"Ελλάδα, η δική μου Ιθάκη": Η σχέση του Ζουλιέν Γκριβέλ με τη χώρα μας

Του Μανόλη Μακράκη*

Κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες, από την Περιφέρεια Κρήτης, το νέο βιβλίο του Ελβετού πολυβραβευμένου ανθρωπιστή και φιλέλληνα Ζουλιέν Γκριβέλ με τον τίτλο « ΕΛΛΑΔΑ, η δική μου Ιθάκη ». Ο τίτλος φανερώνει και τη σχέση του συγγραφέα με τη χώρα μας. Μια σχέση πλούσια, βαθιά, πνευματική. Είναι η χώρα που του έδωσε και εξακολουθεί να του δίνει το « ωραίο ταξίδι », γιατί η Ελλάδα είναι η δική του Ιθάκη όπως ο ίδιος εξομολογείται.

     Για την προσήλωσή του στις αρχές του ανθρωπισμού και της αδιάλειπτης προσφοράς προς τον άνθρωπο ο φιλέλληνας Ζουλιέν έχει τιμηθεί από πολλούς συλλογικούς φορείς της χώρας μας, με προεξάχοντες την Ακαδημία Αθηνών (2008) και τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων (2018). Επίσης έχει ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης Αγίου Νικολάου από το Δήμαρχο Αντώνη Ζερβό (2017).

   Το συγκεκριμένο πόνημα είναι το τρίτο που κυκλοφορεί μετά τη διατριβή του που είχε ως θέμα:  « Η νόσος του Χάνσεν στην Ελλάδα και την Κρήτη κατά τον εικοστό αιώνα » και του μυθιστορήματος « Σεβαστή ». Το πρώτο εξέδωσε η Κοινοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Ελούντας (ΚΕΠΑΝΕΛ) και το δεύτερο η βιβλιοθήκη « Μανώλης Φουντουλάκης ».

  Το νέο βιβλίο αποτελεί έκδοση της Περιφέρειας Κρήτης. Το προλογίζουν ο Περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης, ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών Χρήστος Ζερεφός και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης  Γεώργιος Κοντάκης. Την επιμέλεια της έκδοσης και τις ερμηνευτικές σημειώσεις έχει κάνει ο Κωστής Μαυρικάκης.

        Το βιβλίο αποτελεί  όπως εξομολογείται ο συγγραφέας, μια διαρκή αναζήτηση, ένα  «συναρπαστικό ταξίδι ανάκλησης των αναμνήσεων μιας ζωής και τη μετουσίωσή του σε λέξεις ενός βιβλίου». Το απαρτίζουν  εξήντα εννέα μικρές αφηγηματικές ιστορίες. Ιστορίες μισού αιώνα από το 1972 ως τις μέρες μας, διάστημα που επισκέπτεται αδιάλειπτα τη χώρα και το νησί μας. Κατά τη διάρκεια αυτού του πενηντάχρονου ταξιδιού, επισημαίνει ο συγγραφέας « Γνώρισα ανθρώπους ανάπηρους, νέους χωρίς ρυτίδες, που είχαν ήδη κατακτήσει μια μεγάλη σοφία. Είχαν μια ζωή διαλυμένη με μια βάρβαρη μοίρα αλλά ωστόσο παρέμειναν όρθιοι. Είχαν τις ικανότητες να θεραπεύσουν μια ζωή που είχε σακατευτεί. Έμαθα ότι οι ζωντανές, βαθιές δυνάμεις ενός όντος δεν περνούν μόνο από τον πολιτισμό και την εξυπνάδα … έζησα μερικές συγκλονιστικές παράξενες, αξιοσημείωτες στιγμές, σοβαρές κι εύθυμες ». Αυτές τις στιγμές, τις κατέγραφε  σε μικρά τετράδια και σήμερα μας τις παρουσιάζει. Είναι ιστορίες - μαρτυρίες από τους ασθενείς του στο λεπροκομείο της Αγίας Βαρβάρας και ενδιαφέρουσες της καθημερινότητας. Καταγράφοντας και αναδιηγούμενος τις ιστορίες αυτές με τους χανσενικούς τους οποίους υπηρέτησε αγόγγυστα επί  28 συναπτά έτη στο σανατόριο των χανσενικών της Αγίας Βαρβάρας, ο συγγραφέας ανάβει ένα ακόμη κερί στο μανουάλι της μνήμης των ηρωικών ψυχών τους. Ο Ζουλιέν καταγράφει ακόμη ιστορίες της καθημερινότητας ή ιστορίες  με φίλους του, με τους επώνυμους χανσενικούς Επαμεινώνδα Ρεμουντάκη και Μανώλη Φουντουλάκη, των « ηρωικών μορφών », όπως τους χαρακτηρίζει που υπήρξαν άνθρωποι - σταθμός στη ζωή του που τον έμαθαν, τον δίδαξαν να βλέπει τον κόσμο και τη ζωή διαφορετικά. Ιστορίες  της καθημερινότητας σε κάθε ελληνική γωνιά. Στα ελληνικά νησιά ή στην ηπειρωτική Ελλάδα, στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, στις ταβέρνες, στα μοναστήρια, σε ενδιαφέροντες τόπους. Στην αγαπημένη του Ελούντα και στο Δημοτικό της Σχολείο. Σε όλες αυτές τις ιστορίες διακρίνουμε την αγάπη του για τη χώρα μας και τους Έλληνες. Την αγάπη του για την ιστορία  και τον πολιτισμό της, την αγάπη του για τον άνθρωπο.

