Το βιολογικό εγχείρημα του Μακρόν

Του Γιώργου Πανταγιά*

Η Γαλλία έχει αναδειχθεί σε εργαστήριο νέων πολιτικών προσεγγίσεων και αντιλήψεων. Τα παραδοσιακά κόμματα  ουσιαστικά αφανίστηκαν.  Μαζί με αυτά  καταλύθηκε και η ιστορική διχοτομία Δεξιά-Αριστερά. Και κατ’ επέκταση οι ιδεολογικοπολιτικοί τους εξοπλισμοί, έχουν καταστεί ανεπίκαιροι και ατελέσφοροι.

Το βέβαιο είναι πως οι αλλαγές οι οποίες εδώ και καιρό συντελούνται στη χώρα του Διαφωτισμού αντανακλούν βαθύτερες διεργασίες και αναδιατάξεις. Μάλιστα το σημαντικότερο όλων είναι ότι επαναπροσδιορίζονται οι έννοιες πρόοδος και συντήρηση. Επιπροσθέτως οι παλιές σημάνσεις έχουν αναθεωρηθεί. Τα στερεότυπα και τα κλισέ που τις συνόδευαν αποδεικνύονται πλέον ακατάλληλα εργαλεία, για την ανάπτυξη και την ευημερία. Με άλλα λόγια στερούνται ιδιαίτερης αξίας και  σημασίας.

Έτσι εύκολα διαπιστώνουμε πως οι ανισότητες, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές δεν αντιμετωπίζονται με τα υποδείγματα του παρελθόντος. Στο αρχιπέλαγος της παγκοσμιοποίησης, η ανάγκη προσαρμογής είναι συνυφασμένη με νέες ιδέες και καινοτόμες προτάσεις. Εξ ου και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η πολιτική τις καθιστούν απαραίτητες.

Η διαχείριση των τωρινών προβλημάτων με πρώτο εκείνο των ανισοτήτων, έχει ως προϋπόθεση την απεξάρτησή της από γερασμένους φορμαλισμούς. Διαφορετικά δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για την επικράτηση των δυνάμεων της οπισθοδρόμησης.

Ως εκ τούτου η νέα εποχή χρειάζεται νέες πολιτικές κατηγορίες, καινούριες πολιτικές έννοιες και, εν πάση περιπτώσει νέα σκέψη. Με μια φράση απαιτείται ένα νέο πολιτικό εποικοδόμημα.

Το φιλόδοξο εγχείρημα του Εμανουέλ Μακρόν, αυτό ακριβώς αντιπροσωπεύει. Στο επίκεντρο του βρίσκεται, ο συνδυασμός της οικονομικής αποτελεσματικότητας με την κοινωνική πρόοδο. Αρνούμενος τις παρωχημένες συνταγές, τις ιδεοληπτικές εμμονές και τις αποστεωμένες κομματικές δομές, επιχειρεί να ενσαρκώσει μια σύγχρονη πολιτική κουλτούρα, με τη διασταύρωση των αρχών της  φιλελεύθερης δημοκρατίας  και του κοινωνικού προτάγματος μιας νέας σοσιαλδημοκρατίας. Αποκρυπτογραφώντας σωστά και εύστοχα τις ανάγκες της γαλλικής κοινωνίας, επέλεξε τη στρατηγική της ανατοποθέτησης.

Ουσιαστικά στις συνθήκες παγκοσμιοποίησης, η στρατηγική του Γάλλου Προέδρου συνιστά μια έμπρακτη απάντηση στις νεκρές ιδεολογίες Δεξιάς -Αριστεράς, στους κήρυκες  του νεοφιλελευθερισμού και του κρατισμού της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας, στους νοσταλγούς του εθνικού κράτους, στους εκφραστές του λαϊκισμού, του εθνικισμού.

Στη διαιρεμένη Γαλλία, ο Εμανουέλ Μακρόν  αποτελεί ένα ισχυρό ανάχωμα απέναντι στην ακροδεξιά επέλαση και στη συντηρητική αναδίπλωση. Οι δυνάμεις που τον αντιστρατεύονται, έχουν έντονα τα σημάδια της ιστορικής κόπωσης, της ιδεολογικοπολιτικής αγκύλωσης καθώς και της πολιτισμικής υστέρησης.

Στη γαλλική πολιτική σκηνή η πρόοδος και η συντήρηση ανασυντάχθηκαν, επαναχαράζοντας τα όρια τους, την εμβέλεια και την απήχησή τους. Τα ρεύματα τα οποία τη διαπερνούν είναι υπαρκτά και διακριτά. Δεν καθορίζονται από προγενέστερες πολιτικές αφετηρίες. Ούτε έχουν μονοδιάστατη διαδρομή. Απεναντίας η εγγύτητά τους ουδόλως επηρεάζεται, από τις ιδεολογικές φορτίσεις και αναφορές του παρελθόντος. Μάλιστα οι εκλογείς έδειξαν να έχουν απελευθερωθεί από δεσμεύσεις και κυρίως από κομματικές εντάξεις που μέχρι πρότινος θεωρούσαν αξεπέραστες.

Επομένως ο ακροδεξιόστροφος Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν και η ακροαριστερόστροφη Ανυπότακτη Αριστερά του Ζάν Λικ Μελανσόν  μπορεί να εκφράζουν διαμετρικά αντίπαλους πόλους, όμως οι πολιτικές που πρεσβεύουν εφάπτονται σε πολλά σημεία. Οι συγκλήσεις τους υπήρξαν  εμφανείς με κορυφαίες  περιπτώσεις την αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής ενοποίησης αλλά και τον φιλοπουτινισμό τους. Άλλωστε ο εθνικισμός και ο λαϊκισμός, ήταν και παραμένει ένα ταιριαστό ζευγάρι σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Έτσι εξηγείται και η αμφίδρομη ανατροφοδότηση των εκλογικών τους δεξαμενών.

Φαίνεται πλέον καθαρά πως ο πολιτικός δυισμός, ο οποίος επί χρόνια κυριαρχεί στην Αμερική εγκαταστάθηκε και στη Γαλλία. Η νέα προεδρική θητεία του Εμανουέλ Μακρόν θα κρίνει αν η διχοτομία πρόοδος-οπισθοδρόμηση, θα είναι η σταθερά της γαλλικής πολιτικής ζωής. Πάντως οι επικείμενες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου αναδεικνύονται σε εξαιρετικά κρίσιμη μάχη, μιας και αυτές θα κρίνουν την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος Μακρόν.

*Συμβούλου Στρατηγικής και Επικοινωνίας, Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της POLITY