασφαλιστικών εισφορών και φορολογικές ελαφρύνσεις.
3. Χρηματοδότηση της εργασίας από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SURE.
4. Νέο πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού.
5. Διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής για τον τουρισμό και για τη στήριξη και επανεκκίνηση του κλάδου.
6. Ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την Κρήτη πρέπει να στοχεύει στη θέσπιση ενός Βιώσιμου Πρότυπου Χωρικής Οργάνωσης της τουριστικής δραστηριότητας, το οποίο θα στοχεύει:

• Στη συστηματική αναθεώρηση και εμπλουτισμό αυτού του προτύπου.
• Την εξασφάλιση σύγχρονων υποδομών στον κλάδο, οι οποίες θα σέβονται τη φέρουσα ικανότητα και το οικοσύστημα της Κρήτης.
• Στη δέσμευση επαρκών πόρων για την υλοποίηση στοχευμένων παρεμβάσεων στον τουρισμό.
• Στη θεσμοθέτηση ενός ορθολογικού και αποτελεσματικού πλαισίου λειτουργίας της ιδιωτικής αγοράς στον τουρισμό.

   Τέλος η σωστή αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων από το νέο  ΕΣΠΑ 2021-2027, από το  Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης( Πρ. ΠΔΕ)

και η ένταξη και η  εκτέλεση μεγάλων έργων υποδομής από αυτούς  τους πόρους,  στο νησί ,θα συμβάλουν στην τόνωση της απασχόλησης

* Αντιπεριφερειάρχης Διοίκησης & Οργάνωσης