          Το βιβλίο « ΕΛΛΑΔΑ, η δική μου Ιθάκη », αποτελεί όπως σημειώνει ο επιμελητής της έκδοσης Κωστής Μαυρικάκης: « έναν ύμνο για την Ελλάδα. Είναι το απόσταγμα μιας θυσιαστικής ζωής από την φιλελληνική-ανθρωπιστική δράση ενός Ελβετού γιατρού. Μιας αδαπάνητης προσφοράς σε μια αδύναμη και στιγματισμένη ανθρώπινη κοινότητα της χώρας μας, στους Έλληνες χανσενικούς ». Τα όσα ο Ζουλιέν Γκριβέλ καταγράφει μέσα σ’ αυτό το βιβλίο συνεχίζει ο Μαυρικάκης « …Αποτελούν το συγκινησιακό ανακάλεμα των αναμνήσεων του συγγραφέα από την πολυετή ουμανιστική προσφορά του προς εκείνους που στάθηκαν αποσυνάγωγοι για την κοινωνία μας ». Είναι, θα συμπλήρωνα εγώ, το απόσταγμα των έντονων και συγκινητικών βιωμάτων του συγγραφέα, χανσενικών και μη, από την Ελλάδα τη χώρα που έκανε δεύτερη πατρίδα του.

       Το βιβλίο γραμμένο σε απλή κατανοητή γλώσσα, σφύζει από χιούμορ αλλά και από υπαινιγμούς σε υψηλά νοήματα και διαχρονικές αξίες. Το αφιερώνει ο συγγραφέας στην αγαπημένη του σύζυγο Χριστιάνα στην « ψυχούλα του » όπως αρέσκεται να προσφωνεί, στη Χριστιάνα  που όπως ο ίδιος σημειώνει,  του έμαθε αυτό που δε βρήκε στα βιβλία.

    Τελειώνοντας αυτή τη βιβλιοπαρουσίαση, εκφράζουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια στο σπουδαίο ελληνιστή, φιλέλληνα, ουμανιστή και αγαπητό φίλο, για το ακριβό του δώρο. Του ευχόμαστε να έχει δύναμη να επισκέπτεται τη αγαπημένη του Ελλάδα και να συγγράφει για πολλά χρόνια ακόμη. Να είναι υγιής και να επισκέπτεται τη δεύτερη πατρίδα του, να συνεχίσει το ταξίδι του για να τον δροσίζουν αενάως οι ελληνικές θάλασσες και να τον λούζει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, το ελληνικό φως, μέσω του οποίου θα εξακολουθεί να συνειδητοποιεί την ουσία της ευτυχίας.

    Θερμά συγχαρητήρια αξίζουν και στον Κωστή Μαυρικάκη πολιτικό μηχανικό, λόγιο και επιμελητή της έκδοσης. Ο Κωστής εργάστηκε αγόγγυστα για τις συντακτικές παρεμβάσεις, τις γλωσσικές επικουρίες, τις ερμηνευτικές σημειώσεις και τη σχεδίαση του εξωφύλλου. Η συμβολή του στην αρτιότητα της έκδοσης υπήρξε καταλυτική.

   Επίσης θερμά συγχαρητήρια στην Περιφέρεια Κρήτης και ιδιαίτερα στον άξιο Περιφερειάρχη Σταύρο Αρναουτάκη που ανέλαβε το βάρος έκδοσης του βιβλίου. Απέδειξε για πολλοστή φορά ότι  εκτός από το όραμά του για την πολύπλευρη ανάπτυξη της Κρήτης, στηρίζει έμπρακτα όχι μόνο την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού μας αλλά και τα έργα των ανθρώπων. Πολύτιμος αρωγός και συμπαραστάτης όλων εκείνων, όπως ο Ζουλιέν Γκριβέλ, που μάχονται καθημερινά, αφοσιώνονται σ’ έναν ιερό σκοπό, ενσαρκώνουν  υψηλές ανθρωπιστικές αξίες, κοσμούν το ανθρώπινο είδος και μεγαλώνουν το μπόι του ανθρώπου.

* Ο κ. Μανόλης Μακράκης είναι Διευθυντής της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λασιθίου